Archive | September 12, 2012

Genocide ဆိုတာဘာလဲ(ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး သတ္ၿဖတ္မွဳအတြက္အေထာက္ အထားပုိ႔ေပးရန္) …

ရခုိင္ၿပည္နယ္ အတြင္း ေဒသ အသီးသီး၌ ရုိဟင္ဂ်ာ မြတ္ဆလင္မ်ားကုိ လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ၿဖတ္ခဲ႔သည္ဟုနဳိင္ငံတကာမွ ေၿပာခဲ႔ၿပီးၿဖစ္သည္႔။ဤအခ်က္ကုိ အတည္ၿပဳနဳိင္ရန္ သက္ေသ အ ေထာက္ အထား မ်ားလည္းၿပည္႔စုံဖုိ႔ အလြန္ လုိအပ္ပါသည္။မိမိတုိ႔ေဒသ အသီးသီး၌ မတရားသတ္ၿဖတ္ခံရသည္႔ ညီကုိေမာင္ႏွမ၊ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းမ်ား၊ရပ္သူ/သားမ်ား၊ေနအိမ္၊ဗလီ မ်ား၊မဒရဆာေက်ာင္းမ်ားမီးရွဳိ႕ခံရၿခင္း၊စီးပြါးဥစၥာ ဖ်က္စီးခံရၿခင္း စသည္႔အမည္စာရင္း မ်ား၊ သတင္းအမွန္ကုိ ဤေနရာ သုိ႔ေပးပုိနဳိင္ပါေၾကာင္းအသိေပးအေၾကာင္းၾကားအပ္ပါသည္။

ေဒသခံ အာဏာပုိင္မ်ားကလည္း လူမ်ဳိးတုန္သတ္ၿဖတ္မွဳပါ၀င္ခဲ႔သည္။၎ကိစၥတြင္ RNDP ဥကၠဌ ဦးေအးေမာင္(တိရစာၧန္ ဆရာ၀န္) ကဦးေဆာင္ခဲ႔သည္။ထုိကဲ႔သုိ႔ လူသတ္ တရားခံ မ်ား ပါ၀င္း ကုိ ေဖၚထုတ္နဳိင္ရန္ ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိးစုအၿပင္ တုိင္းရင္းသားမ်ား၊နဳိင္ငံတကာတြင္လည္းတာ၀န္ရွိေပသည္။သုိ႔ၿဖစ္ရာ ၿဖစ္ရပ္အမ်န္ ကုိရဲရင္႔စြာ တင္ၿပရန္ လုိေပမည္။

ေပးပုိ႔ရန္လိပ္စာ – feedbackvorohingyas@gmail.com

ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၊ ဘဂံုးနားရြာတြင္ ဇြန္လအတြင္းက နစကလက္နက္ကုိင္မ်ား၊ ရဲမ်ားႏွင့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးအၾကမ္းဖက္ ေသာင္းက်န္းသူမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္၊ ရုိက္ႏွက္၊ ဖမ္းဆီးခံရမႈစာရင္းမ်ားကိုေအာက္ေဖၚၿပပါ ဇယား တြင္ ဆက္လက္ဖတ္ရွဳပါရန္—

Photo: ေမာင္ေတာၿမိဳ႕၊ ဘဂံုးနားရြာတြင္ ဇြန္လအတြင္းက နစကလက္နက္ကုိင္မ်ား၊ ရဲမ်ားႏွင့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးအၾကမ္းဖက္ ေသာင္းက်န္းသူမ်ား၏ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္၊ ရုိက္ႏွက္၊ ဖမ္းဆီးခံရမႈစာရင္းမ်ား<br /><br />
ကိုေအာက္ေဖၚၿပပါ ဇယား တြင္ ဆက္လက္ဖတ္ရွဳပါရန္---

ဇြန္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ သံတြဲျမိဳ႕ ဘာသာေရးခရီးစဥ္မွ ျပန္လာေသာ ျမန္မာမြတ္စလင္(၁၀)ဦးမွာ အၾကမ္းဖက္သမား လူတစုရဲ႕ ၾကိဳတင္ၾကံစည္မႈျဖင့္ ရက္စက္စြာ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည့္မွာ ယေန႔တြင္ (၂) လ တင္းတင္းျပည့္ခဲ့ပါျပီ။

အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈတြင္ ပါ…See More

Photo: ဇြန္လ ၃ ရက္ေန႔တြင္ သံတြဲျမိဳ႕ ဘာသာေရးခရီးစဥ္မွ ျပန္လာေသာ ျမန္မာမြတ္စလင္(၁၀)ဦးမွာ အၾကမ္းဖက္သမား လူတစုရဲ႕ ၾကိဳတင္ၾကံစည္မႈျဖင့္ ရက္စက္စြာ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရသည့္မွာ ယေန႔တြင္ (၂) လ တင္းတင္းျပည့္ခဲ့ပါျပီ။ </p><br />
<p>အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈတြင္ ပါဝင္ခဲ့သူ မည္သူတဦးတေယာက္ကိုမွ် ယေန႔အထိ အေရးယူေဆာင္ရြက္ျခင္း မရိွေသးသည္ကိုေတြ႔ရပါသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတက ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့ေသာ ျပည္ထဲေရးဒု-ဝန္ၾကီး ဦးေဆာင္သည့္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးအဖြဲ၏ စံုစမ္းစစ္ေဆးေတြ႔ရိွခ်က္မ်ားအရ အဆိုပါ အၾကမ္းဖက္လူသတ္မႈကို မ်က္ျမင္သတ္ေသမရိွေသာေၾကာင့္ လူသတ္မႈမွ သူေသမႈအျဖစ္ သတင္းထုတ္ျပန္မႈကို မီဒီယာတြင္ ေဖာ္ျပခဲ့ပါသည္။</p><br />
<p>အဆိုပါဥပဒမဲ့ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈကို လုပ္ေဆာင္ခဲ့သူအားလံုးကို ထိုက္တန္သည့္ အေရးယူေဆာင္ရြက္မႈမ်ိဳးကို အျမန္ဆံုးေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ ကၽြႏု္ပ္တို႔ ျမန္မာမြတ္စလင္ မီဒီယာမွ ေတာင္းဆိုပါသည္။</p><br />
<p>(ဓါတ္ပံုမွာ ေတာင္ကုတ္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ား၏ ရက္စက္စြာ သတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရေသာ ျမန္မာမြတ္စလင္(၁၀) ဦးအား သံတြဲျမိဳ႕ အစၥလာမ္သုႆာန္တြင္ ေျမျမဳပ္ သျဂိဳလ္ေနပံုမ်ားျဖစ္သည္။)

We,as human being should respect others as human being. Let us think logically Rohingyas’ status in Burma. As they are deprived their Citizenship they denied all the basic rights 4 having normal life like you. Their entry in Thailand is neither legal nor illegal. They are Stateless and Refugees. Should be given UNHCR & NGOs Access. Burma Junta is responsible. Why not they come by AirBus A380, why risking life by sea?

xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

This is Hisan Ahmad from Ngakhura village of Moung daw .last day the mogh(rakhine) and Nasaka held meeting to kill Rohingya then they kill a Rohingya young man. May Allah keep his soul in Paradise.He is 24 years ,his name is Husan Ahmad.

Photo: This is Hisan Ahmad from Ngakhura village of Moung daw .last day the mogh(rakhine) and Nasaka held meeting to kill Rohingya then they kill a Rohingya young man. May Allah keep his soul in Paradise.</p><br />
<p>He is 24 years ,his name is Husan Ahmad.

2012 Rohingya Massacre – Photos and Videos‘s photo.

How Inhumane Rakhine Buddhist, Burmese and Bangladesh Government are! ROHINGYA dead bodies who lost lives by drowning. The World is still watching the Ethnic Cleansing.

Muslim (Rohingya) terrorist attack Arakan Burma .

2012 Rohingya Massacre – Photos and Videos‘s photo.

How Inhumane Rakhine Buddhist, Burmese and Bangladesh Government are! ROHINGYA dead bodies who lost lives by drowning. The World is still watching the Ethnic Cleansing.

Image4- #Rohingya community in Refugee camp as Tomas quintana visits #Arakan

Rohangya Refugees

هذا هو حال الإنسان في مخيم اللاجئين الروهنجيين في بنجلاديش

Untitled Album (118 photos)

Burned the day before yesterday night for the Muslims of two villages in the province of Arakan Chukto cited around twenty and neighborhoods are surrounded by the army and forbidden from providing any aid God and to God and to Him we shall return

‏Photo: أحرقت أول أمس ليلاً قريتان لمسلمي محافظة تشوكتو في أراكان واستشهد نحو عشرين والأحياء محاصرون من الجيش وممنوعون من تقديم أي مساعدات إنا لله وإنا لله وإنا إليه راجعون<br /><br />
_________________<br /><br />
Burned the day before yesterday night for the Muslims of two villages in the province of Arakan Chukto cited around twenty and neighborhoods are surrounded by the army and forbidden from providing any aid God and to God and to Him we shall return‏

Rakhine Buddhist terrorist busy with the weapons to attack Muslims.

Photo: akhine Buddhist terrorist busy with the weapons to attack Muslims.

Muslims houses were burning. No helps available to extinguish the flame. Alomost every Muslim houses were burned by the Buddhist Rakhine extremist. Such picture will never appear on media.

Photo: Muslims houses were burning. No helps available to extinguish the flame. Alomost every Muslim houses were burned by the Buddhist Rakhine extremist. Such picture will never appear on media.

ေဇာ္မတက္အုပ္စု၊ ဟသၤာရပ္ကြက္မွ ေသဆံုးမႈ သတင္းေဖာ္ထုတ္ခ်က္ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာ ခရုိင္ ေဇာ္မတက္ အုပ္စု၊ ဟသၤာရပ္ ကြက္ ေနထုိင္သူ အဒူဆလန္း ၊(၅၀)ႏွစ္ (ဘ) အာမီဟူေဆာင္း မွာ ရတခမရ (၃၂၅)မွ စစ္သည္မ်ားမွ ေသနတ္ျဖင့္ ေျခာက္လွန္႔ပစ္ခတ္စဥ္ တြင္ ထိမွန္ေ…See More

Photo: ေဇာ္မတက္အုပ္စု၊ ဟသၤာရပ္ကြက္မွ ေသဆံုးမႈ သတင္းေဖာ္ထုတ္ခ်က္ </p><br />
<p>ရခုိင္ျပည္နယ္ ေမာင္ေတာ ခရုိင္ ေဇာ္မတက္ အုပ္စု၊ ဟသၤာရပ္ ကြက္ ေနထုိင္သူ အဒူဆလန္း ၊(၅၀)ႏွစ္ (ဘ) အာမီဟူေဆာင္း မွာ ရတခမရ (၃၂၅)မွ စစ္သည္မ်ားမွ ေသနတ္ျဖင့္ ေျခာက္လွန္႔ပစ္ခတ္စဥ္ တြင္ ထိမွန္ေသဆံုး သြားေၾကာင္း ေကာလဟာလ သတင္းမ်ား ထြက္ေပၚျခင္းႏွင့္ ၄င္းအား ေဇာ္မ တက္ ေက်းရြာ ဘဂၤါလီ သခၤ်ိဳင္းတြင္ ေျမျမွဳပ္ထားေၾကာင္း သတင္း ရရွိ ခဲ့ပါသည္။ </p><br />
<p>အဆုိပါ ျဖစ္စဥ္ႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး အျဖစ္မွန္ ေပၚေပါက္ ေစေရး ႏွင့္ လုိအပ္ သလုိ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္ ႏုိင္ရန္ အတြက္ သက္ဆုိင္ရာမွ ညႊန္ၾကားခ်က္ အရ နယ္ေျမခံ တပ္ရင္းမွ ဗုိလ္၀င္းမင္းထြန္း ဦးစီး တပ္စု တစ္စု သည္ ၂၀၁၂ခုႏွစ္ ၾသဂုတ္လ ၁၆ရက္ ၁၄၃၀ နာရီတြင္ ေသဆံုးသူ မိသားစု ၀င္မ်ား၊ ၄င္း ေက်းရြာမွ တာ၀န္ရွိသူ မ်ား၏ အကူ အညီျဖင့္ ေျမျမွဳပ္ ထားေသာ ေနရာသို႕ သြားေရာက္ တူးေဖာ္ၿပီး ေမာင္ေတာ ျပည္သူ႕ ေဆးရံုသုိ႔ ၁၆၀၀ နာရီ တြင္ ပုိ႕ေဆာင္၍ ရင္ခြဲ စစ္ေဆးမႈ ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေသနတ္ ဒဏ္ရာ ေၾကာင့္ ေသဆံုးျခင္း မဟုတ္ဘဲ ၄င္းတြင္ ရွိသည့္ နွလံုးေရာဂါ ျဖင့္သာ ေသဆံုးေၾကာင္း ဆရာ၀န္မွ စစ္ေဆး ခ်က္အရ အတည္ျပဳ ခဲ့ေၾကာင္း သတင္း ရရွိပါသည္။</p><br />
<p>http://www.mwdmedia.net/2012/08/blog-post_2695.html

A Mass Protest in front of Burma Embassy New Delhi, #India against mass massacres of #Rohingya Muslims in Burma, SIO, WPI, JIH, along with other Political Parties

Photo: A Mass Protest in front of Burma Embassy New Delhi, #India against mass massacres of #Rohingya Muslims in Burma, SIO, WPI, JIH, along with other Political Parties

Police and Army is not playing their role for Peace in Burma, they are completely supporting bloody monks for the massacre, Please share for the safety of muslims on the front of Social Media – Jamaat-e-Islami Pakistan

Photo: Police and Army is not playing their role for Peace in Burma, they are completely supporting bloody monks for the massacre, Please share for the safety of muslims on the front of Social Media - Jamaat-e-Islami Pakistan

Myanmar Police open fire to innocent Rohingya in Arakan, Burma

نداء عاجل: لم يتوقف أعمال العنف ولم يهدأ الحقد بل إنهم ماضون في خططهم ، اليوم الأحد بعد الظهر هاجم البوذيون الحاقدون ببتعاون القوات المسلحة والأمن في منطقة جديدة وهي مدينة كيوكتو حيث أحرق قريتين بأكملها أمام أعين الأمن وهم يتفرجون ، وكم قتل واختطف حتى لايعرفون .

‏Photo: نداء عاجل: لم يتوقف أعمال العنف ولم يهدأ الحقد بل إنهم ماضون في خططهم ، اليوم الأحد بعد الظهر هاجم البوذيون الحاقدون ببتعاون القوات المسلحة والأمن في منطقة جديدة وهي مدينة كيوكتو حيث أحرق قريتين بأكملها أمام أعين الأمن وهم يتفرجون ، وكم قتل واختطف حتى لايعرفون .‏

Image5- #Rohingya community in Refugee camp as Tomas quintana visits #Arakan

Rakhine Buddhist terrorist are waiting to ambush Rohingya Muslims who escape from the attack.

သမၼတ သဝဏ္လႊာ စာတမ္းအျပည့္အစံု http://news.mmsy.info/news/5242

Genocide ဆိုတာဘာလဲ

ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္သည္ လူမ်ိဳးတုန္းရာဇဝတ္မႈမ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ၿပီး စစ္ကာလအတြက္သာမက စစ္မျဖစ္သည့္ကာလအတြက္လည္း အက်ဳံးဝင္သည္။ က်ဴးလြန္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ား တြင္ လူ႔ အသက္ ကို တန္ဖိုးမထားသည့္ သေဘာထား ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီး အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားတို႔က က်န္ႏိုင္ငံသားတို႔အား ဘာသာကြဲဒိ႒ိမ်ား၊ အ႐ိုင္း အစိုင္းမ်ား၊ ဥပေဒ ေဘာင္ ျပင္ပ ကလူမ်ား၊ ေအာက္တန္းစားလူမ်ဳိးမ်ား၊ ခြဲထြက္ေရးသမားမ်ား၊ ေသာင္းက်န္းသူအဖ်က္သမားမ်ား၊ မင္းမဲ့ဝါဒီမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ား၊ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစမ်ား၊ ပုဆိန္႐ိုး မ်ား၊ လူတန္း စားရန္သူမ်ား၊ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား စသည္ျဖင့္ တံဆိပ္အမ်ဳိးမ်ဳိးကပ္ၿပီး ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို အမ်ားနဲ႕မတူ သည့္ ေန ရာ သို႕ေရာက္ေအာင္။ ကြဲျပားေစရန္ၾကိဳ တင္ လုပ္ ေဆာင္ ေလ့ရွိၾကသည္။ ကိုယ့္အတြက္ကိုမူ ျမင့္ျမတ္ေသာတာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနသူမ်ား၊ ျမင့္ျမတ္ေသာလူမ်ဳိးမ်ား၊ အမ်ဳိး ဘာသာ သာသနာသန္႔ရွင္းတည္တံ့ေရးကို ေစာင့္ထိန္းသူမ်ား၊ တိုင္းျပည္ ကို အဓိကေစာင့္ေရွာက္ေနရသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံအတြက္ အဓိကအနစ္နာခံေနသူမ်ား၊ အမ်ဳိး သား ႏိုင္ငံ ေရးသမားမ်ား၊ စစ္မွန္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား စသည္ျဖင့္ မိမိတို႔ ကိုယ္မိမိ သတ္မွတ္ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္၊ အမ်ဳိးသား၊ မ်ဳိးခ်စ္၊ ဝံသာႏု၊ စည္း လံုး ညီ ၫြတ္ ေရး ဟူေသာ စကားလံုးမ်ားကို အသုံးျပဳကာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ကို ပိုမိုျပင္းထန္ ေအာင္ျပဳ လုပ္ ကာ မီဒီယာမ်ားမွတဆင့္တြန္းပို႕ေလ့ရွိၾကသည္။ ကုလသမဂၢက ၁၉၄၈ ခုတြင္ ဂ်ီႏို ဆိုက္ဒ္ ကြန္ဗင္းရွင္း စာခ်ဳပ္ကို အေသအခ်ာ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့ရာ ၁၉၅၁ ခုမွာ စတင္အသက္ဝင္ခဲ့ၿပီး ယခု အခါ ျမန္မာအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ၁၃ဝ ေက်ာ္က လက္ခံ အတည္ျပဳ ထားသည္။ ဤသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ပုဒ္မ ၂ တြင္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို ယခုလို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားသည္။

“ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ လူအုပ္စု သို႔မဟုတ္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးဆုိင္ရာ လူအုပ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ လူအုပ္စုတခုကို တခုလံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစိတ္တပိုင္း ေသာ္ လည္း ေကာင္း ဖ်က္ဆီးပစ္ရန္ ရည္ရြယ္ ခ်က္ျဖင့္ ေအာက္ပါလုပ္ရပ္မ်ားကို က်ဴးလြန္ျခင္း။
(က) ယင္းလူအုပ္စု အဖြဲ႕ဝင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊
(ခ) ယင္းလူအုပ္စု အဖြဲ႕ဝင္မ်ားကို ႐ုပ္ခႏၶာပိုင္းအရ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စိတ္ပိုင္းအရ ေသာ္လည္းေကာင္း ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္း၊
(ဂ) တစ္ခုလံုးအရ သို႔မဟုတ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအရ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ပ်က္စီးမႈျဖစ္ေစရန္ အေသအခ်ာ စီစဥ္ ထားသည့္ ဘဝအေျခအေနမ်ားကို ယင္းလူအုပ္စုအေပၚ၌ သက္ ေရာက္ ေစျခင္း၊
(ဃ) ယင္းလူအုပ္စုအတြင္း ကေလးေမြးဖြားမႈမ်ားကို တားျမစ္ရန္ ရည္ရြယ္သည့္ အစီအမံမ်ား ခ်မွတ္ျခင္း၊
(င) ယင္းလူ အုပ္စုမွ ကေလးသူငယ္မ်ားကို အျခားလူစုသို႔ အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းပစ္ျခင္း။”

၁၉၉၄ ခု ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ခံု႐ံုးက ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို ယခုလို ထပ္မံခ်ဲ႕ထြင္၍ အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခဲ့သည္။

“လူအုပ္စုတခုကို မေသ႐ံုတမယ္ မဝေရစာ ေကြၽးထားျခင္း၊ ေနအိမ္မ်ားမွ စနစ္တက် ေမာင္းထုတ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကို အနိမ့္ဆံုးလိုအပ္ခ်က္ထက္ ႏွိမ့္ခ်ပစ္ျခင္း၊ ယင္းလူအုပ္စုကို တခုလံုးအရ သို႔မဟုတ္ တစိတ္တပိုင္းအရ ဖ်က္ဆီးပစ္ရန္ အထူးရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ မုဒိမ္းမႈ၊ လိင္ကိစၥ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္း။”

ဟူ၍ျဖစ္ေလသည္။

ဂ်ီႏိုဆိုက္ က်ဴးလြန္သည့္ အဆိုးဆံုးအာဏာရွင္တို႔ကို ျပင္ပမွအင္အားသံုးသည့္နည္းျဖင့္သာ နိဂံုးခ်ဳပ္ေစႏိုင္ခဲ့သည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ကေမၻာဒီးယား၊ ရဝမ္ဒါ၊ အေရွ႕တိေမာ၊ ေဘာ့စ္နီးယား- ဟာဇီဂိုဗီးနား၊ ကိုဆိုဗို၊ လိုင္ေဘးရီးယား၊ ဆီယာရာလီယြန္း၊ ေဟတီ၊ ပနားမား၊ အီရတ္၊ အာဖဂန္နစၥတန္ စသည့္ ဥပမာမ်ား အထင္အရွားရွိေနသည္။ မည္သူမွ် ျငင္းမရႏိုင္သည့္ သက္ေသ သာဓကမ်ားျဖစ္သည္။သတိခ်ပ္စရာပင္ျဖစ္သည္။

ကဲ ဒီေန႕ေတာ့ သုံးသပ္တင္ျပမႈကို ဒီေလာက္နဲ႕ပဲရပ္နားပါရေစ။ ရဝမ္ဒါျဖစ္စဥ္မ်ားကို အေသးစိတ္ဆက္လက္ေလ့လာခ်င္သူမ်ားကေတာ့ “ဟိုတယ္ရဝမ္ဒါ” ဆိုတဲ့ တကယ္႕အျဖစ္အပ်က္ကို အေျခခံျပီး႐ိုက္ကူးထားတဲ့ ရုပ္ရွင္ကို ယူက်ဴ႕ေပၚမွာ သြားေရာက္ၾကည့္႐ႉဖို႕တိုက္တြန္းလိုက္ပါရေစ။

Rwanda Genocide documentary Part I
Rwanda Genocide documentary Part II
Rwanda Genocide documentary Part III
Rwanda Genocide documentary Part IV
Rwanda Genocide documentary Part V
Rwanda Genocide documentary Part VI
Rwanda Genocide documentary Part VII
Rwanda Genocide documentary Part VIII
Hotel Rwanda

ဝါးလုံးရွည္ အတီး ရဲ့ Facebook စာမ်က္ႏွာမွ ကူးယူေဖာ္ျပပါသည္။
ဝါးလုံးရွည္အတီး၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္ စာလုံးေပါင္းသတ္ပံုအပါအဝင္ အနည္းငယ္ ျပင္ဆင္မႈရွိပါသည္။

Tags Genocide Rwanda Rwandan_Genocide ဝါးလုံးရွည္အတီး

အၿပည္႔အစုံဖတ္ရန္ ကုိ ႏွိပ္ ကုိပါ ,

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အာဖရိကတိုက္ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံမွ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (ယေန႔ ရုိဟင္ဂ်ာ ကုိ အစားထုိး ၾကည္႔ပါ)

http://news.mmsy.info/news/5678

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အာဖရိကတိုက္ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံမွ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (ယေန႔ ရုိဟင္ဂ်ာ ကုိ အစားထုိး ၾကည္႔ပါ)

Sep12

ဝါးလုံးရွည္ အတီး

“၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အာဖရိကတိုက္ ရဝမ္ဒါ ႏိုင္ငံက သတ္ျဖတ္ပြဲၾကီးအျပီး အသက္မေသပဲ လြတ္ေျမာက္ရွင္သန္က်န္ရစ္သူ ခေလးငယ္တစ္ဦး”

ဒီဓာတ္ပုံေလးထဲက ကေလးငယ္တဦး ကေတာ့ ၁၉၉၄ခုႏွစ္ အာဖရိကတိုက္ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံက လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္ပြဲၾကီးအျပီး အသက္မေသပဲ လြတ္ေျမာက္ရွင္ သန္ရစ္သူမ်ားအနက္ မွတစ္ဦးပဲ ျဖစ္ပါတယ္။အေရွ႕အာဖရိက ေဒသတခုျဖစ္တဲ့ ရဝမ္ဒါ လူမ်ိဳးတုံးသတ္ျဖတ္မႉလို႕ဆိုရင္ လူတိုင္းၾကားဖူးၾကမွာျဖစ္ေပ မယ္႕အေသးစိတ္ ကိုေတာ့ သိသူနည္းပါးလာလိမ္႕မယ္။ ဆက္လက္ျပီးေတာ့ ဒီအေၾကာင္းနဲ႕ပတ္သက္ျပီး အတီး ေလ့လာထားသမွ်ေလးေတြကို တင္ျပပါရေစ။

ရက္ေပါင္း (၁ဝဝ) ေက်ာ္ၾကာျမင့္ခဲ့တဲ့ သတ္ျဖတ္မႈႀကီးအတြင္းမွာ ဟူတူလူမ်ဳိးစုေတြရဲ့ လက္ခ်က္ေၾကာင့္ တြတ္စီလူမ်ဳိး ရွစ္သိန္းေက်ာ္ (သို႔) တစ္သန္းေက်ာ္နဲ႕ တြတ္စီေတြကို သနားျပီးဝွက္ေပးခဲ့တဲ့၊ အားနည္းသူေတြဘက္က ရပ္တည္ေပးခဲ့တဲ့ ဟူတူလူမ်ိဳး တစ္သိန္းေက်ာ္ပါ အသတ္ခံခဲ့ရပါတယ္။ ဒီအေရအတြက္ဟာ အဲ့ဒီအခ်ိန္က ရဝမ္ဒါလူဦး ေရရဲ့ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈံးရွိေနပါတယ္။ ဤမွ်ေလာက္ အေရအတြက္ ျမင့္မားေအာင္ သတ္ျဖတ္မႉၾကီးအျပီးမွာေတာ့ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံဟာ ယေန႕ထက္တိုင္ေအာင္ပဲ ျပႆနာေပါင္း မ်ားစြာ ရင္ဆိုင္ရကာ ျပည္တြင္းစစ္ရဲ့ အက်ိဳးဆက္ကို ခံစားေနရပါေသးတယ္။

ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း

တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံရဲ့သမိုင္းမွာ ဒီအေရးအခင္းၾကီးဟာ ပထမဆုံးအၾကိမ္ေတာ့လဲ မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ၁၉၅၉ခုႏွစ္မွာ ဟူတူလူမ်ိဳး ႏိုင္ငံေရးသမားတဦးကို တြတ္စီ လူမ်ိဳးစုေတြက လုပ္ၾကံတယ္ဆိုတဲ့ ေကာလဟာလကို အေျချပဳျပီး စတင္ျဖစ္ပြါးခဲ့တဲ့ အဓိကရုန္းအတြင္းမွာလည္း ဘယ္ဂ်ီယမ္ ကြန္မန္ဒိုေပ်ာက္္က်ားတပ္ေတြ ေရာက္ရွိ လာျပီး အေျခအေနေတြကို မထိန္းသိမ္းမွီအထိ တြတ္စီလူမ်ိဳး ႏွစ္ေသာင္းမွတစ္သိန္းခန္႕ သုတ္သင္ခံခဲ့ရျပီးေနာက္ ဒုကၡသည္ ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာဟာ အိုးပစ္အိမ္ပစ္နဲ႕ အနီးအပါးအိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကို ေျပးဝင္သြားခဲ့ရပါေသးတယ္။ ၁၉၆၀ခုႏွစ္မွာ ဘယ္ဂ်ီယမ္ အစိုးရရဲ့အကူအညီနဲ႕ က်င္းပခဲ့တဲ့ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲအတြင္းမွာေတာ့ ဟူတူလူမ်ိဳးေတြဟာ တြတ္စီလူမ်ိဳးေတြအေပၚ အႏိုင္ယူျပီး ႏိုင္ငံေရးအရ အသာစီးရသြားပါေတာ့တယ္။ ဒီအေျပာင္းအလဲဟာ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံမွာ အုပ္စိုးခဲ့တဲ့ တြတ္စီလူမ်ိဳး ဘုရင္စနစ္ကို အဆုံးသတ္သြားေစပါေတာ့တယ္။ တဖန္ ၁၉၆၂ခုႏွစ္မွာ အိမ္နီးခ်င္း ႏိုင္ငံကတြတ္စီလူမ်ိဳး စစ္ေျပးဒုကၡသည္ေတြနဲ႕ ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ တြတ္စီဂြါရီလာ အမည္ရလက္နက္ကိုင္ အင္အားစုဟာ ဂလဲ့စားေခ်ထိုးစစ္ ဆင္ႏႊဲရာမွ အာဏာရ ဟူတူအစိုးရတပ္မ်ားႏွင့္ တိုက္ပြဲမ်ားျဖစ္ပြါးျပီး ေနာက္ထပ္ လူဦးေရ ခုနစ္ ေသာင္းေလာက္ ထပ္မံ ဆုံး႐ွံဳးရျပန္ပါေတာ့တယ္။ ဒီလို အမုန္းပြါးမႉေတြရဲ့ စတင္ျမစ္ဖ်ားခံလာရာ အရင္းအျမစ္ကေတာ့ ကိုလိုနီ အေမြအႏွစ္ဆိုးေတြကပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

၁၉၁၁ခုႏွစ္မွာပဲ ဂ်ာမဏီကိုလိုနီ တပိုင္းျဖစ္ေနတဲ့ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံမွာ ေျမာက္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ တြတ္စီေတြရဲ့ ဩဇာကို မခံလိုၾကတဲ့ဟူတူလူမ်ိဳးေတြကို တြတ္စီေတြက ရွင္းလင္းႏိုင္ရန္ အတြက္ ဂ်ာမန္အစိုးရက ေျခထိုးခဲ့ပါေသးတယ္။ ပထမကမာၻစစ္ အျပီးမွာေတာ့ဗာဆိုင္း စာခ်ဳပ္အရ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံဟာ ဘယ္ဂ်ီယမ္ႏိုင္ငံရဲ့ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္ကို က်ေရာက္ခဲ့ပါေတာ့သည္။ ဘယ္ဂ်ီယမ္ အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာပဲ ဒီျပႆနာေတြရဲ့ ျမစ္ဖ်ားခံရာ ျဖစ္တဲ့ ဟူတူနဲ႕ တြတ္စီေတြကို သီးျခား မွတ္ပုံတင္ထုတ္္ေပးျခင္း။ ပညာေရးစနစ္တြင္လည္း ခြဲျခားဆက္ဆံေရးစနစ္ေတြကို စတင္ က်င့္သုံးပါေလေတာ့တယ္။ ကိုလိုနီစနစ္ မတိုင္မွီေရာ၊ ကိုလိုနီကာလ အတြင္းမွာပါ တြတ္စီလူမ်ိဳးစုေတြဟာ လူနည္းစုေတြ ျဖစ္ေနေပမဲ့ ပညာတတ္ဦးေရ မ်ားျပားျပီး အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းမွာ ဝင္ဆန္႕ႏိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒီကြာျခားမႈေတြဟာ အျပင္ပန္းအားျဖင့္ေတာ့ မထူးျခားလွေပမဲ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာၾကာလာတဲ့ အခါမွာေတာ့ လူမ်ားစုျဖစ္တဲ့ ေအာက္ေျခက ဟူတူလူမ်ိဳးေတြ အတြက္ေတာ့ ၁၉၉၄ခုႏွစ္မွာျဖစ္ေပၚလာမဲ့ အစုလိုက္ အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈႀကီးရဲ့ စတင္ ျမစ္ဖ်ားခံရာ အေၾကာင္းအရင္းအမွန္ပဲျဖစ္လာပါတယ္။

ဝါဒျဖန္႕စစ္ပြဲ

၁၉၉၀ခုႏွစ္ အေစာပိုင္းမွာပဲ ရဝမ္ဒါဘာသာ စကားနဲ႕”ႏိုးထၾကေလာ့”ဟု အဓိပၸာယ္ရျပီး “ကန္ဂူရ(Kangura)” ဆိုတဲ့ ဂ်ာနယ္တေစာင္ကို ဟဆန္ဂီဇီ (၂၀၀၃ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံတကာ တရားရုံး မွ တသက္တကြၽန္းအမိန္႕က်ျပီး ယခု မာလီႏိုင္ငံ အက်ဥ္းေထာင္တြင္ အျပစ္ဒဏ္ကို ခံစားလွ်က္ရွိသူ) ဆိုတဲ့ အစြန္းေရာက္ ဟူတူအမ်ိဳးသား တစ္ေယာက္က စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ပါတယ္။ အေရးအခင္းကာလ အတြင္းမွာလဲ ကန္ဂူရဂ်ာနယ္ဟာ ဟူတူေတြအေပၚ လြန္ကဲတဲ့ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ျပင္း ထန္လာေအာင္ တိုက္တြန္းျပီး တြတ္စီေတြအေပၚမွာ သနားၾကင္နာဖို႕မလိုေၾကာင္းကို မွန္မွန္တင္ဆက္ေပးေနပါေတာ့တယ္။ ဒါ့အျပင္ ရဝမ္ဒါအစိုးရပိုင္ ေရဒီယို ႏွစ္ခု ဟာ အေရးအခင္းကာလအတြင္း အသံလႊင့္တဲ့ေနရာမွာ တြက္စီလူမ်ဳိးေတြဟာ ရဝမ္ဒါႏုိင္ငံမွာ၊ ပိုးဟပ္မ်ားလို အသံုးမဝင္ဘဲ ဆိုးက်ဳိးကိုသာ ေပးတာမို႔ သတ္ျဖတ္ပစ္ဖို႔လိုေၾကာင္း ဝါဒျဖန္႔ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲသလို ေရဒီယိုကေန လံႈ႕ေဆာ္အၿပီး နာရီပုိင္းအတြင္းမွာ တြတ္စီလူမ်ဳိးမ်ား စတင္အသတ္ခံ ရပါေတာ့တယ္။ ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ရလဒ္ကေတာ့ သိပ္ျပီးမေကာင္းလွပါဘူး။ ယခုလက္ရွိကာလမွာ ေရဒီယိုအစီအစဥ္ႏွစ္ခုက တာဝန္ရွိသူေတြဟာ တသက္တကြၽန္းျပစ္ဒဏ္ကို ကန္ဂူရဂ်ာနယ္တိုက္ပိုင္ရွင္နဲ႕ အတူခံစားေနရပါတယ္။

သတ္ျဖတ္မႉအတြက္ ၾကိဳတင္ၾကံစည္ၾကျခင္း

ဟူတူအစြန္းေရာက္ေတြကို ဟူတူအစိုးရက ျပည္သူ႕စစ္မ်ား အျဖစ္ေလ့က်င့္ေပးခဲ့ပါတယ္။ တူစီလူမ်ဳိးစုကို ဖိႏိွပ္သတ္ျဖတ္ရာ မွာ အစိုးရစစ္တပ္က တုိက္႐ိုက္သတ္တယ္လို႔ အျဖစ္မခံလိုတဲ့အတြက္ လူမ်ဳိးစုအရပ္သားျခင္းအၾကားမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ သာမန္ပဋိပကၡအသြင္မ်ဳိး ဖန္တီးလိုတာကလည္းတေၾကာင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဟူတူသမၼတျဖစ္သူက သူ႔အေပၚမွာ အျပစ္တင္မခံရေလေအာင္ ကစားခဲ့တာဆိုရင္လည္း မမွားပါဘူး။ အေရးအခင္းကာလ မတိုင္မီေလးမွာပဲ အစိုးရနဲ႕နီးစပ္တဲ့ ဟူတူစီးပြါးေရးလုပ္ငန္းရွင္ တစ္ေယာက္ဟာ တရုတ္ႏိုင္ငံကေနျပီးေတာ့ ဓားအလက္ ၅၈၁၀၀၀ ကို တင္သြင္းခဲ့ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဓားေတြဟာ ေသနတ္ေတြနဲ႕စာရင္ အဖိုးႏႈန္းခ်ိဳသာျပီး ထိေရာက္စြာကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္လို႕ပါပဲ။

အေရးအခင္းကာလအတြင္း

ဇန္နဝါရီလ ၁၂ရက္ေန႕ ၁၉၉၄ခုႏွစ္မွာ ဟူတူလူမ်ိဳး လက္ရွိအာဏာရသမၼတနဲ႕ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံျဖစ္တဲ့ ဘူရန္ဒီႏိုင္ငံက သမၼတျဖစ္သူတို႕ စီးနင္းလိုက္ပါလာတဲ့ ေလယာဥ္ဟာ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံအတြင္းရွိ ကီဂါလီၿမိဳ႕ကို ဆင္းသက္ဖို႕ ျပင္ဆင္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာပစ္ခ်ခံခဲ့ရပါတယ္။ လုပ္ၾကံမႈအတြင္းမွာ သမၼတ ႏွစ္ဦးလုံး ေသဆုံးခဲ့ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာေတာ့ ဒီလုပ္ၾကံမႈဟာ တြတ္စီလူမ်ိဳး သူပုန္ေတြရဲ့လက္ခ်က္ျဖစ္တယ္လို႕ ေရဒီယိုကစြပ္စြဲအျပီး နာရီပိုင္းအတြင္းမွာေတာ့ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံ တစ္ဝွမ္းမွာ သတ္ျဖတ္ပြဲၾကီး စတင္ပါေတာ့တယ္။ ဟူတူအစြန္းေရာက္ ျပည္သူ႕စစ္ေတြဟာ တြတ္စီလူမ်ိဳးေတြ အေပၚမွာ ရရာေရႊေငြေတြကိုလုယူ၊ တရုတ္ႏိုင္ငံက တင္သြင္းလာခဲ့တဲ့ဓား ေတြနဲ႕ ေယာက်ာ္းေတြကိုအရင္သတ္၊ မိန္းမေတြကို မုဒိန္းက်င့္ျပီး ရက္ရက္စက္စက္ကို သတ္ျဖတ္ပါေတာ့တယ္။ ထူးျခားခ်က္ကေတာ့ ဟူတူအစြန္းေရာက္ေတြဟာ တြတ္စီေတြ အေပၚ သနားျပီးဝွက္ေပးကာ အားနည္းတဲ့ဘက္က ရပ္တည္ေပးခဲ့တဲ့ ဟူတူတစ္သိန္းေက်ာ္ကိုပါ အခ်င္းခ်င္း လက္စတုန္းလုပ္ခဲ့ပါေသးတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကုလသမၼဂၢ ျငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းေရး တပ္သား ၁၀ေယာက္ပါ အဆစ္ပါသြားပါေတာ့တယ္။ အဆိုပါအေျခအေနကို ကုလသမၼဂၢၿငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္သူ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ရိုမီရိုဒလဲ က သက္ဆုိင္ရာ အထက္ အဆင့္ဆင့္ကို အျမန္တင္ျပခဲ့ေပမဲ့ ဘယ္သူကမွ စိတ္ဝင္စားဟန္ မျပခဲ့ပါဘူး။

ဘယ္အင္အားႀကီးႏိုင္ငံေတြကမွ သူတို႔စစ္တပ္ေတြကို ရဝမ္ဒါကိုလႊတ္ဖို႔ စိတ္မဝင္စားခဲ့ပါဘူး။ လက္ေရွာင္တဲ့အပုိင္းလည္း ရိွေနတယ္လို႔ အစြပ္စြဲခံခဲ့ရပါေသးတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔ တံုး ဆိုေတာ့ ရဝမ္ဒါ ျပႆနာမတုိင္ခင္ ေလးလေလာက္တုန္းက ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ ဆိုမာလီယာက အ႐ွဳပ္အရွင္းေၾကာင့္ လက္ေရွာင္ခဲ့ၾကတယ္လို႔လဲ ဆိုပါတယ္။ ဆိုမာလီယာမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျပႆနာက ဘယ္လိုလဲဆိုေတာ့၊ ကုလသမၼဂၢၿငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ဖြဲ႕ဝင္ ပါကစၥတန္စစ္သားမ်ားနဲ႔ အေမရိကန္စစ္သားမ်ားဟာ ဆိုမာလီယာ သူပုန္မ်ားနဲ႔ တုိက္ပြဲျဖစ္ရာက ေသဆံုးခဲ့ၾကရပါတယ္။ အဲသလို ပူပူေႏြးေႏြး ျဖစ္ထားခဲ့တာေၾကာင့္ အဲသလို အျဖစ္မ်ဳိးကို ႏုိင္ငံႀကီးေတြက ရဝမ္ဒါမွာ ထပ္ၿပီးၾကံဳေတြ႕လိုတဲ့ ဆႏၵမရိွတဲ့အတြက္ေၾကာင့္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။

အဲသလို အေျခအေနမ်ဳိးေအာက္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဒလဲက ကုလသမၼဂၢဌာနခ်ဳပ္ကို သူတို႔အေနနဲ႔ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ဖို႔လိုေၾကာင္း အစီရင္ခံပါတယ္။ အဲသလို မစြက္ဖက္ဖူးဆိုရင္ ေနာက္ထပ္လူေပါင္းမ်ားစြာ ေသေၾကႏုိင္တယ္လို႔လည္း တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ၃၆နာရီအတြင္း ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္ဖို႔တင္ျပခဲ့ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ထိုတင္ျပခ်က္ကို အဲသည္ အခ်ိန္က ကုလအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္ျဖစ္သူ ကိုဖီအာနန္က ပယ္ခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုဝင္ေရာက္ စြက္ဖက္တာဟာ ကုလရဲ့ လုပ္ပုိင္ခြင့္ကို ေက်ာ္လြန္ေန တယ္လို႔လည္း အေၾကာင္းျပခဲ့ပါတယ္။ အဲသည့္အခ်ိန္မွာ အေမရိကန္ သမၼတျဖစ္တဲ့ ကလင္တန္က အေမရိကန္အစိုးရ အေနနဲ႔ အကူအညီမေပးတဲ့အျပင္ ကုလသမၼဂၢၿငိမ္းခ်မ္း ေရးတပ္ကို ရဝမ္ဒါကေန ျပန္ေခၚဖို႔ ကိုဖီအာနန္ကို ဖိအားေပးခဲ့ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုလတပ္ကို ရဝမ္ဒါကေန ျပန္ၿပီး ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ ပါတယ္။

အမွန္မွာေတာ့ ၁၉၄၈ Genocide ဥပေဒအရ အဲသလိုသတ္ျဖတ္ေနျခင္းကို ကာကြယ္တားဆီးႏုိင္ခြင့္ ကုလသမဂၢမွာ တရားဝင္ အခြင့္အေရးရိွပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ကုလသမဂၢအေနနဲ႔လည္း ဘယ္လိုနည္းကိုမွအသံုးျပဳၿပီး တားဆီးခဲ့တာ မရိွခဲ့ပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား စတင္ခဲ့တဲ့ ပထမႏွစ္ပတ္ သံုးပတ္အတြင္းမွာတင္ လူေပါင္းသိန္းခ်ီၿပီး အသတ္ခံခဲ့ရတာ ျဖစ္တယ္လို႔ အုိင္အာစီ အဖြဲ႕ရဲ့ တြက္ခ်က္မႈမ်ားအရသိရပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အေမရိကန္ႏိုင္ငံက ကလင္တန္ အစိုးရဟာလည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရး ထိန္းသိမ္းေရးတပ္ေတြကို ျပန္ေခၚဖို႕ကိုသာ ကုလသမဂၢကို တြင္တြင္ဖိအားေပးေနခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ကလင္တန္ဟာ အဆိုပါလုပ္ရပ္အတြက္ ရဝမ္ဒါ ျပည္သူေတြကို တရားဝင္ ေတာင္းပန္ခဲ့ရပါတယ္။ ဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ တြတ္စီလူမ်ိဳး ကာဂါမီ ဦးေဆာင္တဲ့ ရဝမ္ဒါ မ်ိဳးခ်စ္တပ္ဦးဟာ ႏိုင္ငံတကာ အကူအညီ ရယူျပီး ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံရဲ့ အာဏာကို ျပန္လည္ရယူလိုက္တဲ့ ဂ်ဴလိုင္လ ေႏွာင္းပိုင္းမွာမွ အဆုံးသတ္သြားပါေတာ့တယ္။ ဒါေပမဲ့လဲ အမ်ိဳးသားျပန္လည္ညီညြတ္ေရးအေနျဖင့္ တြတ္စီေတြဘက္က ရပ္တည္ခဲ့တဲ့ ဟူတူလူမ်ိဳး ဘီဇီမန္ဂူ ကိုသာ သမၼတ ရာထူးခန္႕အပ္ျပီး ကာဂါမီ ကိုယ္တိုင္ကေတာ့ ဒုသမၼတ ရာထူးကို သာ ရယူခဲ့ပါတယ္။

အေရးအခင္းကာလ အျပီး ဆိုးက်ိဳးရလဒ္မ်ား

၁၉၉၄ခုႏွစ္ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္မႈ အျပီးမွာေတာ့ သတ္ျဖတ္မႈတြက္ အဓိကတာဝန္ရွိသူေတြကို ႏိုင္ငံတကာတရား႐ုံးမွ တရားစြဲဆိုခဲ့ရာမွာ လက္ရွိ တရားရင္ဆိုင္ဆဲ ၁မႈ၊ အယူခံဝင္ဆဲ ၁၇မႈ၊ ဆိုင္းငံ့ႏွင့္ အက်ယ္ခ်ဳပ္ ၁၀မႈ၊ အမိန္႕ခ်မွတ္ျပီး ၃၃မႈနဲ႕ ရဝမ္ဒါျပည္တြင္း တရားရုံးကို လႊဲေျပာင္းေပးအပ္ခဲ့တာကေတာ့ ၁၀မႈပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအထဲမွာ မီဒီယာ သမားသုံးေယာက္လဲ ပါဝင္ပါတယ္။ ျပစ္ဒဏ္က်ခံျပီး သူမ်ားထဲမွ ၁၁ေယာက္ကေတာ့ ရက္ေစ့လို႕ လြတ္ေျမာက္သြားျပီျဖစ္ျပီး ၃ေယာက္ကေတာ့ ေထာင္တြင္းမွာပဲ ကြယ္လြန္သြားခဲ့ျပီး ျဖစ္ပါသည္။

စီးပြါးေရး

ဒီလူမ်ိဳးတုန္း သတ္ျဖတ္မႈၾကီး အျပီးမွာေတာ့ ေကာ္ဖီနဲ႕လက္ဖက္ေျခာက္သာ အဓိကတင္ပို႕ေနရျပီး ကြန္ဂိုနဲ႕တန္ဇီးနီးယားတို႕လို ႏိုင္ငံၾကီးေတြၾကားမွာ ညပ္ေနတဲ့ အာဖရိက ကုန္းတြင္းပိတ္ ႏိုင္ငံငယ္ေလးဟာ ဒီေန႕အထိ ဘယ္လိုမွနာလန္မထူႏိုင္ေအာင္ ျဖစ္ေနရပါတယ္။ ၇၀ရာခိုင္ႏႈႈန္းေသာရဝမ္ဒါႏိုင္ငံက အိမ္ေထာင္စုေတြဟာ မိန္းမေတြက ဦးေဆာင္ေနရျပီး အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ သူတို႕ရဲ့ ေယာက်ာ္းေတြဟာ သတ္ျဖတ္မႈအတြင္းမွာ ေသဆုံးသြားခဲ့လို႕ပါပဲ။

လူမႉေရး

ဒီအေရးအခင္းၾကီး အျပီးမွာေတာ့ ရဝမ္ဒါလူထုဟာရုပ္ပိုင္းအျပင္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာလူမႈဒုကၡေတြကို ယေန႕တိုင္ခံစားေနရဆဲပါ။ အေရးအခင္းကာလအတြင္းမွာ မုဒိန္းက်င့္ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ အပါအဝင္ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံဟာ အာဖရိကမွာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ေရာဂါပိုး အမ်ားဆုံးေတြ႕ရွိရတဲ့ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ တစ္ခုအပါအဝင္ျဖစ္ေနပါတယ္။ အသက္မေသပဲ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ကေလးငယ္တေယာက္ဆိုရင္ အစာကိုလိုသည္ထက္လြန္ကဲစြာ စားသုံးတတ္တဲ့စိတ္ေရာဂါ စြဲကပ္ေနပါတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ့ သူမိဘေတြရွိစဥ္က အစာေကြၽးတာကို ျငင္းပယ္ျပီး နာရီပိုင္းအတြင္းမွာပဲ မိဘႏွစ္ပါးလုံးဟာသတ္ျဖတ္ခံခဲ့ရျပီးေတာ့ ကေလးငယ္ဟာ ကံေကာင္းစြာနဲ႕လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ျပီး ဒီစိတ္ေရာဂါဟာ တသက္လုံးစြဲကပ္ခံေနရပါေတာ့တယ္။

Genocide ဆိုတာ

ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္သည္ လူမ်ိဳးတုန္းရာဇဝတ္မႈမ်ား၏ အစိတ္အပိုင္းျဖစ္ၿပီး စစ္ကာလအတြက္သာမက စစ္မျဖစ္သည့္ကာလအတြက္လည္း အက်ဳံးဝင္သည္။ က်ဴးလြန္သည့္ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ လူ႔အသက္ကို တန္ဖိုးမထားသည့္ သေဘာထား ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား ပ်ံ႕ႏွံ႔ေနၿပီး အာဏာရွင္ဘက္ေတာ္သားတို႔က က်န္ႏိုင္ငံသားတို႔အား ဘာသာကြဲဒိ႒ိမ်ား၊ အ႐ိုင္း အစိုင္းမ်ား၊ ဥပေဒေဘာင္ ျပင္ပကလူမ်ား၊ ေအာက္တန္းစားလူမ်ဳိးမ်ား၊ ခြဲထြက္ေရးသမားမ်ား၊ ေသာင္းက်န္းသူအဖ်က္သမားမ်ား၊ မင္းမဲ့ဝါဒီမ်ား၊ အၾကမ္းဖက္သမား မ်ား၊ နယ္ခ်ဲ႕လက္ပါးေစမ်ား၊ ပုဆိန္႐ိုးမ်ား၊ လူတန္းစားရန္သူမ်ား၊ တန္ျပန္ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား စသည္ျဖင့္ တံဆိပ္အမ်ဳိးမ်ဳိးကပ္ၿပီး ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို အမ်ားနဲ႕မတူ သည့္ေနရာသို႕ေရာက္ေအာင္။ ကြဲျပားေစရန္ၾကိဳတင္လုပ္ေဆာင္ေလ့ရွိၾကသည္။ ကိုယ့္အတြက္ကိုမူ ျမင့္ျမတ္ေသာတာဝန္ထမ္းေဆာင္ေနသူမ်ား၊ ျမင့္ျမတ္ေသာလူမ်ဳိးမ်ား၊ အမ်ဳိးဘာသာသာသနာသန္႔ရွင္းတည္တံ့ေရးကို ေစာင့္ထိန္းသူမ်ား၊ တိုင္းျပည္ကို အဓိကေစာင့္ေရွာက္ေနရသူမ်ား၊ ႏိုင္ငံအတြက္ အဓိကအနစ္နာခံေနသူမ်ား၊ အမ်ဳိးသားႏိုင္ငံေရးသမားမ်ား၊ စစ္မွန္သည့္ ေတာ္လွန္ေရးသမားမ်ား စသည္ျဖင့္ မိမိတို႔ကိုယ္မိမိ သတ္မွတ္ၾကသည္။ အထူးသျဖင့္၊ အမ်ဳိးသား၊ မ်ဳိးခ်စ္၊ ဝံသာႏု၊ စည္းလံုးညီၫြတ္ေရးဟူေသာ စကားလံုးမ်ားကို အသုံးျပဳကာ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓာတ္ကို ပိုမိုျပင္းထန္ေအာင္ျပဳလုပ္ကာ မီဒီယာမ်ားမွတဆင့္တြန္းပို႕ေလ့ရွိၾကသည္။ ကုလသမဂၢက ၁၉၄၈ ခုတြင္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ ကြန္ဗင္းရွင္း စာခ်ဳပ္ကို အေသအခ်ာ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းခဲ့ရာ ၁၉၅၁ ခုမွာ စတင္အသက္ဝင္ခဲ့ၿပီး ယခုအခါ ျမန္မာအပါအဝင္ ကမၻာ့ႏိုင္ငံ ၁၃ဝ ေက်ာ္က လက္ခံအတည္ျပဳထားသည္။ ဤသေဘာတူစာခ်ဳပ္ ပုဒ္မ ၂ တြင္ ဂ်ီႏိုဆိုက္ဒ္ကို ယခုလို အဓိပၸာယ္ဖြင့္ထားသည္။

“ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာ လူအုပ္စု သို႔မဟုတ္ တိုင္းရင္းသားလူမ်ဳိးဆုိင္ရာ လူအုပ္စု သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ လူအုပ္စုတခုကို တခုလံုးေသာ္လည္းေကာင္း၊ တစိတ္တပိုင္းေသာ္လည္းေကာင္း ဖ်က္ဆီးပစ္ရန္ ရည္ရြယ္ ခ်က္ျဖင့္ ေအာက္ပါလုပ္ရပ္မ်ားကို က်ဴးလြန္ျခင္း။
(က) ယင္းလူအုပ္စု အဖြဲ႕ဝင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ျခင္း၊
(ခ) ယင္းလူအုပ္စု အဖြဲ႕ဝင္မ်ားကို ႐ုပ္ခႏၶာပိုင္းအရ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ စိတ္ပိုင္းအရ ေသာ္လည္းေကာင္း ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ထိခိုက္နစ္နာေစျခင္း၊
(ဂ) တစ္ခုလံုးအရ သို႔မဟုတ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအရ ႐ုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ပ်က္စီးမႈျဖစ္ေစရန္ အေသအခ်ာ စီစဥ္ ထားသည့္ ဘဝအေျခအေနမ်ားကို ယင္းလူအုပ္စုအေပၚ၌ သက္ေရာက္ေစျခင္း၊
(ဃ) ယင္းလူအုပ္စုအတြင္း ကေလးေမြးဖြားမႈမ်ားကို တားျမစ္ရန္ ရည္ရြယ္သည့္ အစီအမံမ်ား ခ်မွတ္ျခင္း၊
(င) ယင္းလူ အုပ္စုမွ ကေလးသူငယ္မ်ားကို အျခားလူစုသို႔ အတင္းအဓမၼ ေရႊ႕ေျပာင္းပစ္ျခင္း။”

“လူအုပ္စုတခုကို မေသ႐ံုတမယ္ မဝေရစာ ေကြၽးထားျခင္း၊ ေနအိမ္မ်ားမွ စနစ္တက် ေမာင္းထုတ္ျခင္း၊ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈကို အနိမ့္ဆံုးလိုအပ္ခ်က္ထက္ ႏွိမ့္ခ်ပစ္ျခင္း၊ ယင္းလူအုပ္စုကို တခုလံုးအရ သို႔မဟုတ္ တစိတ္တပိုင္းအရ ဖ်က္ဆီးပစ္ရန္ အထူးရည္ရြယ္ခ်က္ျဖင့္ မုဒိမ္းမႈ၊ လိင္ကိစၥ အၾကမ္းဖက္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္း။”

ဟူ၍ျဖစ္ေလသည္။

Tags Genocide Rwanda Rwandan_Genocide ဝါးလုံးရွည္အတီး

မြတ္ဆလင္ေတြက ဘာလုပ္ေနလို႔လဲ | ေဌးလြင္ဦး

Sep12

ျမန္မာႏိုင္ငံ ဆိုတဲ့ ဧရိယာထဲမွာ ေပၚထြန္းခဲ့တယ္ ဘာသာတရား ဆုိတာ မရွိပါ။ ဗုဒၶဘာသာသည္လည္း ျမန္မာ ဇာတိမဟုတ္၊ ခရစ္ယာန္သည္လည္း ျမန္မာဇာတိမဟုတ္၊ အစၥလာမ္သည္လည္း ျမန္မာဇာတိ မဟုတ္၊ ဟိႏၵဴ ဘာသာသည္လည္း ျမန္မာဇာတိမဟုတ္- ဘယ္ဘာသာတရားသည္မွ ျမန္မာဇာတိမဟုတ္ပါ။

ဘာသာႀကီး ေလးပါးထဲမွာ ေစာစီးစြာ ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ ဟိႏၵဴဘာသာက ျမန္မာျပည္ထဲကို အေစာဆံုး ၀င္လာခဲ့ တယ္။ ဟိႏၵဴဘာသာဟာ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြကို စာေပအေမြေပးခဲ့တယ္။ (ျမန္မာစာေပဟာ တရုတ္စာေပက ဆင့္ ပြား ျဖစ္တည္လာခဲ့တာ မဟုတ္ပါ။- ဟိႏၵဴ ျဗဟၼီစာေပက ဆင့္ပြား ျဖစ္တည္လာခဲ့ျခင္း ျဖစ္တယ္။) ခ်က္ျပဳတ္စား ေသာက္ျခင္းဆိုင္ရာ အေမြမ်ားကို ေပးခဲ့တယ္။ ယဥ္ေက်းမႈ ဆိုင္ရာ အေမြမ်ားကို ေပးခဲ့တယ္။ တုိင္းျပည္တစ္ခု အျဖစ္ ထူေထာင္အုပ္ခ်ဳပ္နည္းပညာရပ္မ်ားကို ေပးခဲ့တယ္။

ဗုဒၶဘာသာဟာ ဟိႏၵဴဘာသာေနာက္မွာ ေရာက္လာခဲ့တယ္။ ျမန္မာအင္ပါယာကို ထူေထာင္တဲ့ ျမန္မာဘုရင္ ကိုယ္တုိင္က ဗုဒၶဘာသာကို အားေပးကူညီခဲ့လို႔ သူ႔ေရွ႔က ဟိႏၵဴဘာသာဟာ တိမ္ေကာေပ်ာက္ကြယ္ သြားခဲ့ တယ္။ တနည္းအာျဖင့္ နဂိုရွိရင္းစြဲ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ လူသားမ်ားက ဗုဒၶဘာသာ အျဖစ္ ဘာသာေျပာင္းလဲ သြား ခဲ့တယ္။ ဗုဒၶဘာသာဟာလည္း ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားအတြက္ ယဥ္ေက်းမႈကို သြန္သင္ေပးႏုိင္ခဲ့တယ္။

ျမန္မာအင္ပါယာရဲ႔ ပထမဆံုး ပုဂံေခတ္ကတည္းက အစၥလာမ္ ဘာသာဟာ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ ေခတ္ၿပိဳင္ ျမန္မာျပည္ ကို ေရာက္လာခဲ့တယ္။ ဘုရင္ကိုယ္တိုင္က အစၥလာမ္ သာသနာကို အားမေပးခဲ့လို႔ အစၥလာမ္ သာသနာဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ မက်ယ္ျပန္႔ခဲ့ေပမယ့္။ အစၥလာမ္ သာသနာ၀င္ မြတ္ဆလင္မ်ားဟာ ဘုရင္မ်ားနဲ႔ လူထု ကိုယ္ တိုင္က အားကိုးအားထား ျပဳခဲ့ရသူမ်ား ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဥပမာ ေရႊဖ်င္းညီေနာင္ကို ၾကည့္ပါ။ ျမန္မာျပည္သူမ်ား ကိုယ္တုိင္ ဒီေန႔အထိ အားထားကိုးကြယ္ေနရတဲ့ မင္းႏွစ္ပါး ျဖစ္ေနခဲ့တယ္။

ဒီေနာက္ပိုင္း ေခတ္မွာ ဘိုဘိုရွား ဆိုတဲ့ မြတ္ဆလင္ႀကီးဟာလည္း ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား ကိုယ္တိုင္ အားကိုးအား ထားျပဳေနရတဲ့ ဘိုးဘိုးေအာင္ အျဖစ္ အခုေခတ္ထိ ျမန္မာေတြရဲ႔ ႏွလံုးသားမွာ စြဲၿမဲေနပါတယ္။ တစ္ကယ္လို႔ မြတ္ဆလင္တို႔သာ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား အေပၚမွာ ဗိုလ္က်စိုးမိုးခဲ့မယ္၊ အတင္းအဓမၼသာသနာျပဳခဲ့မယ္၊ အယုတ္ တမာေတြ လုပ္ခဲ့မယ္ ဆိုရင္ ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြကိုယ္တိုင္က အဲ့လို ကိုးကြယ္ဆည္းကပ္မယ့္ ေနရာမွာ ထားပါ့ မလား။

မြတ္ဆလင္ေတြဟာ ပုဂံေခတ္က စၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္ ကာကြယ္ေရး တာ၀န္ေတြမွာ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္။ မင္းမႈ ထမ္းေတြ၊ စစ္သားေတြ၊ စစ္သူႀကီးေတြ၊ ဗိုလ္မႈးေတြ၊ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ အျဖစ္ ထမ္းေဆာင္ခဲ့တယ္။- အေျမာက္တပ္၊ စက္ေသနတ္တပ္၊ ျမင္းတပ္၊ ၾကည္းတပ္မ်ားကို ဦးစီးရတဲ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေတြ ဗိုလ္မႈးႀကီးေတြ အျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ တာ၀န္ကို ထမ္းေဆာင္ခဲ့ေပမယ့္- တိုင္းျပည္ကို ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ျခင္း၊ အာဏာလုျခင္း၊ ျပည္သူမ်ားအေပၚ မေတာ္မတရား ဗိုလ္က်ျခင္းမ်ား သမိုင္းမွာ ရွိခဲ့ပါသလား။

ကုန္းေဘာင္ခတ္မွာ ဘုရင္ေတြကိုယ္တိုင္က ခ်ီးေျမႇာက္အားထား ရာထူးေတြ တစ္သီတစ္တန္းႀကီး ေပးထား တယ္၊ မႏၱေလးၿမိဳ႔ေတာ္က ေစတီပုတိုး ဘုရားရုပ္ပြားတိုင္း အနီးမွာ မြတ္ဆလင္ေတြကို ရပ္ကြက္တည္- ဘုရား ေစာင့္အျဖစ္ ခန္႔အပ္ထားခဲ့တယ္။ ထင္ရွားတဲ့ ေစတီပုတိုးနဲ႔ ဘုရားဆင္းတု အနီးတိုင္းမွာ ဘုရားေစာင့္ မြတ္ဆ လင္ေတြ ဘုရား၀တ္ျပဳဘို႔ ၀တ္ျပဳေဆာင္ (ဗလီ)မ်ား ေဆာက္လုပ္ေပးထားတဲ့- ဒီေန႔ထိ သမိုင္းက ေဖ်ာက္လို႔ မပ်က္ႏိုင္ေသးဘူး။ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ သူတစ္ပါး ဘုရားကို မေစာ္ကား၊ ဌာပနာမ်ားကို ေဖါက္ထြင္းခုိးယူျခင္း မရွိ- သစၥာရွိရွိ ေစာင့္ေရွာက္ေပးခဲ့တယ္ ဆိုတဲ့ သမိုင္းကို ရိုးသားတဲ့ သမိုင္းပညာရွင္တုိင္း သိတယ္။ ေရွ႔မွီေနာက္ မွီ ပညာရွိ သက္ႀကီးရြယ္အို ဘုန္းႀကီးတိုင္း သိတယ္။-

အဂၤလိပ္ အုပ္ခ်ဳပ္စဥ္မွာလည္း လူမ်ိဳးတစ္ရာ့တစ္ပါး ျမန္မာႏိုင္ငံထဲကို ၀င္လာခဲ့တယ္။- အဲ့ဒီ အထဲမွာ မြတ္ ဆလင္ေတြလည္း ပါ၀င္ခဲ့တယ္။ ျမန္မာျပည္ကို ၀င္လာခဲ့တဲ့ မြတ္ဆလင္တို႔ရဲ႔ သမိုင္းေနာက္ခံကို ရိုးသားစြာ ျပန္ၾကည့္ပါ။ ေမာ္လၿမိဳင္ေစ်းႀကီးကို ေဆာက္ေပးခဲ့တယ္။ သိမ္ႀကီးေစ်းႀကီးကို ေဆာက္ေပးခဲ့တယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကို ေစ်းကြက္စီးပြားထြန္းကားေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးခဲ့တယ္။ လက္လုပ္လက္စား မြတ္ဆလင္မ်ားကလည္း ထီးခ်ဳပ္တယ္၊ ကြမ္းယာေရာင္းတယ္၊ အထည္ေရာင္းတယ္၊ လယ္ယာကိုင္းကၽြန္း လုပ္စားတယ္၊ ဒီထက္ ပိုၿပီး ဆင္းရဲရင္ ဖိနပ္ခ်ဳပ္တယ္၊ ဆံပင္ညႇပ္တယ္၊ ေနာက္ဆံုး မစင္က်ံဳးတဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ခဲ့တယ္။- နိမ့္က်တယ္လို႔ ထင္မွတ္ဘြယ္ ရွိေပမယ့္- မရွိဆင္းရဲလို႔ ရိုး ရိုးသားသား လုပ္စားတာပဲ ရွိတယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ား စာရိတၱပ်က္ ေစေအာင္- အရက္ဆိုင္ ဖြင့္ခဲ့တာ ဘိန္းဆုိင္ ဖြင့္ခဲ့တာ မရွိ။ အမ်ိဳးသားေကာင္း သမီးပ်ိဳမ်ား တန္ဘိုးမဲ့သြား ေအာင္ အေပ်ာ္ရံု ေထာင္ခဲ့တာမရွိ။ ျမန္မာလူမ်ိဳးမ်ားဆီက ေခါင္းပံုျဖတ္စားဘို႔ အေပါင္ဆိုင္ဖြင့္ခဲ့တာ မရွိ။-

မြတ္ဆလင္ေတြဟာ သမိုင္းနဲ႔ ခ်ီၿပီး ျမန္မာျပည္အေပၚ သစၥာရွိခဲ့တယ္။ ျမန္မာလူမ်ိဳးအေပၚ ေကာင္းက်ိဳးျပဳခဲ့တာ ပဲ ရွိတယ္။ ယိုးဒယား သြားတုိက္ေတာ့လည္း ျမန္မာမြတ္ဆလပ္ စစ္သည္ေတြက အယုဒၶၿမိဳ႔ရိုးကို အေသခံေက်ာ္ ျဖတ္ မိုးထဲေလထဲ၊ ရြံထဲ ဗြက္ထဲမွာ ႏိုင္ေအာင္တုိက္ ယိုးဒယားစစ္တပ္ကို ယိုးဒယား ဘုရင္ဆီက ဆင္ျဖဴကို သိမ္း မိမိရဲ႔ သခင္ ျမန္မာဘုရင္ကို ဆင္ျဖဴရွင္ အျဖစ္ အသက္နဲ႔လဲၿပီး သိဒၶိတင္ေပးခဲ့တယ္။

အဂၤလိပ္က ျမန္မာကို ေနာက္ဆံုး သိမ္းေတာ့- ျမန္မာအမတ္ႀကီး ကင္း၀န္မင္းက အဂၤလိပ္ေပးတဲ့ ရာထူးကို လက္ခံယူၿပီး မိမိအတြက္ ရာထူးကို မက္ခဲ့ေပမယ့္-၊ ျမန္မာမြတ္ဆလင္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး ၀လီခန္ကေတာ့ “ငါ့ သခင္ (သီေပါမင္း) ေကၽြးတဲ့ ထမင္း၊ ငါ့လည္ပင္းကို မေက်ာ္ေသးဘူး၊- ငါ့မွာ သခင္ဆိုတာ တစ္ပါးပဲ ရွိေစရမယ္၊ မင္းတို႔ေပးတဲ့ ရာထူး (စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အျဖစ္ ျပန္လည္ ခန္႔အပ္ျခင္း) ကို ငါမမက္ဘူး၊” ဆိုၿပီး- တိုင္းျပည္နဲ႔ လူမ်ိဳး အေပၚ ထားတဲ့ သစၥာနဲ႔ အဂၤလိပ္ေပးတဲ့ ရာထူးကို ေျဗာင္ ပါယ္ခ်ခဲ့တယ္ ဆိုတာလည္း သမိုင္းမွာ ျငင္းမရ ႏိုင္ဘူး။

သမိုင္း အဆက္ဆက္ မြတ္ဆလင္ေတြဟာ တိုင္းျပည္ အေပၚသစၥာ ရွိခဲ့တယ္။ ခြဲထြက္ဘို႔ အာဏာလုဘို႔ ေသာင္းက်န္းခဲ့တာ မရွိဘူး၊ ဘယ္ဘာသာကိုမွလည္း မေစာ္ကားခဲ့ဘူး၊ ဘယ္ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းကိုမွလည္း မဖ်က္ဆီးခဲ့ဘူး၊ ဘုရားဆင္းတုေတြကိုလည္း သစၥာရွိရွို ေစာင့္ေပးခဲ့တယ္။

အခုေခတ္မွာလည္း ခြဲထြက္ေရးကို မေတာင္းဆိုဘူး၊ ပါလီမန္မွာ လႊတ္ေတာ္မွာလည္း သူမ်ားထက္ ထူးၿပီး ဘာညာ မေတာင္းဆိုဘူး၊ ျပည္ေထာင္စု ခိုင္မာေစဘို႔၊ လြတ္လပ္သန္႔ရွင္းတဲ့ ျပည္ေထာင္စုႀကီးေပၚလာေစဘို႔ပဲ ဦးတည္ခဲ့တယ္။–

ျမန္မာမြတ္ဆလင္ဟာ ျမန္မာျပည္ထဲမွာ ျပည္နယ္တိုင္းမွာ ရွိတယ္။ ျပည္နယ္တိုင္းမွာ ဒုတိယ လူဦးေရ အမ်ား ဆံုး၊ တတိယ လူဦးေရ အမ်ားဆံုး အျဖစ္ တည္ရွိေနတယ္။ သန္းေခါင္စာရင္းကို မလိမ္ၾကစတမ္း ဆိုရင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံရဲ႔ ဒုတိယ လူဦးေရ အမ်ားစု အသိုက္အၿမံဳ ျဖစ္တယ္။ ဒီ အင္အားစုႀကီးက တိုင္းျပည္အေပၚ သစၥာရွိေနတာ အျပစ္တစ္ခု ျဖစ္ေနေရာလား။

ဒါမွ မဟုတ္ ျမန္မြတ္ဆလင္ေတြက သူမ်ားထက္ ထူးၿပီး ဘာေတြမ်ား ေဖါက္ျပန္ေနလို႔- မြတ္ဆလင္ေတြကို ပစ္မွတ္ထား မုန္းတီးေနရသလဲ။

လံုး၀သက္သက္ မနာလိုစိတ္နဲ႔ မုန္းတီးေနျခင္း သက္သက္ ျဖစ္ေနသလား–၊ ဆိုတာ-

မြတ္ဆလင္ကို မုန္းတီးသူတိုင္း မိမိကိုယ္မိမိ ျပန္ဆင္ျခင္ၾကည့္ပါ။ မြတ္ဆလင္ကို မုန္းတီးသူတိုင္း “ငါ့ကို မြတ္ဆ လင္ ေတြက ဘာေတြ လုပ္ခဲ့သလဲ၊”လို႔ မိမိကိုယ္မိမိ ျပန္ေမးၾကည့္ပါ။ ႏို႔မဟုတ္ရင္ ဘုမသိ ဘမသိ မုန္းမိေနၿပီး အလိုလိုေနရင္း- အကုသိုလ္ သင့္ေနပါဦးမယ္။

ေဌးလြင္ဦး (MMCRM)

Muslim delegation visits Rakhine State in Burma

Sep12

Mizzima News

An delegation of the Organization of Islamic Cooperation (OIC) led by the group’s representative to the United Nations, Ambassador Ufuk Gokcen, arrived in Rakhine State in Burma on Sunday.

“They met the union border affairs minister and Rakhine chief minister and also visited some refugee camps and made donations,” an official said, adding that the group concluded their visit on Monday.

At a summit last month in the Saudi Arabian holy city of Mecca, the 57-member OIC decided to take its concerns over the treatment of the Rohingyas in Burma to the UN.

It condemned “the continued recourse to violence by the Myanmar authorities against the members of this minority and their refusal to recognize their right to citizenship,” according to an article by Agence France Presse published on Tuesday.

In August, the Burmese government agreed to allow the OIC to provide aid to the region, on the condition it agreed to assist all communities in the area.

According to a report in the New Light of Myanmar on Tuesday, the delegation had “a cordial discussion on (the) real situation that broke out in Rakhine State,” as well as rehabilitation and sustainable development.

Hundreds of homes were razed in the unrest and an estimated 70,000 people, the majority of them Rohingya, were left displaced in government-run camps and shelters.

The United States on Monday said it had “great concern” about the humanitarian situation in Rakhine State after its own delegation, led by the new ambassador to the country, Derek Mitchell, and senior envoy Joseph Yun, ended a visit to the area.

Fighting in Rakhine State has left almost 90 people dead, both Buddhists and Muslims, since it erupted in June, according to an official estimate, although rights groups fear the real toll is much higher.

New York-based Human Rights Watch has accused Burmese forces of opening fire on stateless Rohingya Muslims during the violence – an accusation denied by the government – prompting concern across the Islamic world.

UK Parliament,Treatment of Rohingya communities in Burma and Bangladesh (Debate) | Jonathan Ashworth

Sep12

UK Parliment

Westminster Hall Tuesday 11 September 2012

Westminster Hall
Meeting started at 9.29am. Ended at 1.56pm
Private Members’ Debate:
Treatment of Rohingya communities in Burma and Bangladesh – Jonathan Ashworth
Private Members’ Debate:
Support for victims of domestic violence – Jessica Lee
Private Members’ Debate:
Whistleblowing – Katy Clark
Private Members’ Debate:
Care in schools for children with Type 1 diabetes – Pauline Latham
Private Members’ Debate:
Progress of bilateral discussions between the UK and Welsh Governments on financial matters – Hywel Williams

source here

CSIS ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံခရီးစဥ္ အစီရင္ခံစာ

Sep12

CSIS ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံခရီးစဥ္ အစီရင္ခံစာ

အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ ၾသဇာႀကီးမားတဲ့ Think Tank ျဖစ္တဲ့ CSIS အဖြဲ႕ဟာ မၾကာေသးခင္က ျမန္မာႏုိင္ငံကို လာေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ေရာက္ရွိခ်ိန္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတအပါအ၀င္ Stakeholder အားလုံးနီးပါးနဲ႕ ေတြ႕ဆုံခဲ့ပါတယ္။
CSIS ဟာ အေမရိကန္ႏုိင္ငံျခားေရးမူ၀ါဒခ်မွတ္မႈမွာ လႊမ္းမိုးမႈ ရွိတဲ့ အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ (အခု လက္ေထာက္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ကမ္းဘဲလ္ဟာ အရင္က CSIS က ျဖစ္ပါတယ္။)

သူတို႕အဖြဲ႕ရဲ႕ ေပၚလစီအႀကံျပဳခ်က္ အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္-

၁။ စက္တင္ဘာလအတြင္း အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုကို သြားေရာက္ၾကတဲ့ အခါ သမၼတအိုဘားမားအေနနဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးကိုေရာ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကိုပါ (၂)ဦးစလုံးကို ေတြ႕ဆုံရန္၊

၂။ ျမန္မာ့ပို႕ကုန္ေတြ ပိတ္ဆို႕ထားတာကို ျခြင္းခ်က္နဲ႕ ဖယ္ရွားေပးရန္၊ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ႏုိင္ငံတကာဘ႑ာေရးအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ေထာက္ပံ့ကူညီေရးစီမံကိန္းေတြကို အေမရိကန္အစိုးရက ပံ့ပိုးကူညီရန္၊

၃။ အရပ္ရပ္နယ္ပယ္စုံ Capacity Building ကို ေထာက္ပံ့ကူညီရန္၊

၄။ ျမန္မာ့တပ္မေတာ္နဲ႕ ထိေတြ႕ဆက္ဆံမႈ ျမွင့္တင္ရန္၊

၅။ ေရရွည္တည္တံ့ျပီး တန္းတူညီမွ်မႈရွိတဲ့ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈ ရရွိဖို႕ လိုအပ္တဲ့ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ဥပေဒေတြ၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းေတြ ေရးဆြဲရာမွာ အကူအညီေပးရန္၊

၆။ ေဒသတြင္းအဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ အခန္းက႑ ျမွင့္တင္ေပးႏိုင္မယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ထြက္ေပၚလာဖို႕ အာဆီယံနဲ႕ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ရန္၊

၇။ ျမန္မာႏုိင္ငံအေရးကိစၥနဲ႕ပတ္သက္လို႕ တရုတ္ႏုိင္ငံနဲ႕ ညွိႏႈိင္းေဆာင္ရြက္ နုိင္မယ့္ အခြင့္အလမ္းေတြ ရွာေဖြေဆာင္ရြက္ရန္။

ေလ့လာေတြ႕ရွိခ်က္ေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္-

၁။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အမွန္တစ္ကယ္ ေျပာင္းလဲေနျပီ၊

၂။ ႏုိင္ငံေတာ္သမၼတႀကီးဟာ လမ္းေၾကာင္းမွန္ေပၚ သြားေနျပီ၊ ဒါေပမယ့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ေထာက္ခံမႈ အတိုင္းအဆကိုေတာ့ တိတိက်က် မစမ္းသပ္ရေသးဘူး၊

၃။ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ ပထ၀ီႏိုင္ငံေရးအရ အေရးပါတယ္၊

၄။ ျမန္မာႏိုု္င္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးတိုးတက္မႈဟာ လ်င္ျမန္တဲ့ႏႈန္းထားနဲ႕ ျဖစ္ေပၚ လာႏုိင္တယ္၊

၅။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ေႏွးေကြးေစတာက စနစ္တက်သင္တန္းေပးမႈေတြ၊ တစ္ကယ္ ကၽြမ္းက်င္သူေတြ နည္းပါးေနတာ ျဖစ္တယ္။

၆။ စက္တင္ဘာလအတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္ ႏုိင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား ျပန္လြတ္လာဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ရတယ္၊

၇။ ေျမာက္ကိုရီးယားႏုိင္ငံနဲ႕ စစ္ေရးပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြ ရွိေနႏိုင္တုန္းပဲ၊

၈။ တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႕အစည္းေတြနဲ႕ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းေရးဟာ အဓိက စိန္ေခၚမႈတစ္ရပ္ ျဖစ္တယ္၊

၉။ ရိုဟင္ဂ်ာအေရးကိစၥနဲ႕ ရခိုင္ျပည္နယ္ဟာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးနဲ႕ အမ်ဳိးသားစည္းလုံးညီညြတ္ေရးကို အားနည္းေစေအာင္ ျခိမ္းေျခာက္ေနတယ္။

၁၀။ တပ္မေတာ္ဟာ ဘာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ မလုပ္ေဆာင္ရသလဲ။

၁၁။ တပ္မေတာ္ရဲ႕ အခန္းက႑ ဆက္လက္တည္ရွိေနဆဲ ျဖစ္တယ္။

၁၂။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကတိက၀တ္ေတြဟာ ေခါင္းေဆာင္အနည္းစုရဲ႕ ႀကဳိးပမ္းမႈေၾကာင့္ ထြက္ေပၚေနတာ ျဖစ္တယ္။

၁၃။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို အဆုံးအျဖတ္ေပးမွာက ၂၀၁၅ ေရာက္မွလား၊ အခုအခ်ိန္လား။

၁၄။ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အက်ပ္အတည္းေၾကာင့္ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ခုံရုံး ႏႈတ္ထြက္သြားလဲ့ရတယ္။

၁၅။ ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြက စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကို ဦးေဆာင္ေနတယ္။

၁၆။ FDI Law အသစ္ အတည္ျပဳလိုက္ျပီ။

၁၇။ အေမရိကန္ပိတ္ဆို႕မငေတြေၾကာင့္ အလုပ္အကိုင္ဖန္တီးေပးေရးကို ထိခိုက္ေစတယ္။

၁၈။ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ ေျပာင္းလဲဖို႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို သတိျပဳပါ။

၁၉။ ဘားမား လား၊ ျမန္မာ လား။

http://csis.org/publication/csis-myanmar-trip-report?utm_source=feedburner&utm_medium=feed&utm_campaign=Feed%3A+CSIS+%28NEW+%40+CSIS.ORG%29

ဦးခင္ေမာင္ခ်ဳိ (တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန)၏ ပန္ၾကားတင္ျပခ်က္

Sep12

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးႏွင့္တကြ

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌႏွင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌတုိ႔ထံ တင္ျပေသာ

ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသာ း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ဆုံးရႈံးေနေသာ

တုိင္းရင္းသား အခြင့္အေရးမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ

ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးပါရန္ ပန္ၾကားတင္ျပခ်က္။

ဦးခင္ေမာင္ခ်ဳိ(တရားလႊတ္ေတာ္ေ႔႐ွေန)တင္ျပသည္။

၂၀၁၂-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ(၁၅)ရက္

သုိ႔

(၁) ဦးသိန္းစိန္

သမၼတႀကီး

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရအဖြဲ႕

(၂) သူရဦးေရႊမန္း

ဥကၠဌ

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ ေနျပည္ေတာ္။

(၃) ဦးခင္ေအာင္ျမင့္

ဥကၠဌ

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္၊ ေနျပည္ေတာ္။

ရက္စြဲ ။ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ (၁၅)ရက္။

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးႏွင့္တကြ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌႏွင့္အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌတုိ႔ထံ တင္ျပေသာ

ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသာျမန္မ္မာႏြယြယ္ဖ္ဖာြာြ းတိုငိုင္း္းရင္း္းသား

အစၥလၥလာမ္ဘ္ဘာသာ၀င္မ္မ္မ်ား၏ဆုံးုံးုံး႐ံႈးံႈးံႈးေနေသာ

တိုငိုင္း္းရင္း္းသား အခြငြင့္အ့္အေရးမ်ား၊

လူ႔အူ႔အခြငြင့္အ့္အေရးမ်ားကို ို

ကာကြယြယ္ေ္ေစာင့္ေ့္ေ႐ွာွာက္ေ္ေပးပါရန္ ပန္ၾ္ၾကားတင္ျ္ျပခ်က္။္။

ဦးခင္ေမာင္ခ်ဳိ(တရားလႊတ္ေတာ္ေ႔႐ွေန)တင္ျပသည္။

၂၀၁၂-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ(၁၅)ရက္

သုိ႔

(၁) ဦးသိန္းစိန္

သမၼတႀကီး

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္အစုိးရအဖြဲ႕

(၂) သူရဦးေရႊမန္း

ဥကၠဌ

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၊ ေနျပည္ေတာ္။

(၃) ဦးခင္ေအာင္ျမင့္

ဥကၠဌ

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္၊ ေနျပည္ေတာ္။

ရက္စြဲ ။ ၂၀၁၂-ခုႏွစ္၊ ၾသဂုတ္လ (၁၅)ရက္။

အေၾကာင္းအရာ ။ ။ ျမန္မာႏြယ္ဖြားတိုင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ ဆုံးရႈံးေနေသာ တိုင္းရင္းသား အခြင့္အေရးမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ ေစာင့္ေရွာက္ေပးပါရန္ ပန္ၾကားတင္ျပျခင္း။

ႏိုင္ငံေတာ္သမၼတႀကီႏွင့္တကြ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌႀကီးႏွင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ဥကၠဌႀကီးခင္ဗ်ား –

အထက္အေၾကာင္းအရာပါကိစၥႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ကၽြန္ေတာ္ဦးခင္ေမာင္ခ်ဳိ(တရားလႊတ္ေတာ္ေ႔႐ွေန)မွ ေအာက္ပါအတိုင္း ႐ုိးသားစြာအႀကံျပဳတင္ျပအပ္ပါသည္။

၁။ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးတြင္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္က စတင္တည္႐ွိခဲ့ေသာ ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ ဆုံး႐ႈံးေနေသာ တုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရးမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္စပ္လ်ဥ္းၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲမ်ားအား ယုံၾကည္အားထား၍ တင္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ အနႏၲသူရိယအမတ္ႀကီး၏ မ်က္ေျဖလကၤာကုိ ဖတ္႐ႈရသကဲ့သုိ႔ သေဘာပိုက္ကာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔၏ တုိင္းရင္းသားအခြင့္အေရးမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံ ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။ (မွတ္စု ၁ မွ ၂၅ အထိ ႐ႈပါ။)

၂။ ထုိေခတ္ထုိအခါမ်ားက ေ႐ွးျမန္မာႏြယ္ဖြား တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ျမန္မာဘုရင္မ်ားထံ သစၥာခံ၍ စစ္ဗုိလ္၊ စစ္မွဴး၊ ေသြးေသာက္ႀကီး၊ နာခံစစ္သား၊ ကုိယ္ရံေတာ္၊ စသည့္ ရာထူးရာခံအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖင့္ အသက္စြန္႔ကာ က်ရာႏိုင္ငံတာ၀န္မ်ားကုိ ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံ၊ စြမ္းစြမ္းတမံ ထမ္းေဆာင္ခဲ့ၾကသျဖင့္ အမ်ဳိးသား အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္ႀကီး ဦးရာဇတ္အမိန္႔႐ွိခဲ့ဖူးသကဲ့သုိ႔ စစ္သားမ်ဳိးမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကပါသည္။ (မွတ္စု – ၅၄ ႐ႈပါ။)

၃။ ထုိစဥ္က အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တုိင္းရင္းသားမ်ားအနက္ ျမန္မာစာေပ၊ ဂႏၲ၀င္၊ ပါဠိ၊ ရာဇ၀င္၊ ဇာတ္ႀကီးဆယ္ဘြဲ႕၊ သဒၵါ၊ သၿဂိဳဟ္၊ ဆန္း၊ အလကၤာ၊ အဘိဓါန္၊ ဧခ်င္း၊ ရတု၊ ကဗ်ာလကၤာ၊ ပ်ဳိ႕၊ အတတ္မ်ားကုိ ကၽြမ္းက်င္ တတ္ေျမာက္ၾကသူမ်ား ေပၚထြန္းခဲ့ရာ ျမန္မာစာေပသမုိင္းတြင္ အေစာဆုံးေသာ ႏိုင္ငံျခား ခရီးသြားမွတ္တမ္းအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံရသည့္ စာဆုိေတာ္ ေ႐ႊေတာင္သာဂသူဦးႏု၏ ဗဒုံမင္းတရားႀကီးထံ တင္ဆက္ေသာ ဘဂၤလားသြား မွတ္တမ္း လကၤာ(၅၅)ပုိဒ္သည္ အထင္အ႐ွားျဖစ္ၿပီး အျခားစာဆုိေတာ္ အေက်ာ္အေမာ္မ်ား အမ်ားအျပားလည္း ေပၚထြန္းခဲ့ပါသည္။ စာေပတြင္သာမက ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈအ၀တ္တန္ဆာမ်ားျဖစ္ေသာ ေမာက္တုိေ႐ႊပိန္း၊ မ်ဥ္းတုိ သကၠလပ္စိမ္း၊ သကၠလပ္ျပာ၊ မ်ဥ္း႐ွည္သကၠလပ္နီစသည္တုိ႔ကုိ ၀တ္စားဆင္ယင္၍ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားစြာ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈကုိ အျပည့္အ၀ လက္ခံက်င့္သုံးခ့ဲၾကပါသည္။ ျမန္မာဘုရင္မ်ားကလည္း ရာထူး၊ ရာခံ၊ ဘြဲ႕၊ ၿမိဳ႕စား၊ နယ္စား၊ အပိုင္စားမ်ားအမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ေက်ာသားရင္သားမခြဲျခားဘဲ ခ်ီးျမႇင့္ ေျမႇာက္စားခဲ့ပါသည္။ (မွတ္စု – ၂၁၊ ၂၂၊ ၂၆ မွ ၃၀ အထိ ႐ႈပါ။)

၄။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္က ပဥၥမသဂၤါယနာတင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးသည္ မိမိ၏ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ စတုဒီသာတည္းခုိႏိုင္ရန္ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏိုင္ငံ၊ မကၠာဟ္ၿမိဳ႕တြင္ ျမန္မာ့ဦးစြန္းေဒါင္းတံဆိပ္ ခတ္ႏွိပ္ထားေသာ ကုသုိလ္ေတာ္ဇရပ္ႀကီးတစ္ေဆာင္ ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခဲ့ပါသည္။မင္းတုန္းမင္းလက္ထက္ မႏၲေလးၿမိဳ႕သစ္တည္ရာတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားေနထိုင္ရန္ ရပ္ကြက္(၁၆)ကြက္ သတ္မွတ္ေပးၿပီး ရပ္ကြက္တုိင္း တြင္ ဗလီေဆာက္လုပ္ရန္ေျမေနရာ သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါသည္။ အမရပူရေခတ္ေနျပည္ေတာ္တြင္လည္း အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္မိသားစု(၉၀၀၀)ကုိးေထာင္ခန္႔႐ွိၿပီး ဗလီေပါင္း(၄၀)ခန္႔ရွိခဲ့ပါသည္။

ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီးသည္ အင္း၀မွ အမရပူရသုိ႔ ေျပာင္းေ႔ရႊစံေတာ္မူရာ မိမိ၏ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အမႈေတာ္ထမ္းမ်ားအတြက္ ဘုံးအုိး၊ စားၾကင္၀၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္၊ ကုိယ္ရံေတာ္၊ အပ္ခ်ဳပ္ရပ္ကြက္ဟူ၍ ရပ္ကြက္မ်ား သီးသန္႔သတ္မွတ္ေနရာခ်ေပးထားၿပီး ရပ္ကြက္တုိင္းတြင္လည္း ဗလီမ်ားေဆာက္လုပ္ရန္ ေျမေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါသည္။ ေရႊဘုိနယ္ေျမထူးၿမိဳ႕မွာလည္း မွန္စီ ေ႐ႊခ်ဗလီႀကီး(၄)လုံး႐ွိခဲ့ပါသည္။ ဘုရင့္ကုိယ္ရံေတာ္တပ္မွ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၀တ္ျပဳႏိုင္ရန္ နန္းၿမိဳ႕႐ုိးအတြင္း အေ႔႐ွေတာင္ေထာင့္တြင္ ဗလီတစ္လုံးေဆာက္ေပးခဲ့ၿပီး မင္းတုန္းမင္းကုိယ္တုိင္ ပႏၷတ္႐ိုက္ခဲ့၍ ‘ေ႐ႊပႏၷတ္ဗလီ’ဟု အမည္တြင္ခဲ့ပါသည္။ အမႈအခင္းမ်ားကုိလည္း အစၥလာမ္ဘာသာတရားဥပေဒအရ ဆုံးျဖတ္ေစခဲ့သည္။ သာသနာပိုင္ မ်ားလည္း ခန္႔ထားခဲ့သည္။ ျမန္မာဘုရင္မ်ားအဆက္ဆက္တြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ တုိင္းရင္းသား အခြင့္အေရးမ်ား၊ လြတ္လပ္စြာယုံၾကည္ကုိးကြယ္ခြင့္သာမက ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္မ်ား တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ ရ႐ွိခဲ့သည္ဟု ဆုိႏိုင္ပါသည္။

(မွတ္စု ၃၁ မွ ၄၂ အထိ ႐ႈပါ။)

၅။ ျမန္မာႏြယ္ဖြား တုိင္းရင္းသားအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ သက္ဦးဆံပိုင္ ပေဒသရာဇ္ေခတ္အဆက္ဆက္တြင္သာမက အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရး၊ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈတိုက္ပြဲအသီးသီးတြင္လည္း ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား အသက္စေတး၍ အမ်ားအျပား ပါ၀င္ခဲ့ၾကပါသည္။ ျမန္မာ့အာဇာနည္ေခါင္းေဆာင္မ်ားအျဖစ္ တုိင္းျပည္အတြက္ အသက္စြန္႔လွဴခဲ့ၾကပါသည္။ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည္ အဂၤလန္တြင္ ျမန္မာ့လြတ္လပ္ေရးအတြက္ ေဆြးေႏြးေနစဥ္ ႐ွမ္းျပည္လူထုက ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား ေထာက္ခံ ေၾကာင္း ေၾကးနန္းပုိ႔ခဲ့ၾကသကဲ့သုိ႔ ထုိစဥ္က အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တုိင္းရင္းသားမ်ား၏ ႏိုင္ငံေရး အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည့္ ဖဆပလတပ္ေပါင္းစု၀င္ ဗ.မ.ကသည္ ဗမာမြတ္စလင္မ္လူထု၏ကုိယ္စား ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းအား လုံး၀ေထာက္ခံေၾကာင္း ေၾကးနန္းေပးပုိ႔ခဲ့ပါသည္။ ၁၉၄၆-ခုႏွစ္ ေ႐ႊတိဂုံဘုရား အလယ္ပစၥယံတြင္က်င္းပေသာ ဖ.ဆ.ပ.လ ညီလာခံႀကီးတြင္ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိတင္သြင္းေသာ အဆုိအမွတ္-၆ ျဖစ္သည့္ ‘တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားအေရး’အဆုိတြင္ ဗမာမြတ္စလင္မ္လူထုသည္ ၎တုိ႔ကုိ လူနည္းစုမ်ားရသင့္ရထိုက္ေသာ အခြင့္အေရးမ်ား တန္းတူေပးရန္ ဖ.ဆ.ပ.လ မွ တာ၀န္ယူေၾကာင္း အဆုိတင္သြင္းဆုံးျဖတ္ လက္ခံခဲ့ၾကပါသည္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ေနာက္ပိုင္းတြင္လည္း ျမန္မာအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တုိင္းရင္းသားမ်ားသည္ ႏိုင္ငံေရးအရလည္း အခြင့္အေရးအျပည့္အ၀ရ႐ွိခဲ့ၾက ပါသည္။ (မွတ္စု ၄၃ မွ ၅၁ အထိ၊ ၅၅၊ ၅၆၊ ၆၂၊ ၆၄၊ ၆၅၊ ၆၆၊ ၆၇၊ ၆၈ ႐ႈပါ။)

၆။ သုိ႔ေသာ္ ယခုအခါ ျမန္မာႏြယ္ဖြားအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ တုိင္းရင္းသား အခြင့္အေရးမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ား ဆုံး႐ႈံးလ်က္႐ွိေၾကာင္း ေအာက္ပါအတုိင္း စိစစ္ေတြ႕႐ွိရပါသည္။

(က) – သမုိင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ ကုန္းေဘာင္ေခတ္အထိ ပသီလူမ်ဳိးဟု တရား၀င္ သတ္မွတ္ခံရျခင္း။

(ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မွတ္စုမ်ား)

– ၁၉၄၁-ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလိပ္ေရာ ဂ်ပန္ကပါ ဗမာမြတ္စလင္မ္ဟု တရား၀င္သတ္မွတ္ျခင္း (မွတ္စု ၅၂၊ ၅၃)

– လက္ေတြ႕သေဘာ (de facto)အရ ‘ဗမာ’ဟု တရား၀င္အသိအမွတ္ျပဳခံခဲ့ရျခင္း။ (မွတ္စု ၅၅၊ ၆၃)

– ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသားျဖစ္မႈ အက္ဥပေဒပုဒ္မ-၃(၁)အရ ‘တုိင္းရင္းသား’အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္တြင္ ဥပေဒသေဘာ(de jure)အရ အက်ဳံး၀င္ခဲ့ျခင္း။

လူ၀င္မႈႀကီးႀကပ္ေရးႏွင့္ျပည္သူ႔အင္အား၀န္ႀကီးဌာန၀န္ႀကီး ဦးခင္ရီသည္ ၂၀၁၂ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္လ (၃၁) ရက္ေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနရုံး၌ က်င္းပေသာ ရခိုင္ျပည္နယ္အေရး အထူးသတင္းစာရွင္းလင္းပြဲတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၁၈၂၄ မတိုင္မီက မည္သည့္ ႏိုင္ငံျခားသားမွ် မရွိခဲ့ေၾကာင္း ေျပာၾကားခဲ့ရာ သမိုင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ ျမန္မာႏြယ္ဖြား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ တိုင္းရင္းသားျဖစ္ေၾကာင္း အျငင္းပြားဖြယ္ရာ မရွိေတာ့ပါ။ သို႔ေသာ္ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားဥပေဒအရ ပထမတန္းစားႏိုင္ငံသားႏွင့္ ဒုတိယတန္းစားႏိုင္ငံသားဟူ၍ ခြဲျခားမႈ ေပၚေပါက္ေနပါသည္။ ပထမတန္းစားႏိုင္ငံသားသည္ ေမြးရာပါအခြင့္အေရးအရ ႏိုင္ငံသားမ်ားျဖစ္ၿပီး ဒုတိယတန္းစားႏိုင္ငံသားသည္ ဥပေဒအရ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံရသူမ်ားျဖစ္ပါသည္။ ကြာျခားခ်က္မွာ ပထမတန္းစားႏိုင္ငံသားကုိ တုိင္းတစ္ပါး ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူျခင္း၊ တိုင္းတစ္ပါးသုိ႔ အၿပီးအပိုင္ထြက္ခြာျခင္းကိစၥမ်ားမွအပ အျခားမည္သည့္အေၾကာင္းႏွင့္မွ် ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွ ႐ုပ္သိမ္း၍မရပါ။ ဒုတိယတန္းစားႏိုင္ငံသားကုိ ႏိုင္ငံသားအျဖစ္မွ ႐ုပ္သိမ္းႏိုင္ပါသည္။ ႐ုပ္သိမ္းခဲ့ေသာ္ ထုိသူမ်ားသည္ ႏိုင္ငံမဲ့ (Stateless)မ်ားျဖစ္သြားႏိုင္ပါသည္။ ဤတြင္ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံတကာ ကြန္ဗင္း႐ွင္းမ်ား၊ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားႏွင့္ညီညြတ္ရန္လုိအပ္လာပါသည္။ ယခုအခါ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ ႏိုင္ငံတကာမိသားစုအတြင္း ေႏြးေထြးစြာဆက္ဆံလ်က္႐ွိၿပီး ကုလသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံလည္းျဖစ္ျခင္းေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတကာဥပေဒမ်ားႏွင့္ ညီညြတ္ရန္ လုိအပ္ပါသည္။ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ႏုိင္ငံသားဥပေဒအရ မည္သည့္လူမ်ဳိးသည္ တုိင္းရင္းသားျဖစ္/မျဖစ္ ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီက ဆုံးျဖတ္ႏိုင္ေၾကာင္း ဥပေဒပုဒ္မ(၄)တြင္ ေဖာ္ျပထားရာ ‘တုိင္းရင္းသား’ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိခြင့္အာဏာႏွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္ ညီညြတ္ေစရန္ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒကုိ ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ျပန္လည္ျပင္ဆင္ေရးဆြဲရမည္ျဖစ္ပါသည္။ ျမန္မာႏြယ္ဖြား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ တုိင္းရင္းသားမ်ားျဖစ္ပါလ်က္ ဤ ၁၉၈၂-ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားဥပေဒအရ ေမြးရာပါ ႏိုင္ငံသားအခြင့္အေရးမ်ား ဆုံး႐ႈံးနစ္နာလ်က္႐ွိပါသည္။ ေ႐ွးအစဥ္အဆက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရ႐ွိခံစားခဲ့ရေသာ ႏိုင္ငံေရးအခြင့္အေရးမ်ား ဆုံး႐ႈံးနစ္နာလ်က္႐ွိပါသည္။ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ျဖစ္လွ်င္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ ပါ၀င္ခြင့္မရ႐ွိျခင္း၊ ရာထူး ဌာနႏၲရမ်ားခန္႔ထားရာတြင္ ခြဲျခားမႈမ႐ွိျခင္း၊ ႏိုင္ငံသား စိစစ္ေရးကတ္ျပားမ်ား ထုတ္ေပးရာတြင္ ခြဲျခားမႈမ်ား႐ွိလာပါသည္။ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံပုဒ္မ-၂၁(က)၊ ၃၄၈ မ်ားႏွင့္လည္း ဆန္႔က်င္လ်က္႐ွိပါသည္။

အထက္ပါအခ်က္အလက္မ်ားအရ ဤသုိ႔ေသာသမုိင္းေၾကာင္း႐ွိခဲ့၍ ယခုက်င္းပလ်က္႐ွိေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ စတုတၳပုံမွန္အစည္းအေ၀းတြင္ ‘တုိင္းရင္းသားလူမ်ဳိးမ်ား၏ အခြင့္အေရးကာကြယ္ ေစာင့္ေ႐ွာက္သည့္ ဥပေဒျပ႒ာန္းေရး’အဆိုကုိ လက္ခံေဆြးေႏြးလ်က္႐ွိရာ ‘တုိင္းရင္းသား’ဟူ၍ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆုိရာ တြင္ ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ တရား၀င္လူမ်ဳိးေရးအသုံးအႏႈန္းကုိ ေနာက္ဆုံးသတ္မွတ္ခဲ့သည့္အတုိင္း တေျပးညီ ျဖစ္ေစရန္အတြက္ ထည့္သြင္းေဆြးေႏြးစဥ္းစားေပးပါရန္ ေမတၱာရပ္ခံပန္ၾကားအပ္ပါသည္။

(ခ) ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ လြတ္လပ္စြာ ယုံၾကည္ကုိးကြယ္ခြင့္သာမက ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္မ်ား တင္းျပည့္က်ပ္ျပည့္ရ႐ွိခဲ့ေၾကာင္း ျမန္မာ့သမုိင္းအရ ထင္႐ွားပါသည္။ ဘာသာေရးလြတ္လပ္ခြင့္ဟုဆုိရာတြင္ အျခားဘာသာတရားမ်ား ကုိးကြယ္သူမ်ားအား မထိခိုက္ေစရန္တာ၀န္ခံရမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ေကာင္းစြာသေဘာေပါက္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ဗလီမ်ားေဆာက္လုပ္ခြင့္၊ တုိးခ်ဲ႕မြမ္းမံျပင္ဆင္ခြင့္မ်ား၊ ဘာသာေရး စာသင္ေက်ာင္းမ်ားဖြင့္လွစ္ျခင္းမ်ား ကန္႔သတ္ခံရျခင္းမ်ား ႐ွိေနပါသည္။ သာဓကအားျဖင့္ ရန္ကုန္တုိင္းေဒသႀကီး၊ ေ႐ႊျပည္သာၿမိဳ႕နယ္ကဲ့သုိ႔ေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္အိမ္ေျခ(၂၈၀၀)ေက်ာ္၊ မြတ္စလင္မ္လူဦးေရ (၁၄၀၀၀)ေက်ာ္ခန္႔႐ွိရာ ၎တုိ႔၀တ္ျပဳရန္အတြက္ ဗလီေနရာသတ္မွတ္ေပးျခင္း မ႐ွိသျဖင့္ ဘာသာေရးစာသင္ၾကားျခင္း၊ ၀တ္ျပဳျခင္းမ်ားျပလုပ္ေသာေနရာမ်ားကို ခ်ိတ္ပိတ္ခံရျခင္မ်ား ႀကံဳေတြ႕ေနရပါသည္။ အခ်ဳိ႕ၿမိဳ႕နယ္မ်ားတြင္ ဗလီမ်ားခ်ိတ္ပိတ္ခံရျခင္း၊ ဘာသာေရးစာသင္ေက်ာင္းမ်ား ခ်ိတ္ပိတ္ခံရျခင္းမ်ား မၾကာခဏ ၾကားသိေနရပါသည္။

(ဂ) ၂၀၁၄-ခုႏွစ္သန္းေခါင္စာရင္း (လူဦးေရစာရင္း)ေကာက္ယူရာတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံ႐ွိ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏အေရအတြက္ကုိ သိ႐ွိႏိုင္ရန္ ကုိးကြယ္သည့္ ဘာသာတြင္ ‘အစၥလာမ္’ဟူ၍ စာလုံးေပါင္းပီပီသသေရးသားေဖာ္ျပၾကရန္ အေရးႀကီးပါသည္။ (မုိဟာေမဒင္၊ မုိဟာမက္ဘာသာ၊ မူစလင္၊ မဟာေမဒင္၊ ေဇဘာဒီဟူ၍ မေဖာ္ျပမိရန္ အထူးသတိျပဳရပါမည္။)

(ဃ) လႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀းမ်ားတြင္ ‘အစၥလာမ္’ဘာသာႏွင့္သက္ဆုိင္ေသာအေၾကာင္းအရာမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့လွ်င္လည္း ေဆြးေႏြးေမးျမန္းခြင့္ျပဳေစလုိပါသည္။ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀းတစ္ရပ္တြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ေဆာ္ဒီအာေရးဗီးယားႏိုင္ငံ မကၠာဟ္ၿမိဳ႕သုိ႔ ဟဂ်္ဘုရားဖူးသြားေရာက္ရာတြင္ ေတြ႕ႀကံဳရေသာ အခက္အခဲမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍ ေမြးခြန္းမ်ားတင္သြင္းခဲ့ရာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္အတြင္း၌ ေျဖၾကားျခင္းမ႐ွိဘဲ ‘ထိပ္တန္းလွ်ဳိ႕၀ွက္’ေခါင္းစီးျဖင့္ ေရးသားေျဖၾကားခဲ့ျခင္း ႀကံဳေတြ႕ခဲ့ရပါသည္။

(င) အဓိက႐ုဏ္းမ်ားႏွင့္ပတ္သက္၍လည္း တင္ျပလုိပါသည္။ အဓိက႐ုဏ္းမ်ားသည္ မလုိလားအပ္ေသာကိစၥမ်ားျဖစ္ပါသည္။ လူနည္းစုမ်ားအေနႏွင့္ စုိးရိမ္ပူပန္မႈမ်ား႐ွိပါသည္။ ႏိုင္ငံေရးအာ႐ုံေျပာင္းလဲေစရန္အတြက္လည္းေကာင္း၊ လူမ်ဳိးေရးအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ ဘာသာေရအရေသာ္လည္းေကာင္း၊ မုန္းတီးမႈမ်ား ဖန္တီးလႈံ႕ေဆာ္သူမ်ားအား ဟန္႔တားအေရးယူႏိုင္ရန္ ၂၀၀၈-ခုႏွစ္ ဖြဲ႕စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပုဒ္မ-၃၆၄ႏွင့္အညီ ဥပေဒျပ႒ာန္းရန္အခ်ိန္သင့္ေနပါၿပီ။ စီမံခ်က္မ်ားေရးဆြဲလ်က္႐ွိေၾကာင္း သိ႐ွိရပါသျဖင့္ ယင္းဥေပဒျပ႒ာန္းရန္ ေဆာင္ရြက္သင့္ပါသည္။

၇။ အခ်ဳပ္အားျဖင့္တင္ျပရလွ်င္ တစ္ခ်ိန္ကသုံးႏႈန္းခဲ့ေသာ ဗမာမြတ္စလင္မ္ (ခ) ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားသည္ ႏိုင္ငံေတာ္အက်ဳိးကုိ အစဥ္အၿမဲသယ္ပုိးထမ္းေဆာင္ခဲ့သူမ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ဟူ၍ ေပၚေပါက္လာျခင္း၏ ပင္ပမ်ဳိးေစ့ျဖစ္ေသာ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ ဆုိရာတြင္ ထုိစဥ္က ျမန္မာႏြယ္ဖြား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းျဖစ္သည့္ ဗမာမြတ္စလင္မ္ကြန္ဂရက္(ဗမက)သည္ အျခားတုိင္းရင္းသားမ်ားကဲ့သုိ႔ အဓိကက်ေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ခဲ့ပါသည္။ (မွတ္စု – ၅၇၊ ၅၈၊ ၅၉၊ ၆၀၊ ၆၁ ႐ႈပါ။)

၈။ မ႑ပ္တုိင္တက္ျပေနျခင္းမဟုတ္ပါ။ ဤမွ် ႏိုင္ငံေတာ္အေပၚ သစၥာေစာင့္သိ႐ုိေသၿပီး ႏိုင္ငံေတာ္၏အက်ဳိးအတြက္ ေခတ္အဆက္ဆက္ပါ၀င္၍ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားႏွင့္ အမ်ဳိးသားစည္းလုံး ညီညြတ္ေရးအတြက္ စြမ္းစြမ္းတမံပါ၀င္ခဲ့ၾကသူမ်ားျဖစ္ပါလ်က္ ယခုေခတ္အခါတြင္ ခြဲျခားဆက္ဆံခံရျခင္းအတြက္ ရင္ထုမနာျဖစ္ရပါသျဖင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကီးအကဲမ်ားအား ေမတၱာရပ္ခံ၍ ဆုံး႐ႈံးခဲ့ရေသာ ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ တုိင္းရင္းသား အခြင့္အေရးမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးပါရန္ အႏူးအညြတ္ပန္ၾကားအပ္ပါသည္။

၉။ ျပန္ေျပာင္းသတိရေစရန္ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ(၄)ရက္ေန႔တြင္ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ ‘လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္း’ပါ အပိုဒ္(၆)ကုိ ေဖာ္ျပ၍ နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါသည္။

“လြတ္လပ္ေရးေၾကညာစာတမ္း”

၆။ သိၾကကုန္ေလာ့၊ ယေန႔မဂၤလာအေပါင္းႏွင့္ျပည့္စုံေသာ ဤအခ်ိန္မွစ၍ ငါတု႔ိ၏ မူလအပိုင္ျဖစ္ေသာ လုံး၀လြတ္လပ္ေရးကုိ ငါတုိ႔ျပန္၍ ယူၿပီ။ တုိင္းရင္းသား အေပါင္းတုိ႔ ေသြးစည္းညီညြတ္လ်က္ အခြင့္အေရး အဆင့္အတန္းတူညီသည့္ ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကုိတည္ေထာင္ၿပီး ငါတုိ႔လြတ္လပ္ေရးႏွင့္ ငါတုိ႔ႏိုင္ငံေတာ္ႀကီး၏သစၥာကုိ ကမာၻဆုံးတုိင္ မယိမ္းမယိုင္တည္မည္။ ငါတုိ႔သည္ လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္သည္ႏွင့္အညီ ကမာၻ႔လြတ္လပ္ေသာ ႏိုင္ငံအေပါင္းတုိ႔ တရားသျဖင့္ က်င့္ေဆာင္အပ္ေသာ လူ႔က်င့္၀တ္ကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္က်င့္ေဆာင္မည္။ ငါတုိ႔၏ လြတ္လပ္ေရးကုိ ငါတုိ႔ခ်စ္ျမတ္ႏို္းသည္ႏွင့္အညီ သူတစ္ပါးတုိ႔၏ လြတ္လပ္ေရးကုိလည္း ငါတုိ႔ေလးစား ေစာင့္စည္းမည္။ ငါတုိ႔သည္ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ အလုိ႐ွိသည္ႏွင့္အညီ ငါတုိ႔ကဲ့သုိ႔ လုိလားသူမ်ားႏွင့္လက္တြဲ၍ ကမာၻ႔ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကုိ ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္မည္။

ဤငါတုိ႔ ေၾကညာခ်က္ကုိ တစ္ကမာၻလုံး တစ္ေယာက္မက်န္ သိၾကားေစသတည္း။

႐ုိေသေလးစားစြာျဖင့္

ခင္ေမာင္ခ်ဳိ

၁၂/ဥကတ(ႏိုင္)၀၀၇၃၇၈

တရားလႊတ္ေတာ္ေ႔႐ွေန

အမွတ္(၆)၊ ၈-လႊာ(၀ဲ)၊ ၁၀၁-လမ္း

မဂၤလာေတာင္ညြန္႔ၿမိဳ႕နယ္၊ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕။

* * * * * *

‘ျမန္မာႏြယ္ဖြား တိုင္းရင္းသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား’

သမိုင္းမွတ္စုမ်ား

၁။ ေအဒီ ၇၈၈ မွ ၈၁၀ ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း မဟာတုိင္စျႏၵာမင္းလက္ထက္တြင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီး၌ အာရဗ္သေဘၤာမ်ားပ်က္၍ ထိုစဥ္ကပင္ ရခိုင္ျပည္၊ ရမ္းၿဗဲကၽြန္း (ရမၼာ၀တီ)တြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား စတင္အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း (၁၈၉၇)ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ် ဘာမားေဂဇတ္အရ သိ႐ွိရသည္။ (ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ ပထမအဆင့္၊ ပါတီစုံ ဒီမုိကေရစီအေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲေကာ္မ႐ွင္အဖြဲ႕ ဆရာခ်ယ္ (ခ) ဦးဘုိးခ်ယ္ေရး ‘ဗမာမြတ္စလင္မ္တုိ႔၏ ေ႐ွးေဟာင္း အတၳဳပၸတၱိစာအုပ္၊ စာ – ၂၅’

၂။ အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ၁၂၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ကစ၍ အုပ္စုလိုက္လည္းေကာင္း တစ္ဦးခ်င္း ႏွစ္ဦးခ်င္းအားျဖင့္ လည္းေကာင္း ျပန္႔ႏွံ႔၀င္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ သမုိင္းအေထာက္အထားမ်ားအရ အစၥလာမ္ဘာသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ စတင္ေရာက္႐ွိလာခဲ့ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ အစၥလာမ္ဘာသာေရာက္႐ွိလာပုံႏွင့္ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါသမုိင္းမွတ္တမ္း အေထာက္အထားမ်ားအရ ေလ့လာသိရွိရပါသည္။ (သာသနာေရာင္၀ါထြန္းေစဖုိ႔၊ ဒုတိယဗုိလ္မွဴးႀကီး၀င္းေမင္ဦးစီးအရာ႐ွိ(ပထမတန္း) ညႊန္ၾကားေရးမွဴး႐ုံး၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန၊ စာ-၆၅)

၃။ သကၠရာဇ္ ၈-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ပုဂံတြင္စုိးစံခဲ့ေသာ ပိႆုံမင္းလက္ထက္၌ အာရဗ္သေဘၤာမ်ားသည္ ဒမတ္စကတ္ကၽြန္းမွ အေ႔႐ွအိႏၵိယကၽြန္းစုမ်ားႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္အထိ အ၀င္အထြက္ျပဳခဲ့ၾကသည္။ သထုံ၊ မုတၱမဆိပ္ကမ္းမ်ားတြင္ ရပ္နားခဲ့ၾကသည္ဟု ေ႐ွးအာရဗ္မွတ္တမ္းမ်ားတြင္ ေတြ႕႐ွိရသည္။ (ဦးၾကည္ ရာဇ၀င္ ဂုဏ္ထူးေရး၊ ျမန္မာ့ရာဇ၀င္မွ သိမွတ္ဖြယ္ရာအျဖာျဖာစာအုပ္၊ စာ – ၁၅၆၊ ၁၅၇)

၄။ သကၠရာဇ္ (၇၃၅ – ၇၃၆)ခုႏွစ္တြင္ ေရးသားခဲ့ေသာ စစ္ကိုင္းရတနာေစတီေက်ာက္စာတြင္ ‘ျမင္စိုင္းေရာက္ တ႐ုတ္မင္းကုိ ခန္းတ႐ုတ္မင္းႀကီး’ဟုဆုိသည္။ ခန္းကာဘြဲ႕ျဖစ္သည္။ ကုဘလုိင္ခန္ကုိ ဆုိလုိဟန္တူသည္။ တ႐ုတ္ကား ကာရကီဆုိေသာ စကားမွ ပ်က္ဟန္တူသည္။ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးတုိ႔ကုိ မြန္ဂုိ(ေမာင္းဂြတ္)လူမ်ဳိး၊ မန္ခ်ဴးရီးယားလူမ်ဳိး၊ မဟာမက္ဘာသာ၀င္ျဖစ္ေသာ တ႐ုတ္ပန္းေသးလူမ်ဳိး စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိးယူဆေခၚေ၀ၚသည္။ (ဦးဘသန္းေရး ေက်ာင္းသုံး ျမန္မာရာဇ၀င္၊ စာ – ၉၆)

၅။ အေနာ္ရထာဘုရင္ (၁၀၄၄ – ၁၀၇၇) နန္းသက္စံ (၁၄)ႏွစ္အၾကာ မိတၳီလာကန္ ဆယ္ဖုိ႔ရာတြင္ ပသီလက္နက္ကိုင္တပ္သားမ်ား ပါ၀င္သည္။ (ဟံသာ၀တီ ဦးဘရင္ေရး၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ လယ္သမားေရးရာ စာအုပ္၊ စာ – ၂၅)

၆။ သကၠရာဇ္ (၁၂၀၃)ခုႏွစ္တြင္ သာယာ၀တီမင္းတရားႀကီး ဥကၠလာပသုိ႔ခ်ီတက္ေတာ္မူရာ တပ္ေရးဆင္၍ အစုအေ၀းႏွင့္လိုက္ၾကရသည္တြင္ အေျမာက္သုံးဆယ္ေက်ာ္ႏွင့္ ပသီကုလား အေျမာက္အျမားျဖင့္ အမႈထမ္း လူတစ္ရာေက်ာ္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ (ကုန္းေဘာင္ဆက္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ တတိယတြဲ၊ စာ – ၆)

၇။ ပုဂံေခတ္အတြင္း နရသီဟပေတ့မင္း (၁၂၅၄ – ၁၂၈၇)ခုႏွစ္ လက္ထက္ တရုတ္တုိ႔ႏွင့္စစ္ျဖစ္ၾကရာ ၁၂၇၇-ခုႏွစ္ ငေဆာင္ခ်မ္းတိုက္ပြဲတြင္ တတာတုိ႔က အႏိုင္ရလိုက္သည္။ ဗုိလ္မွဴးနဇရြတ္ဒင္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ တာတာစစ္သည္မ်ား (တူရကီႏြယ္၀င္မ်ား)သည္ ေကာင္းစင္ၿမိဳ႕ (ယခု ဗန္းေမာ္ၿမိဳ႕)ကုိ သိမ္းပိုက္အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း စစ္ကိုင္းၿမိဳ႕ ရတနာေစတီေက်ာက္စာတြင္ ပါ႐ွိသည္။ (ဦးၾကည္ (ရာဇ၀င္ဂုဏ္ထူး)ေရး၊ ျမန္မာ့ရာဇ၀င္မွ သိမွတ္ဖြယ္ရာအျဖာျဖာစာအုပ္၊ စာ ၈၂-၈၃) (ရာဇ၀င္ဆရာႀကီးဦးဘသန္းေရး၊ ေက်ာင္းသုံးျမန္မာရာဇ၀င္စာအုပ္ စာ ၁၉၅-၁၉၆)

၈။ ၁၃-ရာစုႏွစ္အတြင္း ပါရွင္းလူမ်ဳိးတုိ႔သည္ ပုသိမ္ၿမိဳ႕ကုိသိမ္းပိုက္ၾကၿပီး (၁၂)ႏွစ္တုိင္ မင္းသုံးဆက္က မင္းလုပ္အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ၾကသည္။ ကုလားပသီမင္းတုိ႔ကုိစြဲ၍ ပသီၿမိဳ႕ဟု ေခၚတြင္ခဲ့သည္။ ပသီမင္သားကုိ မြန္ညီေနာင္တုိ႔ လုပ္ႀကံၾကၿပီးေနာက္ ပုသိမ္ဟုေျပာင္းလဲေခၚေ၀ၚခဲ့သည္။ (ျမန္မာ့စြယ္စုံက်မ္း၊ အတြဲ-၆၊ စာ-၃၅၀၊ ရန္ကုန္တကၠသုိလ္ ပုသိမ္ေက်ာင္းသား/သူမ်ား မဂၢဇင္း (၁၉၅၅-၅၆)ခုႏွစ္၊ စာ-၅ ႏွင့္ စာေရးဆရာႀကီး ဦးမာဃေရး ပုသိမ္ရာဇ၀င္၊ စာ – ၁၃၇)

၉။ ေတာင္ငူေခတ္၊ တပင္ေရႊထီးလက္ထက္တြင္ မင္းေခါင္ေနာ္ရထာ (၁၄၀၁-၁၀၁၂)ဦးေဆာင္သည့္ ဒုတိယအႀကိမ္ မိတၳီလာကန္ဆယ္ဖုိ႔ရာတြင္ ပသီေသနတ္ကိုင္ တပ္သားတစ္ေထာင္၊ ေ႐ြးလက္်ာတပ္သားတစ္ေထာင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။ (ကင္း၀န္မင္းႀကီး စာေပါင္းစု၊ စာ – ၈၆)

၁၀။ တပင္ေ႐ႊထီးလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၈၉၇ က ဟံသာ၀တီသုိ႔ စစ္ခ်ီရာ ပသီကုလားပန္းေသးတုိ႔ တစ္ဖက္မွ တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ (မွန္နန္းရာဇ၀င္ ၁၂ ဒုတိယတြဲ၊ စာ ၁၈၆)

၁၁။ ၁၄-ရာစုမ်ားအတြင္း အာရဗ္ကုန္သည္မ်ားက ၿမိတ္ၿမိဳ႕ (ယခု ေနာက္လယ္ရပ္)တြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည္။ (ေမာရစ္ေကာလစ္ေရး၊ Into Hidden Burma)စာအုပ္၊ ဦးခင္ေမာင္ႀကီး ဘာသာျပန္၊ စာ – ၂၁၁)

၁၂။ ပဲခူးဘုရင္ ‘ဗ်ားငယားဦး’မက်န္းမမာစဥ္ သားေတာ္ ‘ဘားဂရားေငြ’မင္းသားသည္ ပဲခူး၊ မာတပင္လမ္းေျမတေလွ်ာက္႐ွိ အထက္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက လာေရာက္ ေနထိုင္လ်က္႐ွိေသာ မြတ္စလင္မ္လူမ်ဳိးတုိ႔အားအေၾကာင္းၾကားေခၚယူၿပီး ၎တုိ႔၏အကူအညီျဖင့္ တလိုင္းစစ္သည္တုိ႔ကုိေအာင္ႏိုင္ကာ ‘ရာဇဓိရာဇ္ဘြဲ႕အမည္ခံယူ၍ ပဲခူးဘုရင္အျဖစ္ ထီးနန္းစုိးစံမင္းျပဳေတာ္မူသည္။ (ေဂဇက္တီးယား ေအာ္ဖ္ဘားမား၊ ၿမိဳ႕႐ြာမွတ္တမ္း၊ စာ-၂၆၂၊ ေ႐ွ႕ေနႀကီးဦးျမေရး၊ ဗမာမြတ္စလင္မ္သမုိင္း၊ စာ-၁၃)

၁၃။ သကၠရာဇ္(၁၅၅၀) မွ (၁၅၈၁)ခုတိုင္ ထီးနန္းစုိစံေတာ္မူခဲ့ေသာ ျမန္မာဘုရင္တုိ႔တြင္ ထင္႐ွားေသာ ဘုရင့္ေနာင္ (ခ) ဟံသာ၀တီဆင္ျဖဴ႐ွင္မင္းတရားႀကီး လက္ထက္ေတာ္တြင္ ျမန္မာျပည္အတြင္း ေနထိုင္ၾကေသာ ပသီလူမ်ဳိးတုိ႔၏ ႏြား၊ ဆိတ္တုိ႔ကုိသတ္၍ ကြရ္ဘာနီျပဳေသာ ဘကၠရီအစ္ပြဲေတာ္ကို တားဆီးပိတ္ပင္ခဲ့သည္။ (မစၥတာ ဟာေဗးေရး၊ ျမန္မာရာဇ၀င္အက်ဥ္းခ်ဳပ္၊ စာ – ၁၉၁)

၁၄။ ထုိမင္းတရားႀကီးလက္ထက္ေတာ္မွာပင္ ကာလကတၱားသံစာေရာက္႐ွိေလလွ်င္ ေလွာ္ကားႏွင့္ ငွက္ႀကီးသိုက္စားႏွင့္ ဇင္းမယ္ကုလား၊ ပီယာမဟာမက္ ႏွစ္ေယာက္တုိ႔ တင္ရသည္။ (မွန္နန္းရာဇ၀င္ တတိယတြဲ၊ စာ ၁၈၇)

၁၅။ ၁၇-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း ေညာင္ရမ္းေခတ္တြင္ အေနာက္ဘက္လြန္မင္း (၁၆၁၂ – ၁၆၂၈ ခုႏွစ္)လက္ထက္၌ ငဇင္ကာႏွင့္ စစ္ျဖစ္ပြားၿပီ သေဘၤာ ၄-စီးပါ အိႏၵိယသား (၃၀၀၀)ေက်ာ္ ဖမ္းဆီးရမိရာ မြတ္စ္လင္မ္မ်ားပါ၀င္ခဲ့သည္။

၁၆။ ေညာင္ရမ္းေခတ္ သာလြန္မင္းတရားႀကီး (၁၆၂၈ – ၁၆၄၆)လက္ထက္ စစ္သုံ႔ပန္းလူသူတုိ႔ကုိ အၿမိဳ႕ၿမိဳ႕အရြာရြာတုိ႔တြင္ ေနရာခ်မႈမ်ားလွ၏။ ပဲခူးတိုက္၊ သံလ်င္တိုက္၊ ရခိုင္တိုက္တ႔မို ွရေသာ ကုလားပန္းေသးတုိ႔ကုိ ေ႐ႊဘုိနယ္၊ စစ္ကိုင္းနယ္၊ ရမည္းသင္းနယ္၊ ေက်ာက္ဆည္နယ္တုိ႔တြင္ လုပ္ေျမေနေျမေပး၍ ေနထိုင္ေစသည္။ ၎ကုလားတုိ႔အား အစဥ္အဆက္ ကုိယ္ရံေတာ္တပ္တြင္ ေသနတ္ကိုင္အမႈထမ္းမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ (ဦးဘသန္း ေက်ာင္းသုံးျမန္မာရာဇ၀င္၊ စာ – ၂၇၀)

၁၇။ အေနာက္ဘက္လြန္မင္းလက္ထက္တြင္ ငဇင္ကာႏွင့္စစ္ျဖစ္ရာ ဖမ္းဆီးရမိသည့္ စစ္သုံ႔ပန္း (၃၀၀၀)အနက္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ကုိ အင္း၀ၿမိဳ႕အနီး ျမစ္သာၿမိဳ႕၏ေျမာက္ဘက္တြင္ လုပ္ေျမေနေျမေပး၍ အတည္တက် ေနထိုင္ေစခဲ့သည္။ မင္းမႈထမ္းမ်ားအျဖစ္ ခန္႔ခဲ့သည္။ (မွန္နန္းရာဇ၀င္၊ တတိယတြဲ၊ စာ – ၁၇၂)

၁၈။ အင္း၀ေခတ္အစ စေနမင္း (၁၆၉၈ – ၁၇၁၄)တြင္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔ကုိ ေနရာခ်ထားေပးေသာ ၿမိဳ႕ (၁၂) ၿမိဳ႕မွာ (၁) ေတာင္ငူ (၂) ရမည္းသင္း (၃) ေညာင္ရမ္း (၄) ယင္းေတာ္ (၅) မိတၳီလာ (၆) ပင္းတလဲ (၇) တဘက္ဆြဲ (၈) ေဘာဓိ (၉) စည္သာ (၁၀) စည္ပုတၱရာ (၁၁) ေျမထူး (၁၂) ဒီပဲယင္း ၿမိဳ႕ေပါင္း (၁၂)ၿမိဳ႕တြင္ ေနရာခ်ထားခဲ့ည္။ (အိႏိၵယႏိုင္င ံ နယူးေဒလီၿမိဳ႕တငြ ္က်င္းပေသာ ‘အာ႐ ွ သမိုင္း

ကြန္ဂရက္’တြင္ ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္ တင္သြင္းေသာစာတမ္း)

၁၉။ အင္း၀ေခတ္ စေနမင္းလက္ထက္၌ အုပ္စု (၃၇)စုတုိ႔ကုိ ေနရာခ်ထားရာ မြတ္စလင္မ္တုိ႔ကုိ ေတာင္ငူ၊ရမည္းသင္း၊ ေညာင္ရမ္း၊ ယင္းေတာ္၊ မိတၳီလာ၊ ပင္းဒလဲ၊ တဘက္ဆြဲ၊ ေဗာဓိ၊ စည္သာ၊ စည္ပုတၱရာ၊ေျမထူး၊ ဒီပဲရင္း တုိ႔ပါ၀င္သည္။ (၁၈၀၁-ခုႏွစ္ အမရပူရဘုရင္၏ ပိဋကတ္တိုက္ေတာ္မွ ေက်ာက္တစ္လုံး ဗုိလ္မ်ဳိး ရဲမင္းလွေက်ာ္ထင္ ကူးယူေသာစစ္တမ္း)

၂၀။ အင္း၀ေခတ္တြင္ ပသီကုလားတပ္သားေပါင္း (၃၀၀၀)ႏိုင္ငံေတာ္၏ စစ္မႈထမ္း႐ြက္လ်က္႐ွိၾကၿပီး ကုလားပ်ုိစု၀န္ဟူ၍ ခန္႔ထားခဲ့သည္။ (ေလာကဗ်ဴဟာက်မ္း)

၂၁။ ျမန္မ္မ္မာဘုရုရုရင္မ္မ္မ်ားလက္ထ္ထ္ထက ္ ခ်ီးီးီးျမႇငႇငႇင့္ေ့္ေ့္ေျမႇာႇာႇာက္စ္စ္စားခံရံရံရေသာ ပသီမီမီမ်ား

(၁) မင္းႀကီးမဟာမင္းထင္ရာဇာ ငယ္မည္ ဦးခ်ဳံ အကၠပတ္ျမင္း၀န္ပင္လယ္ၿမိဳ႕စား

(၂) မဟာမင္းေက်ာ္သီဟမင္းထင္ ငယ္မည္ ဦးဘုိရစ္ တပယ္ၿမိဳ႕စား

(၃) မင္းလွမင္းထင္ရာဇာ ငယ္မည္ ဦးေနထြန္း ကုလား၀န္

(၄) မဟာေဘာဂဓန သီရိရာဇာ ငယ္မည္မြလႅာအစၥမာအီလ္ အေကာက္၀န္ေက်ာက္ရဲၿမိဳ႕စား

(၅) မဟာမင္းလွမင္းထင္ရာဇာ ငယ္မည္ ဦးေနာ္ခန္ ကေလးထိန္းညင္ရာဇဂ်ဳိၿမိဳ႕၀န္

(၆) ေရႊေတာင္သာဂသူ ငယ္မည္ ဦးႏု ရမၼာ၀တီၿမိဳ႕၀န္

(၇) မဟာမင္းေခါင္ေက်ာ္ထင္ ငယ္မည္ ဦးျပား စဥ့္ကူၿမိဳ႕၀န္

(၈) မင္းလွမင္းထင္သူရိန္ ငယ္မည္ ဦးအုံး အေနာက္ျပင္ေထာင္မွဴး

(၉) မင္းထင္ရာဇာ ငယ္မည္ ဦးတာ အသည္စာေရး

(၁၀) ေနမ်ဳိးသီဟေက်ာ္ထင္ ငယ္မည္ ဦးပန္းညိဳ အမိန္႔ေတာ္ရ

(၁၁) ေနမ်ဳိးရာဇာသခၤရာ ငယ္မည္ မာမက္အီဗရာဟင္ အမိန္႔ေတာ္ရ

(၁၂) ေနမ်ဳိးရာဇာသခၤရာ ငယ္မည္ ဦးအပဒူရာမန္ အမိန္႔ေတာ္ရ

(၁၃) ေနမ်ဳိးမင္းလွရာဇသူ ငယ္မည္ ဦးက်င္ဥ ေ႐ြးလက္်ာဗုိလ္

(၁၄) မင္းထင္သိဒၶိရာဇာ ငယ္မည္ ဦးေခါင္ ေ႐ြးလက္်ာဗုိလ္

(၁၅) မဟာသု၀ဏၰေသ႒ ငယ္မည္ ဦးေမာင္ႀကီး သူေ႒း

(၁၆) မဟာေဘာဂဓနေသ႒သီရိရာဇာ ငယ္မည္ ဦးရန္ေအာင္ သူေ႒း

(၁၇) မဟာသီရိသုခေသနအနာထပိန္ ငယ္မည္ ဦးေမာင္စိန္ သူေ႒း

(၁၈) ေမ႑ကမဟာသလ ငယ္မည္ ဦးစံေပ်ာ္ သူၾကြယ္

(ကုန္းေဘာင္မင္းဆက္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ တတိယတြဲပါ စာရင္းအရ)

၂၂။ သူရဲေသနတ္ေထာင့္သုံးရာ၊ ေသနတ္ကုလားပ်ဳိ၊ ေသနတ္အစုသားတုိ႔ကုိ ေမာက္တုိေ႐ႊပိန္း၊ မ်ဥ္းတုိ၊

သကၠလပ္စိမ္း၊ သကၠလပ္ျပာ၊ မ်ဥ္း႐ွည္၊ သကၠလပ္နီ စသည္တုိ႔ျဖင့္ ဆင္ယင္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္။

(ကုန္းေဘာင္ဆက္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ ဒုတိယတြဲ၊ စာ – ၄၄၇)

၂၃။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဦး ၁၈-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အေလာင္းမင္းတရားႀကီး ဦးေအာင္ေဇယ် (၁၇၅၃ – ၁၇၆၀)

လက္ထက္တြင္ ဟိုင္းႀကီးကၽြန္းကုိ ခ်ီတက္တိုက္ခိုက္ရာ ေအာင္ျမင္သျဖင့္ ဖမ္းဆီးေခၚေဆာင္ခဲ့ကာ

သုံ႔ပန္းမ်ားတြင္ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ပါ၀င္သည္။ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး

ပထမတြဲ၊ စာ – ၁၄၄)

၂၄။ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး သံလ်င္ကုိေအာင္ႏိုင္၍ ရန္ကုန္သုိ႔ေရာက္လွ်င္ သံလ်င္ရန္ကုန္တြင္႐ွိသည့္

ပသီစု ပီယာမာမက္(ပီရ္မာမက္)ႏွင့္ ဒါ၀တ္တုိ႔ကုိ ေသြးေသာက္ႀကီးမ်ားခန္႔၍ သကၠရာဇ္ (၁၁၁၈)ခု

၀ါေခါင္လဆန္း (၃)ရက္၊ အဂၤါေန႔တြင္ ကုိယ္ရံေတာ္ ေသနတ္အစုကုိ ဖြဲ႕ေတာ္မူသည္။ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္

မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး ပတြဲ၊ စာ ၁၄၈၊ ၁၈၅၊ ၁၈၆)

၂၅။ အေလာင္းမင္းတရားႀကီး မဏိပူရကသည္းျပည္ကုိ ေအာင္ျမင္ရာ ကသည္းလူမ်ဳိး (၄၀၀၀)ေက်ာ္

ပါ၀င္ခဲ့ရာ အစၥလာမ္သာသနာ၀င္မ်ား ပါခ့ဲသျဖင့္ ေျခေတာ္ရင္း၌ ခိုလံႈခငြ ့္ေပးေတာ္မူသည္။

(ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ စာ ၂၉၈၊ ၂၉၉)

၂၆။ ‘ဗဒုံမင္း (၁၁၄၃ – ၁၁၈၁)လက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၁၁၆၇၊ နတ္ေတာ္လဆန္း ၁၀-ရက္ စေနေန႔ (၃၀

ႏို၀င္ဘာ ၁၈၀၅)မွ ဘဂၤလားကုိ သြားခဲ့တဲ့ ဦးႏုရဲ႕ ခရီးစဥ္မွတ္တမ္း လကၤာ ၅၅-ပုိဒ္ကုိ ဆက္လက္တင္ျပ

လုိပါေသးတယ္။ ဗမာစာေပေလာကမွာ အေစာဆုံး ႏိုင္ငံျခားသြားမွတ္တမ္းလုိ႔ဆုိရမွာပဲ။ ဒီမွတ္တမ္းဟာ

၀န္ႀကီးမဟာသည္သူဦးရြဲရဲ႕ လန္ဒန္ၿမိဳ႕သြား ေန႔စဥ္မွတ္တမ္းတုိ႔ထက္ အဆင့္အတန္းမနိမ့္ဘူးလုိ႔ ဆုိခ်င္ပါ

တယ္။ ဦးႏုရ႕ဲ မွတ္တမ္းန႔ပဲ တ္သက္ၿပီး ဆက္စပ္ပါ၀င္ေနတ ့ဲ ဘာသာေရးအေၾကာင္းကိုလည္း

ေျပာဖုိ႔လုိပါဦးမယ္။ ဦးႏုဟာ မြတ္စလင္မ္တစ္ဦးပါ။ အဲဒါေၾကာင့္လဲ သူ႔ရဲ႕ခရီးစဥ္ မွတ္တမ္းထဲမွာ

အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ သေဘာသဘာ၀နဲ႔ တရားေတာ္ေတြအေၾကာင္း ႏွလုံးသြင္းစပ္ဆုိသြားခဲ့တာျဖစ္ပါ

တယ္။’ (သမုိင္းသုေတသီ တုိးလွ၏ လူမႈဘ၀ပုံေဖာ္တဲံ ေခတ္ေဟာင္းစာေပေတြ ေဖာ္ထုတ္ေရး စာတမ္း၊

စာေပအင္အားစာအုပ္၊ ပုံႏွိပ္သူဦးလွ၊ စာမ်က္ႏွာ ၃၄၄-၃၄၈)

၂၇။ ဦးႏုသည္ ေ႐ႊေတာင္သာဂသူဘြဲ႕ခ်ီးျမႇင့္ခံရသည့္အျပင္ ရမၼာ၀တီၿမိဳ႕၀န္အျဖစ္လည္း ခ်ီးျမႇင့္ေျမႇာက္စားခဲ့

သည္။ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ ဒုတိယတြဲ၊ စာ ၁၆၆)

၂၈။ ဗဒုမင္းလက္ထက္တြင္ ကုလားျပည္သုိ႔သြား၍ ေက်ာက္ဆင္းတု (၂)ဆူ သကၠတက်မ္း၊ ဟိႏၵဴက်မ္းႏွင့္

ပသီက်မ္းမ်ား စုေဆာင္းေရးအတြက္ ေစလႊတ္ရာတြင္ ဆရာႀကီးဦးႏုကုိ ေခါင္းေဆာင္အျဖစ္ႏွင့္

တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့သည္။ (ပါေမာကၡ ေဒါက္တာေအာင္ေဇာ္ေရး၊ တုိင္းရင္းသားမြတ္စလင္မ္စာျပဳစာဆုိ

ပုဂၢိဳလ္ေက်ာ္မ်ား၊ စာ – ၁၂)

၂၉။ ဦးႏုသည္က်မ္းဂန္စုေဆာင္းေရးတာ၀န္အျဖစ္ ႏိုင္ငံေရးတာ၀န္ကုိပါ ထမ္းေဆာင္ရသည္။ ဗာရာဏသီ၊

ကာသိ၊ ပဥၥာလ၊ လကၡေနာင္ ေနပံစေသာ မင္းမ်ားႏွင့္ဆက္သြယ္ၿပီး ျမန္မာမင္းမ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္း၍

အဂၤလိပ္ကုိ ႏွင္ထုတ္ရန္ အႀကံျပဳၾကသည္။ (ပုဂံ၀န္ေထာက္မင္း ဦးတင္၊ ျမန္မာအုပ္ခ်ဳပ္ပုံစာတမ္း၊

တတိယတြဲ၊ စာ – ၆၂)

၃၀။ ဘုိးေတာ္ဦး၀ိုင္းေခတ္မွာ စာဆုိေတာ္ႀကီး မုဟမၼဒ္ကာစင္ (ခ) ဆရာႀကီးဦးႏုက အစၥလာမ္သာသနာေရးရာ

တို႔က ို ‘သံေတာ္ဦးတင္လႊာ’အျဖစ္ေရးၿပီး ဘိုးေတာ္ႀကီးဦး၀ိုင္းသ ို႔ ဆက္သငြ ္းခ့သဲ ည္။ ဘုရင္က လက္ခ ံ

ၾကားနာခဲ့ပါသည္။ ၁၁၇၉-ခု (၁၈၁၈ ေအဒီ)တြင္ ေရးသား၍ ဆဒၵန္မင္းသခင္ဘ၀႐ွင္မင္းတရားႀကီး

စစ္ကိုင္း ေတာင္႐ုိး ဧရာ၀တီျမစ္ဆိပ္ (ၾကက္ ေထာင့္)အရပ္တြင္ စံေတာ္မူစဥ္ တင္သြင္းသည္။ (ေခါင္းမင္း

သိဒိၶရာ ဆရာဦးရစ္ႀကီး၏ လက္ေရးမူအရ ၁၉၆၀-ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ အစၥလာမ္သာသနာေရးရာ ေကာင္စီ

ဌာနခ်ဳပ္မွ ၃၀၀၀ ျဖန္႔ခ်ီသည္။)

၃၁။ ‘ဦးႏုဟာ ခုလုိ ဗမာစာေပထဲ အစၥလာမ္ဘာသာအယူ၀ါဒကုိ သြတ္သြင္းလာႏိုင္တဲ့အေၾကာင္းကေတာ့

ဗဒုံမင္းအေနနဲ႔ ဗမာႏိုင္ငံအတြင္းမွာ ေနထုိင္ၾကသူအားလုံးကုိ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ပဲ ႀကိဳက္ရာအယူ၀ါဒကုိ

ကုိးကြယ္ယု့ၾကည္ခြင့္ျပဳခဲ့လုိ႔ပါပဲ။ ခြင့္ျပဳ႐ုံမက အားလဲအားေပးခဲ့ပါေသးတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ –

(၁) ၁၁၄၉-ခု၊ တန္ခူးလဆန္း ၁-ရက္၊ (၇ မတ္ ၁၇၈၇) ဗုဒၶသာသနာလႊဲအပ္တဲ့ အမိန္႔ေတာ္

(၂) ၁၁၆၇-ခု၊ တန္ခူးလဆန္း ၆-ရက္၊ (၂၄ မတ္ ၁၈၀၆) ဟိႏၵဴသာသနာလအႊဲ ပ္တ ့ဲ အမိန္႔ေတာ ္

(၃) ၁၁၆၉-ခု၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ ၃-ရက္ (၁၇ ႏုိ၀င္ဘာ ၁၈၀၇) ပသီ(မြတ္စလင္မ္)

ဘာသာ လႊဲအပ္တဲ့ အမိန္႔ေတာ္’ ေတြ ထုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီး ဗုဒၶဘာသာနဲ႔တန္းတူ အခြင့္အေရးေပးခဲ့

တယ္။ ဒါတင္မကေသးဘူး။ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေပၚေပါက္လာတဲ့ တရားအမႈအခင္း

ေတြကုိလည္ မြတ္စလင္မ္ထုံးစံအရသာ စစ္ေဆးေစခဲ့တယ္။ မြတ္စလင္မ္ အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကုိ လက္ထပ္

လုိသူကုိလည္း မြတ္စလင္မ္ထုံးစံအရ လိုက္နာေစခဲ့ပါတယ္။ အဲေလာက္ထိ ဘာသာလြတ္လပ္ခြင့္

ေပးခဲ့ပါတယ္။” (ျမန္မာမင္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံစာတမ္း(ဒု) ဦးတင္၊ အစုိးရပုံႏွိပ္တိုက္၊ ၁၉၆၅၊ စာ-၂၇၅၊ ၂၇၆)

(ေရစႀကိဳခုံေတာ္ျဖတ္ထုံး၊ ရႏၲမိတ္ေက်ာ္ထင္၊ ဟံသာ၀တီတိုက္ ဒုတိယအႀကိမ္၊ ၁၉၆၄၊ စာ ၂၁၊ ၂၃၊ ၃၀၊

၃၁) (စာေပအင္အားစာအုပ္(အထက္ဗမာႏိုင္ငံ စာေရးဆရာအသင္း) ၁၉၇၀၊ ဒုတိယအႀကိမ္၊ ပုံႏွိပ္သူ

ဦးလွ၊ စာ – ၃၄၉)

၃၂။ ဗဒုံမင္းလက္ထက္၌ အာဗစ္႐ွားဟူစိုင္နီသခင္ႀကီးသုိ႔ ၁၁၁၆-ခုႏွစ္၊ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ (၃)ရက္၊

(၁၈၀၇-ခု၊ ႏို၀င္ဘာလ ၁၇-ရက္)ေန႔ ပသီ(အစၥလာမ္ဘာသာ)လႊဲအပ္သည့္ အမိန္႔ေတာ္ကုိ ေအာက္ပါအတိုင္း

ထုတ္ျပန္ခဲ့သည္။ ‘အာဗစ္႐ွာဟုိစိုင္နီတပည့္ ငေ႐ႊလူး ၊ ငေ႐ႊေအးတုိ႔က ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း အရပ္ရပ္ၿမိဳ႕႐ြာမ်ားမွာ

႐ွိေနသည့္ ပသီကုလားတုိ႔ကုိ ဘာသာက်မ္း႐ွိအတုိင္း အာဗစ္႐ွာဟုိစိုင္နီျပသရာနာခံၾကေစ (အမိန္႔ေတာ္ထုတ္ျပန္

ခ်က္) ထုိ႔ေနာက္ အမိန္႔ေတာ္ထုတ္ျပန္သည္မွာ ရခိုင္ ၄-ၿမိဳ႕၊ ပုသိမ္ ၄-ၿမိဳ႕၊ ဟံသာ၀တီ ၃၂-ၿမိဳ႕၊ ေရး၊ ၿမိတ္၊

ထား၀ယ္၊ တနသၤာရီ၊ အာသံ၊ မဏိပူရ၊ ယုိးဒယား၊ ကင္းမင္၊ ႐ွမ္းျပည္ႏိုင္ငံေတာ္အတြင္း႐ွိ ကုလားမ်ားအေပၚ

ယေန႔မွစ၍ ဆရာေတာ္ဘုရားဟုေခၚေစ၊ အာဗစ္႐ွားဟ္ဟုေခၚလွ်င္ လွ်ာကိုျဖစ္ေစ၊ ေက်ာက္စီေတာင္ေ၀ွးႏွင့္

ေက်ာက္စီေျခနင္းစီးနင္းေစ၊ ဆရာေတာ္ဘုရားအလုိ႐ွိ၍ ဆင့္ေခၚလွ်င္ နန္ေတာ္တုိင္ကုိ ဖက္ျငားေသာ္လည္း

ခြာယူေစ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အရပ္ရပ္ ၿမိဳ႕႐ြာမ်ားမွာ႐ွိေနသည့္ ပသီကုလားတုိ႔ကုိ ဘာသာက်မ္း႐ွိသည္အတုိင္း (အာဗစ္႐ွာ

ဟုိ႔သိႏၵီ)ျပသရာ နာခံၾကေစ (အမိန္႔ေတာ္) ၁၁၆၉-ခု တန္ေဆင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ (၃)ရက္၊ ၁၈၀၇-ခု၊ ႏို္၀င္ဘာလ

(၁၇)ရက္ေန႔မွာ နာခံေတာ္ဘယေက်ာ္ထင္တြင္ျပန္သည္။ (ယဥ္ေက်းမႈဌာန၊ ယဥ္ေက်းမႈဗိမာန္ဦးစီးဌာနမွ

ထုတ္ေ၀သည့္ ျမန္မာမင္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံစာတမ္း၊ အတြဲ-၄၊ ဦးတင္၊ စာ – ၂၇၆ ႏွင့္ ဘုိးေတာ္ဘုရား၏ ရာဇသတ္

ေခၚေသာ အမိန္႔ေတာ္ႀကီး၊ အတြဲ-၄၊ စာ-၂၇၆)

၃၃။ ငျမတ္ေထြးသမိး မိရမၻီ (မရ္ရမ္ဘီ)ႏွင့္ ငဦးတုိ႔ သူငယ္ခ်င္းရည္ငံ၍ အိမ္ေအာက္တြင္ ငဦးကုိဖမ္းမိရာ

စစ္ေမးလွ်င္ လူဆုိးသူခုိးမဟုတ္ေၾကာင္းအစစ္ခံ၍ ေထာင္မွလြတ္သည္၊ မိရမၻီႏွင့္ ငဦးခ်စ္ႀကိဳက္ေၾကာင္းကုိလည္း

ႏွစ္ဦးအဆုိတြင္ ေျဖာင့္ညီၾကသည္။ မိရမၻီအဖ ငျမတ္ေထြးက အမ်ဳိးဇာတ္ဘ၀မတူ ကြဲျပားသူကုိမေပး

မထိမ္းျမားလုိ၊ ႀကိဳက္သည္မွန္လွ်င္ ဇာတ္အစကုိ၀င္၍ သင္ေန၀့ံမွ ေပးစားလုိသည္အဆုိ႐ွိ၍ ငဦးကုိစစ္ျပန္လွ်င္

ကာလအဓြန္႔႐ွည္စြာ ႀကိဳက္ခ်စ္၍႐ွိသည္။ မိရမၻီႏွင့္ မကြဲမကြာလုိပါဟုဆုိ၍ ကုလားတုိ႔ဘ၀ထုံးစံကုိစစ္လွ်င္

ငျမတ္ေထြးသမီးႏွင ့္ ထိမ္းျမားရမည္မွာ မင္းဘူးအရပ္တငြ ္ မဂၤလ၊ အမဂလၤ က ို ကၽြမ္းသိသူကုလားဆရာမ႐ိွ၊

ေ႐ႊဖ၀ါးေတာ္ေအာက္မွသာ႐ွိသည္။ ကုလားဆရာ႐ွိရာ ငဦးကုိေခၚသြားၿပီးလွ်င္ ကုလားတုိ႔ထုံးစံ႐ွိရာ နာခံ၍ၿပီးမွ

ေပးစားျခင္းျပဳေစ (အိမ္ေထာင္မႈတရားျဖတ္ထုံး၊ ေရစႀကိဳ ခုံေတာ္ျဖတ္ထုံး – ၃၀)

၃၄။ ဗဒုံမင္းသည္ ျပည္သူျပည္သားအမ်ားစု ကုိးကြယ္ဆည္းကပ္ရာျဖစ္ေသာ ဗုဒၶသာသနာကုိ (စင္ၾကယ္

သန္႔႐ွင္းေအာင္) ေဆာင္႐ြက္သကဲ့သုိ႔ လူနည္းစုမ်ားအတြက္ သက္ဆုိင္ရာ သာသနာေရးရာကိစၥမ်ားတြင္

လ်စ္လ်ဴမ႐ႈပဲ သာသနာေရးဦးစီးေခါင္းေဆာင္တုိ႔အား တာ၀န္လႊဲေပးလ်က္ မိမိတုိ႔သာသနာ၀င္မ်ားအတြက္

အကြဲအျပားမ႐ွိေစရန္ စီံေဆာင္ရြက္ေစသည္။ ထုိ႔ျပင္ ထုိသာသနာေရးအႀကီးအကဲတုိ႔၏ ဆုံးမၾသ၀ါဒေပးသည့္

အတိုင္း လိုက္နာက်င့္သုံးၾကေစရန္ အမိန္႔ထုတ္ျပန္ေပးသည္။ ၁၁၄၉-ခုႏွစ္ထုတ္ အမိန္႔တြင္ ဗုဒၶဘာသာကုိ

လိုက္နာေသာ သံဃာမႈမ်ားမွာ သံဃာအမွဴးအႀကီးတုိ႔က ဟိႏၵဴဘာသာလိုက္နာေသာ ဟိႏၵဴအႀကီးအမွဴးတုိ႔က ပသီ

သာသနာကုိ လိုက္နာေသာ အယူ၀ါဒအမႈမ်ားမွာ ပသီအႀကီးအမွဴးတုိ႔က ဆုံးျဖတ္စီရင္ေစရန္ လႊဲေပးခဲ့သည္။

(ဗဒုံမင္းေခၚ ဘုိးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ေတာ္တြင္ လြတ္လပ္စြာ ကုိးကြယ္ခြင့္”ဟူေသာ ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ လုပ္သား

ျပည္သူ႔ေန႔စဥ္ (၆-၁၂-၁၉၆၈)ေသာၾကာေန႔ထုတ္ သတင္းစာ၊ စာ-၆)

၃၅။ အမရပူရ ျမန္မာ အေျမာက္တပ္တြင္ စစ္သည္ေတာ္ အမႈထမ္း ၅၀၀-႐ွိသည္။ ၎တုိ႔အနက္

႐ွစ္ေယာက္မွာ အမရပူရၿမဳိ႕တြင္ ေနထိုင္ၾကသည့္ ကုလားစစ္ပါရီမ်ားျဖစ္သည္။ က်န္သူမ်ားမွာ ကသည္းႏွင့္ ပသီ

ကုလားမ်ားျဖစ္သည္။ (၎တုိ႔သည္ ဗုံးအုိးေက်း႐ြာတြင္ေနထိုင္သူမ်ားလည္းပါသည္။)ကသည္းမ်ားႏွင့္ မြတ္စလင္မ္

စစ္မႈထမ္းမ်ားသည္ တစ္လွ်င္ ရိကၡာဆန္ ႏွစ္တင္းသာရသည္။ ျမန္မာမ်ားမွာ လယ္ေျမမ်ားကုိ အခမဲ့ ထြက္ယက္

စားေသာက္ခြင့္ရသည္။ ပသီကုလားမ်ားကုိမူ အခြန္ေတာ္အမ်ဳိးမ်ဳိးမွ လြတ္ၿငိမ္းခ်မ္းသာခြင့္ေပး၍ စစ္မႈထမ္းေစ

ပါသည္။ (ကပၸတိန္အာသာယူးလ္၏ အိႏၵိယဘုရင္ခံခ်ဳပ္ထံ ျမန္မာျပည္ အေျခအေနအရပ္ရပ္ႏွင့္ပတ္သက္ေသာ

အစီရင္ခံစာ)

၃၆။ အမရပူရေခတ္၌ ေနျပည္ေတာ္တြင္ပင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ မြတ္စလင္မ္ အိမ္ေထာင္စု မိသားစု (၉၀၀၀)

ကုိးေထာင္ခန္႔႐ွိ၍ ဗလီေပါင္း(၄၀)ခန္႔႐ွိသည္။ (Captain Henry Yule ေရး တကၠသုိလ္ေန၀င္း ဘာသာျပန္၊ အင္း၀

ေ႐ႊနန္းေရာက္ ၿဗိတိသွ် သံအဖြဲ႕မွတ္တမ္း)

၃၇။ ဘုိးေတာ္မင္းတရားႀကီး အင္း၀မွ အမရပူရသုိ႔ ေျပာင္းေ႔႐ႊခဲ့ရာ ဘုရင့္အမႈထမ္းမ်ားအတြက္ အတည္တက်

ေနထိုင္ရန္ ဗုံးအုိး၊ ဆက်င္၀၊ ၾကည့္ျမင္တိုင္၊ ကုိယ္ရံေတာ္၊ အုပ္ခ်ဳပ္ရပ္ႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္

သီးသီးသန္႔သန္႔ ရပ္ကြက္မ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ ရပ္ကြက္တုိင္းတြင္ ဗလီမ်ားေဆာက္လုပ္ရန္ ေျမေနရာမ်ား

သတ္မွတ္ေပးခဲ့သည္။ ေတာင္သမန္ရြာအုပ္ႀကီး ဦးပိန္၏ ထင္ေပၚေက်ာ္ေစာေသာ အလွဴသည္ကား အမရပူရ

ေတာင္သမန္အင္းႀကီးကုိ ျဖတ္ကူးရန္ တံတားႀကီးတစ္ခု ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းခ့သဲ ည္။ (ရတနာသိခ ၤ မဟာရာဇ၀င ္

၃၆၈)

၃၈။ ေ႐ွးျမန္မာဧကရာဇ္တုိ႔လက္ထက္အခါက ေဒါနပန္းေတာ္ (၁၇)ဦးကုိ တစ္လလွ်င္ စပါးတင္းေရ

(၁၉၀)ေပး၍ ခန္႔ထားေၾကာင္း ႏွစ္စဥ္ တန္ေဆာင္မုန္း နတ္ေတာ္ျပာသုိ တပုိ႔တြဲလမ်ားတြင္ (ေဒါနၿခံရပ္) (မႏၲေလး

ေတာင္ျပင္အမရပူရကားလမ္း အေနာက္ဘက္၌ ေဒါနပန္းေတာ္မ်ားကုိ စိုက္ပ်ဳိး၍ ဥယ်ာဥ္အုပ္က တဆင့္ဆက္သ

ရေၾကာင္းကုိ ၀န္ေထာက္မင္းဦးေမာင္ေမာင္တင္၏ ေရႊနန္းသုံးေ၀ါဟာရ အဘိဓါန္တြင္ ျပဆုိလ်က္႐ွိသည္။ ေဒါန

ပန္းေတာ္မ်ားကုိစိုက္ပ်ဳိးေသာ အမႈထမ္းမ်ားမွာ အားလုံး ပသီကုလားမ်ားျဖစ္ၾကေလသည္။ (ဆရာမင္းသု၀ဏ္၏

ျမန္မာစာ ျမန္မာမႈက်မ္း၊ စာ – ၃၂၆)

၃၉။ ၁၈-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း အိႏၵိယမွ ရခိုင္ျပည္နယ္သုိ႔၀င္ေရာက္လာၾကသူမ်ားတြင္ မ်ားစြာေသာ မြတ္စလင္မ္

မ်ား ပါ၀င္ခဲ့သည္။ (အိႏၵိယႏိုင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕တြင္က်င္းပေသာ အာ႐ွသမုိင္းဆုိင္ရာ ကြန္ဂရက္တြင္ ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္

တင္သြင္းေသာ Coming of Islam to Burma Down စာတမ္း၊ စာ-၆)

၄၀။ ကုန္းေဘာင္ေခတ္ဘုရင္ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီးလက္ထက္ေတာ္တြင္ မႏၲေလးၿမိဳ႕ေတာ္သစ္တည္ရာတြင္

အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားအတြက္ ရပ္ကြက္ႀကီးမ်ား သီးသန္႔သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါသည္။ စၾကာႏြယ္စဥ္ရပ္ကြက္

(၈)ကြက္၊ ကုိယ္ရံေတာ္ရပ္ကြက္၊ အပ္ခ်ဳပ္ရပ္ကြက္၊ ေတာင္ပလူရပ္ကြက္၊ ဂၽြန္းတန္းရပ္ကြက္၊ စစ္ကိုင္းတန္း

ရပ္ကြက္၊ ကုန္း႐ုိးရပ္ကြက္၊ ၀လီခန္ရပ္ကြက္၊ ကင္းတားကုလားပ်ဳိရပ္ကြက္ဟူ၍ ရပ္ကြက္ေပါင္း (၁၆)ကြက္

သတ္မွတ္ေပးခဲ့ၿပီး ရပ္ကြက္တုိင္းတြင္ ဗလီေဆာက္လုပ္ရန္ေျမေနရာမ်ား သတ္မွတ္ေပးခဲ့ပါသည္။ ထုိစဥ္က

အဆက္အႏြယ္မ်ား ယေန႔တိုင္ အေျခတက်ေနထိုင္လ်က္ ႐ွိၾကပါသည္။ (ဦးေမာင္ေမာင္တင္ (မဟာ၀ိဇၨာ)၊ ျမန္မာ

မင္းလက္ထက္ေတာ္စာတမ္း၊ စာ-၇၂)

၄၁။ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး၏ သံ၀စၥရ အလွဴေတာ္စာရင္း၌ မကၠဟ္ၿမိဳ႕႐ွိ ပသီလူမ်ဳိးတုိ႔ ကုိးကြယ္သည့္

ပသီေက်ာင္းႀကီးအနီး စတုဒီသာတည္းခုိရန္ အုတ္ဇရပ္ေတာ္ႀကိးေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္းေတာ္မူသည္။ (ကုန္းေဘာင္

ဆက္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ တတိယအုပ္၊ စာ – ၄၄)

၄၂။ ဘုရင့္ကုိယ္ရံေတာ္တပ္က အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား ၀တ္ျပဳႏိုင္ရန္ နန္းတြင္းၿမိဳ႕႐ုိးအတြင္း အေ႔႐ွေတာင္

ေထာင့္မွာ ဗလီတစ္လုံးေဆာက္လုပ္ၿပီး မင္းတရားႀကီးကုိယ္တုိင္ ေ႐ႊပႏၷတ္႐ိုက္ေပးခ့လဲ ို႔ ‘ေ႐ႊပႏၷတ္ဗလ’ီဆိုၿပီး

အမည္တြင္ခဲ့တယ္။ (ပသီဦးကုိကုိေလးေရး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ၊ စာ – ၃၅)

၄၃။ ၀န္ႀကီးသတုိး မဟာဗႏၶဳလသည္ ကုလားတုိ႔၏ ဗုံးအေျမာက္တုိ႔ကုိ လက္နက္မမွတ္၊ ေ႐ႊထီးျဖန္႔လ်က္

တပ္ထိပ္သုိ႔လွည့္ကာပတ္ကာမျပတ္သြားလာ၏။ တင္ျပင္သုိ႔လည္း ျမင္းႏွင့္ ျမင္းစီးသူရဲတုိ႔ကုိ လွံ႐ွည္အဲေမာင္း

တုိ႔ကုိစြဲကိုင္လ်က္ တပ္ဗုိလ္ေနမ်ဳိးဂုဏ္နရတ္ႏွင့္ ျမင္းစီးေရ(၇၀)ေက်ာ္တုိ႔ ျမင္းေရးကစားေစသည္။

(ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကီး၊ ဒု-တြဲ၊ စာ-၃၉၂) (ေနမ်ဳိးဂုဏ္နရတ္မွာ ခန္ဆပ္ဗုိလ္ဆုိသူျဖစ္ၿပီး

မင္းတုန္းမင္းႏွင့္ သီေပါင္မင္းႏွစ္ဆက္ နာမည္ေက်ာ္ ျမင္းတပ္ဗုိလ္၀လီခန္၏ဖခင္ျဖစ္သည္။) ကုန္းေဘာင္ဆက္

ဘႀကီးေတာ္မင္း (၁၈၁၉ – ၁၈၃၇) ေခတ္ စစ္သူႀကီးမဟာဗႏၶုလဦးေဆာင္ေသာ ရမူး-ပန္း၀ါတုိက္ပြဲမွာ ခန္ဆပ္ဗုိလ္

(၀လီခန္၏ဖခင္)ဦးေဆာင္ေသာျမင္းတပ္ပါ၀င္ခဲ့သည္။ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္ မဟာရာဇ၀င္၊ ဒုတိယတြဲ၊ စာမ်က္ႏွာ

၃၇၇)

၄၄။ မင္းတုန္းမင္းတရားႀကီး ဘုရင္ျဖစ္လာခဲ့ၿပီးေနာက္ ညီေတာ္ ကေနာင္မင္းသားႀကီးႏွင့္တိုင္ပင္၍

စပါးႀကိတ္စက္၊ စာပုံႏွိပ္စက္၊ ရကၠန္းစက္၊ လႊ၀ိုင္းစက္၊ ပဲနက္လုပ္စက္မ်ားကုိ အေနာက္ႏိုင္ငံႏွင့္ ကာလကတၱားၿမိဳ႕

မ်ားမွ၀ယ္ယူၿပီး စက္မႈႏိုင္ငံထူေထာင္ရာတြင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အလုပ္သမားမ်ားပါ၀င္၍ မာလာမြန္(ခ)ဦးပြင့္

(အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္)သည္ အတတ္ပညာသင္သြားရၿပီး ပညာသင္ျပန္လာေသာအခါ ယမ္းခ်က္၀န္အျဖစ္

တာ၀န္ ေပးအပ္ခံခဲ့ရသည္။ ယင္းစက္မႈလုပ္ငန္းမ်ားတြင္သာမက ပသီမ်ားျဖစ္ၾကေသာ ကုလားပ်ဳိကင္းတား

အမႈထမ္းတုိ႔သည္ (၁) ရန္ၿပိဳအေျမာက္ (၂) ရန္ပုံခြင္းအေျမာက္ (၃) ရန္ကင္းအေျမာက္ (၄) ရန္လင္းႀကီး

အေျမာက္ (၅) လက္မႏွိပ္အေျမာက္စေသာ အေျမာက္စုအမႈေတာ္ထမ္းတုိ႔၌တစ္သင္းတြင္ လူ(၁၀၀၀)ခန္႔

အမႈေတာ္ထမ္း႐ြက္ၾကသည္။ ကုလားအမႈထမ္းတုိ႔မွာကား ကုလားပ်ဳိ ကင္းတားအေျမာက္စစ္သည္တုိ႔အျဖစ္ မိမိတုိ႔

တတ္စြမ္းရာက အမႈထမ္းရြက္ေစခ့ပဲ ါသည္။ (ဦးေမာင္ေမာင္တင(္ မဟာ၀ိဇၨာ)၊ ပုဂံစာအုပ္တိုက္ထုတ္၊

ျမန္မာမင္းလက္ထက္ေတာ္စာတမ္းမ်ားစာအုပ္၊ စာ ၆၆၊ ၇၁၊ ၇၂)

၄၅။ ၁၈၈၅-ခု အထက္ျမန္မာႏိုင္ငံကုိသိမ္းရန္ သရက္ၿမိဳ႕မွ အဂၤလိပ္တပ္မ်ား ခ်ီတက္လာေသာအခါ

သီေပါဘုရင္က စစ္ေၾကာင္းသုံးေၾကာင္း (၁) ေတာင္ငူစစ္ေၾကာင္း (၂) ေအာက္ျမစ္စစ္ေၾကာင္း၊ (၃) ဧရာ၀တီ

စစ္ေၾကာင္းႏွင့္ ခုခံရန္ အမိန္႔ေတာ္ထုတ္ျပန္ခဲ့ရာ အကၠပတ္ျမင္း၀န္၊ ပင္လယ္ၿမိဳ႕စားႀကီး မဟာမင္းထင္ရာဇာ

(ငယ္မည္ – ဦးခ်ဳံ၊ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္)က ေတာင္ငူစစ္ေၾကာင္းကုိ ဦးေဆာင္ေစခဲ့သည္။ (ကုန္းေဘာင္ဆက္

မဟာရာဇ၀င္ေတာ္ႀကိး တတိယတြဲ စာ-၇၀၀)

၄၆။ ၁၈၈၅-ခု၊ ႏုိ၀င္ဘာလ (၂၉)ရက္ေန႔မွာ သီေပါဘုရင္ပါေတာ္မူၿပီး ေခတ္ဦးနယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေတာ္လွန္ေရး

ကာလမွာ (ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏အဘုိး ဗုိလ္မင္းေရာင္တုိ႔ႏွင့္ေခတ္တူ) ပခုကၠဴ၊ မိတၳီလာ၊ ေက်ာက္ဆည္နယ္

တစ္၀ိုက္မွာ သူပုန္အျဖစ္ တာ၀န္ယူ ထမ္းေဆာင္ခဲ့သူ ဗုိလ္ရာကြတ္ကုိ အဂၤလိပ္က ဖမ္းမိသည့္အခါ သစၥာခံလွ်င္

ရာထူးေပးမည္ဟု ကမ္းလွမ္းခဲ့ျခင္းကုိလက္မခံဘဲ ဘုရင္ခ်ီးျမႇင့္ထားေသာ ကတၱီပါအကၤ် ီစိမ္းကုိ၀တ္ၿပီး ႀကိဳးစင္

တက္ခဲ့သည္။ (ဆင္ျဖဴကၽြန္းေအာင္သိန္းေရး ‘နယ္ခ်ဲ႕ေခတ္ဦးေတာ္လွန္ေရးသမားႀကီးမ်ား’စာအုပ္)

၄၇။ ဗမာ့လြတ္လပ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီအိုင္ေအ) ဗမာ့ကာကြယ္ေရးတပ္မေတာ္ (ဘီဒီေအ)တုိ႔တြင္ သိ႐ွိရ

သေလာက္ စာရင္းမွာ ေအာက္ပါအတုိင္းျဖစ္သည္။

(၁) ရဲေဘာ္ေမာင္ေမာင္ (ဗုိလ္ေမာင္ေမာင္)သည္ ဒုတိယပတ္ဗုိလ္သင္တန္းဆင္းၿပီး ဘီဒီေအ တပ္ရင္း(၆)တြင္

တာ၀န္က်၍ အဓိပတိတပ္ ကုိယ္ရံေတာ္တပ္တြင္ ကင္းဗုိလ္အျဖစ္ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

(၂) ရဲေဘာ္ဘလွ(ကန္႔ဘလူ)သည္ တတိယပတ္ဗုိလ္သင္တန္းဆင္း၍ တုိင္း(၇)၌ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး တြင္

ပါ၀င္ခ့ဲသည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီး တပ္မေတာ္မွ အနားယူခဲ့သည္။

(၃) ကုိ၀င္းေမာင္(ကသာ)သည္ တတိယပတ္ဗုိလ္သင္တန္းဆင္း၍ အေမရိကန္တပ္ဦးႏွင့္

ဆက္သြယ္ေရးတာ၀န္ေပးအပ္ခံခဲ့၇သည္။ ဒုတိယကမာၻစစ္အၿပီးတြင္ တပ္မေတာ္မွ အနားယူခဲ့သည္။

(၄) ဗိုလ္ေအာင္ေဇယ် (ကုိတင္ႀကီး)သည္ ဘီဒီေအတြင္ပါ၀င္ခဲ့၍ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္မ်ား

ဖမ္းမိ၍ သတ္ပစ္ခံခဲ့ရသည္။

(၅) ဗုိလ္ဘ႐ွင္ (သမုိင္းေကာ္မ႐ွင္ ဗုိလ္မွဴးဘ႐ွင္)သည္ ဂ်ပန္ေခတ္တြင္ အာ႐ွလူငယ္အဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ဥာဏဗလ

တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ဘီဒီေအသုိ႔၀င္ေရာက္၍ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ တုိင္း(၄)တြင္ တာန္ယူခဲ့သည္။

(၆) ဗုိလ္တင္ေမာင္(ပ်ဥ္းမနား)သည္ ဘီဒီေအတြင္ ဗုိလ္အဆင့္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သည္။ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး

တြင္ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ဗမာ့တပ္မေတာ္တြင္ဆက္လက္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္သည္။

(၇) ရဲေဘာ္ဦးသည္ ဘီဒီေအတြင္ပါ၀င္ခဲ့၍ အထက္ဗမာျပည္ဗုိလ္မွဴးဗထူး၏ ဗုိလ္အာဠာ၀ကတပ္တြင္

တာ၀န္ယူ၍ ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ ပါ၀င္ခဲ့သည္။

(၈) ရဲေဘာ္လွျမင့္(ေပါင္းတည္)သည္ ဘီဒီေအတြင္၀င္ေရာက္ခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး ျမစ္၀ကၽြန္းေပၚတုိင္း၌

ပါ၀င္ထမ္းေဆာင္၍ တပ္မေတာ္၌ ဆက္လက္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခဲ့သည္။

(၉) ရဲေဘာ္ဘူ႐ွန္(လယ္ေ၀း)သည္ ဘီဒီေအတြင္ ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရး တုိင္း(၆)၌ တာ၀န္က်ခဲ့သည္။

(၁၀) ဗုိလ္ေက်ာ္ျမ(လယ္ေ၀း)သည္ ဘီဒီေအတြင္ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတြင္ တုိင္း(၄)၌ တာ၀န္ထမ္း

ေဆာင္ခဲ့သည္။

(၁၁) ရဲေဘာ္လွေအာင္(အင္းစိန္)သည္ ဘီဒီေအတြင္ပါ၀င္ခဲ့ၿပီး ဂ်ပန္ေတာ္လွန္ေရးတုိင္း (၄)၌ ပါ၀င္ခဲ့သည္။

(ပသီဦးကုိကုိေလးျပဳစုေသာ ‘ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ’စာအုပ္၊ စာ ၁၂၆ – ၁၂၇)

၄၈။ ၁၉၀၆-ခုႏွစ္တြင္ ‘ဗုဒၶကလ်ာနယု၀အသင္း’(၀ိုင္အမ္ဘီေအ)ကဲ့သုိ႔ ၁၉၀၉-ခုႏွစ္မွာ ‘ဘားမားမြတ္စလင္မ္

ဆုိဆိုက္တီ’က ေဆာင္႐ြက္ခဲ့သည္။ (ပသီဦးကုိကုိေလးေရး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အစၥလာမ္သာသနာ၊ စာ – ၃၈)

၄၉။ ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ေက်ာ္ (၈)၇က္၊ ဒီဇင္ဘာလ (၃)ရက္ေန႔တြင္

ေ႐ႊတိဂုံေစတီရင္ျပင္ေတာ္စေနေထာင့္၌ စည္းေ၀းတုိင္ပင္လ်က္ သစၥာဆုိ လက္မွတ္ေရးထုိးၿပီး သပိတ္ေမွာက္ရန္

ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်ၾကသည္။ ထုိေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ (၁၁)ဦးအား (၁) ဦးဘဦး (၂) ကုိဘုိးဘကြန္း (၃) သံတြဲ

ကုိဘ႐ွင္ (၄) ေတာင္ငူကုိသာညြန္႔ (၅) ကုိလွတင္ (၆) ကုိေအး (၇) ကုိညီပိုက္ (၈) ကုိေအာင္ဒင္ (၉) ကုိေဖသိန္း

(၁၀) ကုိဘ႐ွင္ (၁၁) ကုိထြန္း၀င္းတုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ (၁၉၂၀-ျပည့္ႏွစ္ တကၠသုိလ္ေက်ာင္းသားမ်ား သပိတ္

ဦးေဆာင္ ခဲ့သူ(၁၁)ဦးတါင္ ဦးဘ႐ွင္-သံတြဲ သည္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ျဖစ္သည္။) (ျမန္မာ့ဆုိ႐ွယ္လစ္လမ္းစဥ္

ပါတီထုတ္ ‘ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးအေျချပသမုိင္း၊ စာ-၂၀၀) (အုိးေ၀၏ ေ႐ႊရတုသဘင္ လက္ေ႐ြးစင္ေဆာင္းပါးမ်ား၊ ဒု-

ႀကိမ္၊ စာ – ၂၀၁)

၅၀။ ဤဆုံးျဖတ္ခ်က္အရ ဘီေအတန္းမွ ကုိဘဦး၊ ကုိလူေဖ၀င္း၊ မစၥတာရာဇတ္တုိ႔အပါအ၀င္

ေက်ာင္းသား(၈၀)ဘီဘက္စီအထက္တန္းမွ ကုိဘုိးကြန္းအပါအ၀င္ (၃၀)၊ ဘီေအ ေအာက္တန္းမွ (၂၈)၊

ဘီအက္စီေအာက္တန္းမွ (၁၃)၊ အိုင္ေအအထက္တန္းမွ (၇၈)၊ ဘီအက္စီအထက္တန္းမွ (၇၈)၊ ဘီအက္စီ

အထက္တန္းမွ(၈၆)၊ အိုင္ေအေကာက္တန္းမွ (၃၇)၊ အိုင္အက္စီေအာက္တန္းမွ (၁၀၀)ေက်ာ္တုိ႔သည္ အာဏာပိုင္

တုိ႔အေနျဖင့္ မိမိတုိ႔ လုိလားခ်က္မ်ားကုိ လိုက္ေလ်ာသည္ျဖစ္ေစ။ မလိုက္ေလ်ာသည္ျဖစ္ေစ မည္သည့္နည္းႏွင့္မွ်

သပိတ္မလွန္ (Unconditional Boycott) ေတာ့ရန္ဆုံးျဖတ္လိုက္ၾကသည္။ ေနာက္ဆုံးတြင္ တင္းလြန္းေတာ့

ျပတ္ခဲ့ၾကေပသည္။ (အုိးေ၀၏ ေ႐ႊရတုသခင္ လက္ေ႐ြးစင္ေဆာင္းပါးမ်ား၊ ဒုႀကိမ္၊ စာ-၂၀၂)

၅၁။ ၁၉၃၀-ျပည့္ႏွစ္ ဆရာစံေတာင္သူလယ္သမား ပုန္ကန္မႈတြင္ပါ၀င္ခဲ့သည့္ ဆရာစံ သူပုန္ဌာနခ်ဳပ္

အလံေတာင္အနီး႐ွိ ၀ံကိုက္႐ြာ (ဥကၠံၿမိဳ႕ေျမာက္ဖက္ သူပုန္ဌာနခ်ဳပ္၏ အေနာက္ဖက္)မွ ‘ဦဒူဒူး’ဆုိသူသည္

အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ျဖစ္သည္။ ၎႐ြာတြင္ အိမ္ေျခ(၁၈၀)႐ွိၿပီး၊ ဗလီႏွစ္လုံး႐ွိသည္။ (ႀကိဳးက်ကၽြန္းျပန္ ဦးဘုိးျဖဴ

ျပဳစုေသာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရအား ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔ ေတာ္လွန္ခဲ့စဥ္က စာအုပ္၊ စာ ၄၁၊ ၄၆-၄၇)

၅၂။ ကုိယ္စားလွယ္လူႀကီးမ်ားက ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ ေဇရ္ဘာဒီဟုေခၚေ၀ၚျခင္းကုိ အၿမဲပင္

မႏွစ္သက္ခဲ့ၾကေၾကာင္း၊ ၎တုိ႔မွာ ျမန္မာျပည္တြင္ ဆင္းသက္ေပါက္ပြားလာခဲ့၍ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားႏွင့္အတူ

ျဖစ္လုိေသာဆႏၵအၿမဲ႐ွိခဲ့ၾကသျဖင့္ သန္းေခါင္စာရင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ၎တုိ႔အား ျမန္မာမြတ္စလင္မ္လူမ်ဳိးဟု

ေခၚေ၀ၚေစလုိေၾကာင္းေျပာျပၾက၍ ဦးေစာ နန္းရင္း၀န္ျဖစ္စဥ္က ‘ျမန္မာမြတ္စလင္မ္’ဟု ေခၚေ၀ၚသုံးစြဲရန္ ျပန္တမ္း

တစ္ေစာင္ တရား၀င္ေၾကညာခဲ့သည္။ (ပသီဦးကုိကုိေလးေရး၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာစာအုပ္၊ စာ-၁၅၈)

၅၃။ ၁၉၄၁-ခုႏွစ္ စက္တင္ဘာလ(၂၇)ရက္ေန႔စြဲျဖင့္ ေနာင္အခါတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ဘုရင္ခံမင္းႀကီး

ဆာေဒၚမန္စမစ္က ‘ေဇတဘာဒီ’ဟူသည္ စကားရပ္အစား ‘ဗမာမြတ္စလင္မ္’ဟု ေခၚေ၀ၚသုံးစြဲရန္ ျပန္တမ္း

တစ္ေစာင္ တရား၀င္ေၾကညာခဲ့သည္။ (ပသီဦးကုိကုိေလးေရ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံႏွင့္ အစၥလာမ္ဘာသာစာအုပ္၊ စာ-၁၅၈)

၅၄။ ၁၉၄၁-ခုႏွစ္ ေမလ(၃)၇က္ေန႔တြင္ ရမည္းသင္းခ႐ိုင္ ယင္းေတာ္႐ြာႀကီး၌ တတိယအႀကိမ္ ႏုိးၾကားေရး

ညီလာခံႀကီးကုိက်င္းပခဲ့ရာ ထုိညီလာခံႀကီးတြင္ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ဦးေဆာင္ေသာ အမႈေဆာင္အဖြဲ႕ကုိ ေရြးခ်ယ္

တင္ေျမႇာက္ၾကသည္။ ထုိညီလာခံတြင္ ဆရာႀကီးက သဘာပတိမိန္႔ခြန္းေျပာၾကားရာတြင္ ေအာက္ပါအတုိင္း

ေျပာၾကားခဲ့သည္။

“ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္၏မိန္႔ခြန္းတြင္ ဗမာမြတ္စလင္မ္တုိ႔သည္ စစ္သားမ်ဳိးျဖစ္ေၾကာင္း၊ မႏၲေလး႐ွိ ဗမာမြတ္စလင္မ္

မ်ား ေနထုိင္ရာရပ္ကြက္ႀကီးမ်ား၏ အမည္မ်ားကုိ ေထာက္ျပသြားေၾကာင္း၊ ဗမာဘုရင္လက္ထက္က

ဗမာမြတ္စလင္မ္ အေျမာက္တပ္သားမ်ားေနထိုင္ခဲ့ရာကုိ ဂၽြန္းတန္းဟူ၍လည္းေကာင္း၊ ကင္းတားကုလားပ်ဳိစစ္သား

မ်ားေနထိုင္ခဲ့ရာရပ္ကြက္ကုိ ကုလားပ်ဳိတန္းဟူ၍ လည္းေကာင္း၊ ဗုံးတပ္သားမ်ားေနထိုင္ရာအရပ္ကုိ ဗုံးအုိးဟူ၍

လည္းေကာင္း စသည္ျဖင့္ေခၚတြင္ခဲ့ရာ ယခုထက္တိုင္ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ တုိင္းရင္းသားမ်ား ေနထိုင္လ်က္

႐ွိေၾကာင္း ေထာက္ျပသြားခဲ့ေလသည္။ (ဆရာခ်ယ္(ခ)ဦးဘုိးခ်ယ္ေရး ‘ကၽြႏ္ုပ္အေၾကာင္းမွ သိေကာင္းစရာမ်ား၊ စာ

၁၈၄-၁၈၅)

၅၅။ ၁၉၄၆-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၁၈)ရက္မွ (၂၁)ရက္အထိ ေ႐ႊတိဂုံအလယ္ပစၥယံတြင္က်င္းပေသာ ဖဆပလ

ညီလာခံႀကီးမွာ –

(က) အဆုိအမွတ္(၁) – လုံး၀လြတ္လပ္ေရးအဆုိကုိ သခင္ျမက တင္သြင္းၿပိး၊ သခင္စိုး၊ သခင္ေအာင္စိန္

(ဗမက)ႏွင့္ ျမင္းၿခံကုိယ္စားလွယ္ ဦးၾကည္လြင္တုိ႔က ေထာက္ခံၾကသည္။

(ခ) ဘိလပ္သြားအဆုိကုိ ဦးဘဦး(မႏၲေလး)ကတင္သြင္းၿပီး ဦးညီညီ(ဗမက)က ေထာက္ခံခဲ့သည္။

(ဂ) အဆုိအမွတ္(၆) – တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုမ်ားအေရးကုိ ဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိက တင္သြင္းခဲ့သည္။ ၎အဆုိ

တြင္ ‘ဗမာမြတ္စလင္မ္လူထုသည္ အိႏၵိယသားမ်ားႏွင့္ လမ္းခြဲၾကၿပီး ျမန္မာမ်ားအျဖစ္ ခံယူလာၾကသည္ကုိ

ႀကိဳဆုိေၾကာင္း၊ ၎တုိ႔ကုိ လူနည္းစုမ်ား ရသင့္ရထိုက္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ား တန္းတူေပးရန္ ဖဆပလမွ

တာ၀န္ယူေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

(ဃ) ျပည္နယ္ျပည္မ မခြဲထားေရးအဆုိကုိ ဦးေဖခင္ (သံအမတ္ႀကီး-ၿငိမ္း) (ဗမက)က အဆုိတင္သြင္းခဲ့သည္။

(င) ႏိုင္ငံတကာေရးရာအဆုိကုိ ဦးသိန္းေဖက တင္သြင္းၿပီး ဦးၾကြယ္၀ (ဗမက)က ေထာက္ခံခဲ့သည္။

(ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ လြတ္လပ္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈျဖစ္စဥ္မွတ္တမ္းစာအုပ္၊ စာ-၂၅၅၊ ေမၿမိဳ႕ခ်စ္ေဆြေရး၊

၁၉၈၁-ခု၊ ပုဂံစာအုပ္တိုက္)

၅၆။ ဖဆပလညီလာခံႀကီးမွာ ဆရာႀကီးဒီးဒုတ္ဦးဘခ်ဳိတင္သြင္းေသာ အဆုိအမွတ္(၆)တြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ

‘ဗမာမြတ္စလင္မ္’ဆုိသူတုိ႔ကုိ လူနည္းစုမ်ား ရသင့္ရထိုက္သည့္ အခြင့္အေရးမ်ားေပးရန္ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႀကီးက

တာ၀န္ယူသည္’အဆုိႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ၁၉၄၆-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလတြင္က်င္းပေသာ ဗမကအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ ႏွစ္ပတ္လည္

ညီလာခံႀကီးတြင္ လူနည္းစုအခြင့္အေရးယူလုိသူမ်ားက (၃၇)မဲ၊ လူနည္းစု အခြင့္အေရးမယူလုိသူမ်ားက (၃၇)မဲ

ႏွင့္ မဲခ်င္းတူေနရာ သဘာပတိအဆုံးအျဖတ္မဲကုိ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္က လူနည္းစု အခြင့္အေရးမယူသင့္သည့္

ဘက္မွ မဲေပးဆုံးျဖတ္ခဲ့သည္။ (ပသီဦးကုိကုိေလးေရး၊ တုိင္းရင္းသား ႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တုိ႔အတြက္

ေခါင္းစဥ္(၄)ရပ္၊ စာ-၄၅)

၅၇။ ကုိးကြယ္သည့္ဘာသာေရးမွာ လူအသီးသီးတုိ႔၏ သက္၀င္ယုံၾကည္မႈျဖစ္၏။ ႏိုင္ငံေရးမွာကား လူအသီးသီး

တုိ႔၏ေပါင္းသင္းဆက္ဆံမႈ သိပၸံအတတ္သာလွ်င္ျဖစ္၏။ သိပၸံအတတ္အေနအားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးသည္ လူအသီးသီး

တုိ႔၏ အခြင့္အေရးကုိ ေစာင့္ေ႐ွာက္ရေပလိမ့္မည္။ အခြင့္အေရးမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာဘာသာကုိးကြယ္ႏိုင္မႈလည္း

ပါ၀င္ေလ၏။ ဤအခြင့္အေရးေပးရာ၌ပင္ ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔သည္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ကုိးကြယ္သည့္ဘာသာေရးႏွစ္႒ာနစပ္ၾကား

တြင္ စည္းထားရေပလိမ့္မည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆုိေသာ္ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ ဘာသာေရးမွာ သေဘာမတူမႈ အမႈ ကြဲျပား

တစ္ျခားစ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္တည္း။ ဘာသာေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးကုိ ေရာစပ္ပါမူ ဘာသာေရး၏ သေဘာတရားကုိ

ဆန္႔က်င္ရာေရာက္ေပ၏။” (၁၉၄၆-ခုႏွစ္ ဇန္န၀ါရီလ (၂၀)ရက္ေန႔တြင္က်င္းပေသာ ပထမအႀကိမ္ ဖဆပလ

ညီလာခံမွ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ မိန္႔ခြန္းမွ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္)

၅၈။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔တုိင္းျပည္မွာ အေလာင္းဘုရားလက္ထက္ကတည္းက မူဆလင္ေတြ႐ွိတယ္။ ဘရင္ဂ်ီေတြ

႐ွိတယ္။ အစတုံးက ႐ွိလာၾကတဲ့ နတ္ကုိးကြယ္တဲ့ ေတာင္တန္းသားေတြ႐ွိတယ္။ အဲဒီ ေတာင္တန္းသားေတြဟာ

အဂၤလိပ္ လက္ေအာက္တုန္းက အခ်ဳိ႕ခရစ္ယာန္ေတြျဖစ္ၿပီး အ႐ုိးစြဲေနၾကတာ႐ွိတယ္။ သူတုိ႔တေတြဟာ အားလုံး

ႏိုင္ငံသားေတြပါပဲ။ တုိင္းျပည္ကုိ ကၽြန္တြင္းက လြတ္ေအာင္တိုက္ၾကတုန္းက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ခ်ည္းမဟုတ္ဘူး။

သူတုိ႔တစ္ေတြပါ ပါၾကတယ္။ အခုကၽြန္တြင္းက လြတ္မည္မႀကံေသးဘူး။ သူတုိ႔တေတြေပၚမွာအႏိုင္က်င့္ၿပီး

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဟာ တုိင္းျပည္တစ္ခုလုံး စည္းလုံးၾကဖုိ႔လုိတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ လုိခ်င္တာက ျပည္ေထာင္စုထဲမွာ

႐ွိေနၾကတဲ့ လူမ်ဳိးအားလုံး ဘာသာအားလုံး ဘယ္ေတာ့မွ မၿပိဳကဘဲြ ဲ ခထဲြ ြက္သြားမယ့္လူေတ ြ မလာေစဘ ဲ

ႏိုင္ငံစိတ္ဓါတ္ တစ္ခုတည္း႐ွိေအာင္ သြင္းၿပီး၊ စည္းလုံးဖုိ႔။ (၁၉၄၇-ခုႏွစ္ ေမလတြင္က်င္းပေသာ ဖဆပလျပင္ဆင္မႈ

ညီလာခံတြင္ ဗုိလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ ေျပာၾကားခ်က္)

၅၉။ ႐ွမ္းျပည္ အထူးသျဖင့္ ေတာင္ႀကီးက ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားႏွင့္လည္း ခင္မင္ရင္းႏွီးသျဖစ္

ေလသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ တုိင္းရင္းသားခ်စ္ၾကည္ ညီညြတ္ေရး ပင္လုံစာခ်ဳပ္ႀကီးကုိ ခ်ဳပ္ဆုိႏိုင္ေအာင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔

၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္ၾကရာ၌ ဦးေဖခင္သည္ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္ႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ႐ွမ္းျပည္လြတ္လပ္ေရး

အဖြဲ႕ခ်ဳပ္တုိ႔ၾကား ေအာင္သြယ္ေတာ္ႀကီးသဖြယ္ျဖစ္ခဲ့ေပသည္။ (ပင္လုံစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထုိးသူတစ္ဦးျဖစ္ေသာ

ႏိုင္ငံေတာ္ေကာင္စီ၀င္(အၿငိမ္းစား)ဦးတင္ဧ၊ ပင္လုံ ကုိယ္ေတြ႕၊ စာ-၁၅)

၆၀။ ဤစာအုပ္တြင္ သံအမတ္ႀကီး(အၿငိမ္းစား)ဦးေဖခင္သည္ ေ႐ြတိဂုံအလယ္ပစၥယံညီလာခံႀကီးမွသည္ ၁၂-

၂-၄၇ ေန႔ ပင္လုံစာခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထုိး ခ်ဳပ္ဆုိၿပီးသည္အထိ သူကုိယ္တုိင္ ေတာက္ေလွ်ာက္ပါ၀င္ခဲ့ေသာ

တုိင္းရင္းသား စည္းလုံးညီညြတ္မႈ တည္ေဆာက္ေရးႀကိဳးပမ္းမႈအေၾကာင္းကုိ ကကြ ္ကြက္ကငြ ္းကငြ ္း အေသးစိတ ္

ေရးသားေဖာ္ျပထားျခင္းျဖစ္သည္။ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၏ အပါးေတာ္ၿမ ဲ အတငြ ္း၀န္ေဟာင္း၊ ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည ္

ပထမအဆင့္ ဗုိလ္ထြန္းလွ(တကၠသုိလ္ေန၀င္း) ပင္လုံကုိယ္ေတြ႕၊ စာ-၁၉)

၆၁။ ကၽြန္ေတာ္သည္ ဖဆပလအဖြဲ႕ခ်ဳပ္၏ ေတာင္တန္းနယ္ေဒသေရးရာဌာနတြင္ အတြင္းေရးမွဴးအျဖစ္

ေဆာင္႐ြက္ရသူျဖစ္သည့္အားေလ်ာ္စြာ အစည္းအေ၀းတုိင္းတြင္လည္းေကာင္း၊ အလြတ္သေဘာ ေတြ႕ဆုံမႈမ်ား

တြင္လည္းေကာင္း ပါ၀င္ခဲ့ရေပသည္။ ယင္းသုိ႔ ပါ၀င္ရာတြင္ တစ္ဖက္ႏွင့္တစ္ဖက္ သေဘာထားအျမင္မ်ား ညႇိႏႈိင္း

ေပါင္းစပ္ေပးရျခင္း၊ ႐ွင္းလင္းေဆြးေႏြးရျခင္းမ်ား ေဆာင္႐ြက္ခ့ဲရပါသည္။” (မဟာသေရစည္သူ အၿငိမ္းစား

သံအမတ္ႀကီး ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ ပထမအဆင့္၊ ဦးေဖခင္ေရး၊ ပင္လုံ ကုိယ္ေတြ႕၊ စာ-၇၈)

၆၂။ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္၏ ေ႐ြးေကာက္ပဲြႀကီးၿပီးသည့္ေနာက ္ ဖ႕ဲြ စည္းသည ့္ ဖဆပလအစိုးရအဖ႕ဲြ တငြ ္

(ဗမကဥကၠဌ)ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္သည္ အမ်ဳိးသားစီမံကိန္းႏွင့္ ပညာေရး႒ာန၀န္ႀကီးျဖစ္လာၿပီး ဦးခင္ေမာင္လတ္

သည္ ပညာေရးပါလီမန္အတြင္း၀န္ျဖစ္လာခဲ့သည္။ (တုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္ ညီလာခံမွတ္တမ္း အတြဲ(၁)၊

အစည္းအေ၀းအမွတ္-၄)

၆၃။ ဗမာေတြဟာ ဗမာေတြပါ။ မြတ္စလင္မ္ဘာသာယူထားတဲ့ဗမာေတြပါ။ မြတ္စလင္မ္ဘာသာယူထား ပုိလုိ႔

သီးျခားဖြဲ႕သင့္တယ္လုိ႔ ခင္ဗ်ားတုိ႔က ေျပာလာရင္၊ ဗမာခရစ္ယာန္ေတြကလည္းဖြဲ႕၊ ဗမာဟိႏၵဴေတြကလည္းဖြဲ႕လာ

လိမ့္မယ္။ ဗမာဗုဒၶဘာသာေတြကလည္းဖြဲ႕လာၾကလိမ့္မယ္။ ျပည္ေတာ္သာလုပ္ငန္းေတြျပၿပီး စည္း႐ုံးတာနဲ႔

ဘာသာေရးကုိျပၿပီး စည္း႐ုံးတာက ပုိၿပီးလြယ္ကူပါတယ္။ ဘာသာျပၿပီး စည္း႐ုံးတဲ့အဖြဲ႕အစည္းေပၚလာရင္

တုိင္းျပည္ အတြက္ မေကာင္းပါ။ ဘာသာေရးကုိ လြတ္လပ္စြာကုိးကြယ္ႏိုင္ေပမယ့္ ဘာသာေရးညီညြတ္မႈမ႐ွိရင္

ဘသာေရးအဓိက႐ုဏ္းျဖစ္ၿပီး တုိင္းျပည္အတြင္း ေသြးေခ်ာင္းစီးပါလိမ့္မယ္။ ဗမကေတြထဲမွာ႐ွိတဲ့အယူသည္းတဲ့

လူေတြကုိ ထိန္းသိမ္းထားဖုိ႔လည္း အေရးႀကီးပါတယ္။ ဗမကကုိ အခ်ိန္မီ မဖ်က္သိမ္းရင္ အျခားဘာသာေရးအဖြဲ႕

အစည္းေတြ မႈိလုိေပါက္လာၿပီး လြတ္လပ္ေရးကုိ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ၁၉၄၈-ခုႏွစ္ လြတ္လပ္ေရးရၿပီးကတည္းက

ဗမက မ႐ွိသင့္ေတာ့ေၾကာင္း ကၽြန္ေတာ္ေျပာခဲ့ဖူးပါတယ္။ (ဗမကကုိဖ်က္သိမ္းရန္ ၁၉၅၅-ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၂၇-

ရက္ေန႔တြင္ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုက ညႊန္ၾကားခဲ့၍ ေျပာၾကားေသာ မိန္႔ခြန္း)

၆၄။ တုိင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္တြင္ ဖဆပလအမတ္မ်ားအျဖစ္ ေ႐ြးခ်ယ္ခံရသူမ်ား

(၁) ဦးရာဇတ္ (မႏၲေလး၊ ၿမိဳမေ႔႐ွပိုင္း)

(၂) ဦးသန္းညြန္႔(ေမၿမိဳ႕) (မႏၲေလး၊ ေက်းလက္ေတာင္ပိုင္း)

(၃) ဦးခင္ေမာင္လတ္ (ေျမာင္းျမ၊ ေက်းလက္ေတာင္ပိုင္း)

(၄) ဦးေဖခင္ (ရမည္းသင္း၊ ေက်းလက္ေျမာက္ပိုင္း)

(၅) ဦးသန္းျမင့္ (ေမာ္လၿမိဳင္၊ ေျမာက္ပိုင္း)

(၆) ေဒၚေစာေ႐ႊ (ရန္ကုန္ၿမိဳ႕မ၊ လမ္းမေတာ္)

(ပသီဦးကုိကုိေလးေရး၊ တုိင္းရင္းသားႏိုင္ငံသား အစၥလာမ္သာသနာ၀င္တုိ႔အတြက္ ေခါင္းစဥ္(၄)ရပ္၊ စာ-၂၀)

၆၅။ တိုင္းျပဳျပည္ျပဳလႊတ္ေတာ္မွ ႏိုင္ငံေတာ္ဖြဲ႕စည္းအုပ္ခ်ဳပ္ပုံ အေျခခံဥပေဒ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေရး

စဥ္းစားၾကသည္။ လႊတ္ေတာ္က်င္းပခ့ၾဲကသည္။ လႊတ္ေတာ္တငြ ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းသည ္ တိုင္းျပည္၏

အနာဂတ္ အတြက္ ဥပေဒၾကမ္းကုိ တင္ခဲ့သည္။ အမတ္မ်ားက ေထာက္ခံခဲ့ၾကသည္။ ဆရာမႀကိး ေဒၚေစာေ႐ႊ၏

ေထာက္ခံမႈတြင္ “ဗမာအမ်ဳိးသမီးေတြကုိ ကမာၻ႔အဆင့္အတန္းမီေအာင္ လိုက္ႏိုင္ဖုိ႔ ဥပေဒမွာ ျမႇင့္တင္ေပးထားတာ

ထင္႐ွးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအဆုိကုိ လုံး၀ေထာက္ခံပါတယ္။ အျခားတခ်က္ကေတာ့ က်မတုိ႔ ဗမာမြတ္စလင္မ္

ေတြဟာ ဗမာပါလုိ႔ေၾကျငာၿပီး ဗမာတုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ရင္ေပါင္တန္းၿပီး ဗမာျပည္ႀကီးရဲ႕ လုံး၀ လြတ္လပ္ေရးရဖုိ႔

အသက္ကုိ ပဓါနမထားဘဲ ႀကိဳးစားေဆာင္႐ြက္ပါ့မယ္ဆုိတဲ့ကတိေပးပါတယ္။ (တုိင္းျပဳျပည္ျပုလႊတ္ေတာ္ ညီလာခံ

မွတ္တမ္း အတြဲ(၁)၊ အစည္းအေ၀းအမွတ္(၄)မွ ေကာက္ႏႈတ္ခ်က္)

၆၆။ ဤကား အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔၏ ၉-ႀကိမ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္အခမ္းအနားတြင္ ကၽြန္ေတာ္မွတ္မိသမွ်

တင္ျပျခင္းျဖစ္၏ အျဖစ္အပ်က္အားလုံးကုိကား ေသခ်ာက်န မမွတ္မိေတာ့ေပ။ အမွန္ဆုိေသာ္ သပိတ္ေမွာက္

ခဲ့ေသာ ေန႔မ်ားကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သည္ အစဥ္သတိရေနလ်က္ ေအာင္ျမင္မႈမ်ားအတြက္ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြားေနရဦး

မည္ျဖစ္၏။ ဤ ၉-ႀကိမ္ေျမာက္ အမ်ဳိးသားေအာင္ပြဲေန႔တြင္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သပိတ္ေမွာက္ရဲေဘာ္ ေက်ာင္းသားမ်ား

အားလုံး ႐ႊင္ၿပံဳးခ်မ္းသာရွိၾကေစရန္ ဆုေတာင္းေမတၱာပုိ႔သလိုက္ပါသည္။ အမ်ဳိးသားအထက္တန္းေက်ာင္း၏

ေက်ာင္းအုပ္ဆရာႀကီးတစ္ဦးအေနျဖင့္ ကၽြန္ေတာ့္ေက်ာင္းမွ ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ားသည္ အမိႏိုင္ငံႏွင့္

အမ်ဳိးသားတုိ႔၏ တုိးတက္ျမင့္မားေရးတာ၀န္မ်ားကုိ ထမ္းေဆာင္လုိေသာစိတ္ဓါတ္ျမင့္မားလာေစရန္ အတတ္ႏိုင္

ဆုံး ႀကိဳးပမ္းတာ၀န္ယူ ေဆာင္႐ြက္မည္ျဖစ္ပါသည္။ (“ဗမာဆုိတာ ဘယ္မွာစည္းကမ္းမဲ့လုိ႔လဲ” ေရးသူ ဦးရာဇတ္၊

အုိးေ၀၏ ေ႐ႊရတုသဘင္ လက္ေ႐ြးစင္ေဆာင္းပါးမ်ား၊ စာ-၂၄)

၆၇။ ေက်ာင္းသားရဲေဘာ္အေပါင္းတုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ဒီေနရာကေနၿပီး စကားအနည္းငယ္ေျပာပါရေစ။ ဒီမွာေရာက္ေန

ၾကတဲ့ ကၽြန္ေတာ္တု႔ိတစ္ေတြဟာ ျမန္မာတုိင္းရင္းသားေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ အဂၤလိပ္ကလာၿပီး စာသင္ေနၾကတဲ့

အဂၤလိပ္မ်က္ႏွာျဖဴလူမ်ဳိး ေက်ာင္းသားရယ္လုိ႔ တစ္ဦးတစ္ေယာက္မွ် မ႐ွိပါဘူး။ ယခု ျမန္မာတုိင္းရင္းသား

ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အစည္းအေ၀းမဖြင့္ခင္ ခင္ဗ်ားတုိ႔သီဆုိခဲ့ၾကတဲ့ အမ်ဳိးသားသီခ်င္းဆုိတာက (ဘုရားသခင္

သည္ ကၽြႏ္ုပ္တုိ႔၏ ဘုရင္ျမင္းျမတ္ကုိ ကယ္တင္ႏိုင္ပါေစသတည္း)တဲ့။ ေသခ်ာစဥ္းစားၾကည့္စမ္းပါ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔

ဆုိတဲ့ စကားတစ္လုံးဟာ အင္မတန္မွ အေရးႀကီးပါတယ္။ အဂၤလန္မွာ႐ွိေနတဲ့ အဂၤလိပ္ဘုရင္ဟာ မ်က္ႏွာျဖဴ

လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ဘုရင္ျဖစ္တယ္။ ဗမာတုိင္းရင္းသားေတြရဲ႕ ဘုရင္မဟုတ္ပါဘူး ဆုိတာစဥ္းစားၿပီး အမွန္တရားကုိ

ျမင္တဲ့အတုိင္း အလြယ္တကူႏွင့္ပင္ သိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဗမာတုိင္းျပည္ႀကီးကုိ အႏိုင္က်င့္ၿပီး

သိမ္းပိုက္ထားတဲ့ နယ္ခ်ဲ႕ေတြရဲ႕ ဘုရင္မင္းျမတ္ကုိကယ္တင္ပါေစလုိ႔ ဆုေတာင္းေနၾကတာဟာ အလြန္တရာမွ

႐ွက္စရာေကာင္းလွပါတယ္ဆုိတာ ကၽြန္ေတာ္ရဲေဘာ္တုိ႔အားလုံးကုိ ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။

သည္အေၾကာင္းႏွင့္ပတ္သက္ၿပီး ယခုေရာက္႐ွိလာၾကတဲ့ ရဲေဘာ္ေက်ာင္းသားအားလုံး ဤေန႔ဤရက္

ဤအခ်ိန္မွစၿပီး ေက်ာင္းသားသမဂၢအေဆာက္အဦး အစည္းအေ၀းပြဲမွာျဖစ္ေစ၊ အျခားေသာ ေက်ာင္းသား ပြဲလမ္း

သဘင္မွာျဖစ္ေစ ဒီသီခ်င္းကုိ လုံး၀မဆုိဘဲေနၾကရန္ အဆုိတင္သြင္းပါတယ္။ (ရန္ကုန္တကၠသုိလ္သမဂၢ၏

ပထမဆုံး ဥကၠဌ ကုိထြန္းစိန္၏ ေျပာၾကားခ်က္၊ အုိးေ၀၏ ေ႐ႊရတုသဘင္ လက္ေ႐ြစင္ေဆာင္းပါးမ်ား၊ စာ ၆၄-၆၅)

၆၈။ “အေၾကာင္း(၄)က အဲဒီလုိ ဦးႏုေရာ၊ ကုိေအာင္ဆန္းေရာ ေက်ာင္းထုတ္ၿပီးခ်ိန္မွာ တစ္ဗုိလ္က်

တစ္ဗုိလ္တက္ဆုိသလုိ သမဂၢ ဒု-ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ဦးရာ႐ွစ္က ေခါင္းေဆာင္တာ၀န္မ်ားကုိ ခံယူတယ္။ ေက်ာင္းသားထု

စည္းေ၀းပြဲႀကီးက်င္းပတယ္။ သပိတ္ေမွာက္ဖုိ႔ လႈံ႔ေဆာ္တယ္။ သပိတ္ေမွာက္ေတာ့လည္း ရြပ္ရြပ္ခၽြံခၽြံ

ေခါင္းေဆာင္မႈ ေပးခဲ့တယ္။ အဲဒီ အဓိကသပိတ္တရားခံ (၄)ဦးဟာ ၁၉၃၆-ခု တကၠသုိလ္သပိတ္အေရးေတာ္ပုံရဲ႕

လွ်မ္းလွ်မ္းေတာက္ ဇာတ္လိုက္ႀကီးေတြလုိ႔ မဆုိလုိပါဘးခင္ဗ်ား။ ရင္ဘတ္စည္တီး ပါၾကြားျခင္းမဟုတ္ပါခင္ဗ်ားး၊

ျဖစ္ပုံျဖစ္ရပ္ကုိ အ႐ွင္းဆုံးနားလည္ေအာင္သာတင္ျပျခင္းပါ။ အမွန္မွာ တရားခံ(၄)ဦးဟာ စစ္ဦးဘီလူးဆုိသလုိ

ပြဲဦးထြက္ ဇတ္ေကာင္မ်ားသာျဖစ္ပါတယ္။” (‘ကၽြန္ေတာ္ ငရဲေခြးေဆာင္းပါးေရးစဥ္က’ ေရးသူ ညိဳျမ၊ အုိးေ၀၏

ေ႐ႊရတုသဘင္ လက္ေ႐ြးစင္ေဆာင္းပါမ်ား၊ စာ-၇၆)

၆၉။ “သာသနာေရာင္၀ါထြန္းေစဖုိ႔”ကုိ ဒုတိယဗုိလ္မွဴးႀကီး၀င္းေမာင္၊ ဦးစီးအရာ႐ွိ (ပထမတန္း) ျပန္လည္ေနရာ

ခ်ထားေရး၊ ညႊန္ၾကားေရးမွဴး႐ုံး၊ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီး႒ာနက ၁၉၉၇-ခုႏွစ္ မတ္လတြင္ ထုတ္ေ၀ခဲ့ရာ ‘အစၥလာမ္

ဘာသာႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ’အေၾကာင္း ေနာက္ဆက္တြဲ(က)အျဖစ္ ပူးတြဲတင္ျပအပ္ပါသည္။

ေနာက္ဆက္တြဲ(က)

အစၥလၥလာမ္ဘ္ဘာသာႏွငွင ့္ ျမန္မ္မ္မာႏိုငိုငိုင္င္င္င ံ

အစၥလၥလာမ္ဘ္ဘာသာစတင၀္၀္ င္ေ္ေ္ေရာက္ပ္ပ္ပ ုံ ုံုံ

အစၥလာမ္ဘာသာသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း(၁၀၀၀)ေက်ာ္ (၁၂၀၀)ခန္႔ကစ၍

အုပ္စုလိုက္လည္းေကာင္း၊ တစ္ဦးခ်င္း ႏွစ္ဦးခ်င္းအားျဖင့္လည္းေကာင္း ပ်ံ႕ႏံွ႔၀င္ေရာက္ခဲ့ပါသည္။ သမုိင္း

အေထာက္အထားမ်ားအရ အစၥလာမ္ဘာသာ ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ စတင္ေရာက္႐ွိလာခဲ့ပုံမွာ ျပည္ပ အစၥလာမ္

သာသနာျပဳမ်ားက ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လာေရာက္သာသနာျပဳသျဖင့္ ေရာက္႐ွိလာခဲ့ျခင္းမ်ဳိးမဟုတ္ပါ။

ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ အစၥလာမ္ဘာသာေရာက္႐ွိလာပုံႏွင့္ပတ္သက္၍ ေအာက္ပါ သမုိင္းမွတ္တမ္း အေထာက္အထား

မ်ားအရ ေလ့လာသိ႐ွိပါသည္။ ေအဒီ ၁၄-ရာစုႏွစ္မ်ားအတြင္း စုမားၾတား၊ ဂ်ာဗား၊ မာလာယု ကၽြန္းဆြယ္မ်ား

မွတစ္ဆင့္ အာရဗ္ကုန္သည္မ်ားသည္ ၿမိတ္ၿမိဳ႕သုိ႔ ေရာက္႐ွိေနၾကၿပီးျဖစ္သည္။ (ဦးခင္ေမာင္ႀကီး ျမန္မာျပန္၊

ေမာရစ္ေကာလစ္ေရး Into Hidden Burma စာ-၂၁၁) ေအဒီ ၇၀၀ ႏွင့္ ၁၅၀၀ အၾကားတြင္ အေနာက္တိုင္းမွ

အာရဗ္ကုန္သည္၊ ပါ႐ွင္းကုန္သည္ႏွင့္ ေရာမကုန္သည္ တုိ႔သည္ မိမိတုိ႔ ပင္ရင္းတုိင္းျပည္မ်ားမွ ႐ြက္သေဘၤာမ်ား

ျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းကုိလည္းေကာင္း၊ ယင္းကုိေက်ာ္လြန္ကာ အေ႔႐ွဘက္ တ႐ုတ္ျပည္

ကမ္းေျခသုိ႔လည္းေကာင္း ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးအတြက္ ေရာက္႐ွိခဲ့ၾကသည္။ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီး ပ်က္စီးေသာ

အာရဗ္သေဘၤာ႐ွိ မြတ္စလင္မ္တုိ႔သည္ ထုိအခါကပင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းတြင္ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရေပသည္။

ရခိုင္ဘုရင္ မဟာတုိင္စႏၵလက္ထက္ ေအဒီ ၇၈၈-၈၁၀ တြင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းအနီး သေဘၤာမ်ားစြာ

ပ်က္စီးခဲ့ေၾကာင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ သေဘၤာသားမ်ားအား ရခိုင္ျပည္မသုိ႔ပုိ႔ကာ ေက်းရြာမ်ားတြင္

အတည္တက် ေနရာခ်ထားေပးခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရ၏။ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕မ်ားျဖစ္ေသာ ေက်ာက္ျဖဴ၊

ပုသိမ္၊ သန္လ်င္၊ မုတၱမ၊ ၿမိတ္ စသည္တုိ႔တြင္ အလားတူ သေဘၤာမ်ားပ်က္ျပားျခင္းဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ

အခ်ိန္ကာလေစာစြာကပင္ ရွိခဲ့သည္။ မြန္ႏွင့္ျမန္မာ ရာဇ၀င္မ်ားႏွင့္ အခ်ဳိ႕ေသာဘုရားသမုိင္းမ်ားတြင္ သေဘၤာပ်က္

စစ္သားမ်ား၊ ကုန္သည္မ်ား၊ သေဘၤာသားမ်ားအေၾကာင္း ေရးသားထားသည္ကုိ ေတြ႕႐ွိရပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ပင္လယ္ကမ္း႐ိုးတန္းတစ္ေလွ်ာက္ အစၥလာမ္ဘာသာ ဒါရ္ဂါမ်ားေခၚ သူေတာ္စင္မ်ား၏

ဂူဗိမာန္မ်ားက သက္ေသခံေနသည္။ (၁၈၇၉-ခုႏွစ္ ၿဗိတိသွ်ဘားမား ေဂဇက္ကုိ ကုိးကား၍ ဆရာခ်ယ္ေရး

ဗမာမြတ္စလင္မ္ ေ႐ွးေဟာင္း အတၳဳပၸတၱိ စာ-၁၆) သကၠရာဇ္ ၈-ရာစုအတြင္းက ပုဂံဘုရင္ပိတ္သုံမင္းလက္ထက္

သထုံ၊ မုတၱမေဒသမ်ားသုိ႔ အာရဗ္ကုန္သည္မ်ား ေရာက္႐ွိ၀င္ထြက္ သြားလာေလ့႐ွိေၾကာင္း အာရဗ္သေဘၤာမ်ား

သည္ အေနာက္ဘက္ ဒမတ္စတကတ္ကၽြန္းမွ အေ႔႐ွအိႏၵိယကၽြန္းစုမ်ားႏွင့္ တ႐ုတ္ျပည္မအထိ အာရဗ္မ်ား

ခရီးေပါက္ေရာက္ၿပီးျဖစ္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားသည္။ (ဦးၾကည္၊ ဘီေအ၊ ရာဇ၀င္ဂုဏ္ထူးေရး၊ ျမန္မာရာဇ၀င္မွ

သိေကာင္းစရာမ်ား၊ စာ ၁၅၆-၁၅၇) တပင္ေ႐ႊထီးလက္ထက္ သကၠရာဇ္ ၈၉၇ က ဟံသာ၀တီသုိ႔ စစ္ခ်ီရာ

ပသီကုလားပန္းေသးတ ို႔ တစ္ဖက္မ ွ တိုက္ခိုက္ခုခံျခင္း (မွန္နန္းရာဇ၀င(္ ဒုတိယတ)ဲြ စာ ၁၈၆) အရလည္းေကာင္း

သမုိင္းသုေတသီ ပညာ႐ွင္မ်ား၏ ေရးသားျပဳစုထားေသာ မွတ္တမ္းမ်ားအရ အစၥလာမ္ဘာသာသည္

ျမန္မာႏိုင္ငံသုိ႔ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ၁၂၀၀ ခန္႔မွစ၍ ေရာက္႐ွိ အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကေၾကာင္း

သိ႐ွိရပါသည္။

ျပန္႔ႏ္႔ႏံွ႔ပံွ႔ပ ုံုံ

ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္း အစၥလာမ္ဘာသာ ျပန္႔ႏွံ႔ပုံကုိ ေလ့လာခဲ့ရာ ေအဒီ ၈-ရာစုႏွင့္ ၁၆-ရာစုအတြင္း

ပါ႐ွန္းႏွင့္ အာရဗ္သေဘၤာမ်ား ေရေၾကာင္းသြားလာျခင္းသည္ အေ႔႐ွဖ်ားပင္လယ္မ်ားတြင္ လႊမ္းမုိးခဲ့သည္။ ၎ျပင္

ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေရာင္း၀ယ္ေရးစခန္းမ်ားသုိ႔လည္း ပါ႐ွန္ႏွင့္ အာရဗ္ကုန္သည္တုိ႔ အေျခခ်ေနထိုင္ခဲ့သည္။ ေအဒီ

၁၆၆၀ တြင္ အိႏၵိယျပည္၌ ႐ွာဂ်ဟန္ဘုရင္ ကြယ္လြန္ခဲ့ရာ သားေတာ္ ႐ွာ႐ႈဂ်ာသည္ ေနာင္ေထာင္ ၾကရန္အဇစ္ႏွင့္

နန္းလုခဲ့ရာ အေရးနိမ့္သျဖင့္ ရခိုင္ဘုရင္ စႏၵသုဓမၼမင္း (၁၆၅၂-၁၆၈၄)ထံ အကူအညီေတာင္း ခုိ၀င္လာခဲ့သည္။

စႏၵသုဓမၼမင္းအား ကတိမတည္ဟုဆုိရာ ႐ွာ႐ႈဂ်ာက ပုန္ကန္ခဲ့ရာ ႐ွာ႐ႈရ်ာက်ဆုံးခဲ့ၿပီး သူ၏ အေျခြအရံမ်ား

ကမန္(ေလးသည္ေတာ္)တုိ႔အား ရခိုင္ဘုရင္၏ ကုိယ္ရံေတာ္တပ္ဖြဲ႕ ခန္႔ထားခဲ့သည္။ စႏၵ၀ိဇယ (၁၇၁၀-

၁၇၃၁)လက္ထက္က်မွ ထုိကမန္တုိ႔အား ႏွိပ္ကြပ္ခဲ့သည္။ မ်ားစြာေသာ ကမန္တုိ႔အား ရမ္းၿဗဲကၽြန္း၊ စစ္ေတြအနီး

သင္းဂနက္၊ သာယာကုန္းေက်း႐ြာမ်ားသုိ႔ ပုိ႔ထားခဲ့သည္။ ရခိုင္ ျပည္နယ္ ကမန္ မြတ္စလင္မ္တုိ႔အျပင္ စစ္ေတြၿမိဳ႕

အေ႔႐ွပိုင္းေဒသမ်ား၊ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းႏွင့္ သံတြဲ တစ္၀ိုက္တြင္ တုိင္းရင္းသား ျဖစ္ၾကေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ

ကုိးကြယ္သည့္ ရခိုင္မ်ား အႏွံ႔အျပား႐ွိေနသည္။ ၁၅၃၉ ေအဒီတြင္ တပင္ေ႐ႊထီး ပဲခူးကုိ တိုက္ခိုက္ခဲ့စဥ္ ၁၅၉၉

ေအဒီတငြ ္ ေတာင္ငူဘုရင ္ ပခဲ ူးက ို တိုက္ခိုက္ခ့ဲစဥ္တငြ ္ ဖမ္းဆီးရမိေသာ မတြ ္စလင္မ္မ်ား ၁၅၄၇ ေအဒီတငြ ္

တပင္ေရႊထီး ၿမိဳ႕ေဟာင္းၿမိဳ႕ကုိ ၀င္တိုက္ခဲ့စဥ္ႏွင့္ ၁၇၀၇ ေအဒီတြင္ စေနမင္း၏ အရာ႐ွိမ်ား သံတြဲကုိ

တုိက္ခိုက္ခဲ့စဥ္ ဖမ္းဆီးရမိခဲ့ေသာ မြတ္စလင္မ္မ်ား၊ ၁၆၁၃ ေအဒီတြင္ အေနာက္ဘက္ လြန္မင္း သန္လ်င္ကုိ

တိုက္ခိုက္ခဲ့စဥ္ သန္လ်င္ၿမိဳ႕ က်ၿပီးစအခါ ဒီဗရစ္တုိ၏ ေနာက္လိုက္ မြတ္စလင္မ်ား (သုိ႔မဟုတ္) စစ္ပြဲၿပီးစ

အခ်ိန္ေနွာင္းမွ ေရာက္႐ွိလာေသာ သေဘၤာမ်ားမွ မြတ္စလင္မ်ားအား ေ႐ႊဘုိခ႐ိုင္၊ ေျမဒူး၊ စစ္ကိုင္းခ႐ိုင္၊ ပင္းယႏွင့္

ခံလူး၌လည္းေကာင္း၊ ေက်ာက္ဆည္ခ႐ိုင္ လက္ပံ၌လည္းေကာင္း၊ ရမည္းသင္းခ႐ိုင္ ယင္းေတာ္တုိ႔၌လည္းေကာင္း

ေနရာခ်ထားခဲ့ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ဘုိးေတာ္ဘုရား လက္ထက္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၆၃-ခုႏွစ္ (၁၈၀၁ ေအဒီ)

နယုန္လျပည့္ေက်ာ္ ၂-ရက္တြင္ ေ႐ႊတိုက္ပုရပိုက္မွ ေက်ာက္တစ္လုံးကုိ ဗုိလ္မင္းရဲလွေက်ာ္ထင္ ေရးကူးေသာ

စစ္တမ္းတြင္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၀၆၀ မွ ၁၀၇၆ အထိ နန္းစံေသာ အင္း၀ စေနမင္း လက္ထက္တြင္ ရခိုင္ဘက္မွ

၀င္ေရာက္လာေသာ မြတ္စလင္ ၃၀၀၀ ေက်ာ္အား ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၀၇၀ (၁၇၀၉ ေအဒီ)တြင္ ေအာက္ေဖာ္ျပပါ

၁၂-ေနရာ၌ ေနရာခ်ထားခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။ (၁) ေတာင္ငူ (၂) ရမည္းသင္း (၃) ေညာင္ရမ္း (၄) ယင္းေတာ္

(၅) မိတၳီလာ (၆) ပင္းတလဲ (၇) တဘက္ဆြဲ (၈) ေဘာဓိ (၉) သာစည္ (၁၀) စည္ပုတၱရာ (၁၁) ေျမဒူး (၁၂)

ဒီပဲယင္း စသည္တို႔တငြ ္ ျဖစ္သည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါအတိုင္း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္တ႔သို ည ္ အာရဗ္သေဘၤာမ်ား

ပ်က္၍ ၀င္ေရာက္ ေနထိုင္ခဲ့ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ အာရဗ္ပါ႐ွန္ ကုန္သည္မ်ား ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးစခန္းမ်ား

ဖြင့္လွစ္ခဲ့ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေရၾကည္ရာ ျမက္ႏုရာသုိ႔ ေ႔႐ႊေျပာင္းေနထိုင္ခဲ့ျခင္းျဖင့္လည္းေကာင္း ပ်ံ႕ႏွံ႔လာခဲ့

ေၾကာင္း သိ႐ွိရသည္။ ၁၉၉၃-ခုႏွစ္ ေကာက္ယူရ႐ွိသည့္ သန္းေခါင္းစာရင္းအရ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ားမွာ

ျမန္မာႏိုင္ငံ ျပည္နယ္ တုိင္းမ်ားတြင္ လူဦးေရ ၁၆,၂၀,၂၃၃ ဦး ႐ွိသျဖင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ လူဦးေရ၏ ၃ ဒႆမ ၇၉ %

မွ်႐ွိေလသည္။ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား တစ္ေန႔ ငါးႀကိမ္ ၀တ္ျပဳႏိုင္ရန္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ ဗလီေက်ာင္း ၁၇၁-

ေက်ာင္းႏွင့္ တစ္ႏိုင္ငံလုံးတြင္ ဗလီ၀တ္ေက်ာင္းေပါင္း ၂,၂၆၆ ခန္႔႐ွိပါသည္။

(သာသနာေရာင္၀ါထြန္းေစဖုိ႔စာအုပ္၊ စာမ်က္ႏွာ ၆၅-၆၈)မွ

* * * * * *__

View this document on Scribd

Buddha’s advice for the Rakhines and Bamas

Sep12

Buddha’s advice for the Rakhines and Bamas

ကာလာမ သုတ္ …Buddha’s advice for the Rakhines and Bamas against wrong beliefs, rumors and Hate Speeches against Rohingyas, Bengali and Muslims.

ေဂါတမဗုဒၵ (ဘီစီ ၅၆၃ – ၄၈၃)”အို ကာလာမတို”႔-

(၁) တဆင့္စကား အဆင့္ဆင့္ ၾကားရသည္တို႔အေပၚမွာလည္း အၿပီးသတ္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မခ်ၾကကုန္ႏွင့္။ (Just because President’ Office Director Hmuu Zaw wrongly heard or knowingly posted that the Armed Bengali illegal immigrants invading Myanmar, EMG and Myanmar Media reports)

(၂) သင္တို႔အထက္က ဘိုးေဘးဘီဘင္ အစဥ္အဆက္လာ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားကိုလည္း အဆံုးသတ္ အားကိုးၿပီး အဟုတ္မွတ္၍ မက်င့္သံုးၾကကုန္ႏွင့္ (Just do not rely on what written and said by Rakhine histories and stories)

(၃) အေျခအျမစ္မပါသည့္ သူေျပာငါေျပာ ေကာလာဟလ စကားတို႔ကိုလည္း လက္ခံမမွားၾကကုန္ႏွင့္။ (Bangalis are burning their own houses. Set upped fake news of as if Thida Htwe was raped and murdered by Rohingya Muslims )

(၄) ဘာသာေရးက်မ္းစာတို႔၏ အရွိန္ဩဇာေအာက္မွာလည္း နစ္ျမဳပ္၍မေနၾကကုန္ႏွင့္။(Preached by Xenophobic Rakhine Monks)

(၅) အက်င့္ႏွင့္ အသိမပါ တကၠီဝါဒီတို႔၏ အေတြးအေခၚမ်ားကိုလည္း ဟုတ္ၿပီ မွန္ၿပီဟု အတည္မယူၾကကုန္ႏွင့္။(Words and ideas of RNDP led by Dr Aye Maung)

(၆) အျခားအျခားေသာလူတို႔ အျခားအျခားေသာ အယူဝါဒတို႔ထံမွ ပံုတူကူး၍ က်င့္သံုးျခင္းသည္လည္း မိမိတို႔ ဘဝႏွင့္ အပ္စပ္လိမ့္မည္ဟု အတည္တက် မယူၾကကုန္ႏွင့္။ (Dr Aye Maung suggestion to copy the Israel’s methods)

(၇) မိမိတို႔အေတြးအေခၚ အယူအဆကို မိမိတို႔၏ အေတြးျဖင့္သာလွ်င္ အေၾကာင္းယုတၲိေပး၍ တင္ျပႏိုင္႐ံု မွ်ျဖင့္ ကိုယ့္အေတြး ကိုယ့္ယုတၲိ ဟုတ္ၿပီဟု မယူၾကကုန္ႏွင့္။ (Rakhine people, monks, various Rakhine Parties, Dr Aye Chan, Dr Aye Mg etc.)

(၈) ဆရာတစ္ေယာက္ေယာက္ လာေရာက္ေဟာေျပာခ်က္သည္ မိမိေတြးထင္ထားသည္ႏွင့္ ကိုက္ညီသြားၿပီဆို ႐ံု မွ်ျဖင့္လည္း ဟုတ္ၿပီမွန္ၿပီဟု မယူဆၾကကုန္ႏွင့္။ (Hmu Zaw, Dr Aye Chan, Dr Aye Mg and RNDP local leader Nyi Pu words)

(၉) ေလးစားထိုက္ေသာ ေလာကကဂ႐ုျပဳေနသည့္ပုဂၢိဳလ္ႀကီးတစ္ေယာက္၏ ဝါဒသည္ျဖစ္ႏိုင္ဖြယ္ရွိသည္ ဟူ၍လည္း တစ္ထစ္ခ် မယူၾကကုန္ႏွင့္(Just because your President and 8888 Ko Ko Gyi at first said that most of the Bengalis are illegal migrants and need to send to other country)

(၁၀) မိမိတို႔ ဆည္းကပ္ကိုးကြယ္ေသာ ဆရာတို႔၏ စကားတိုင္းသည္လည္း ဟုတ္ၿပီမွန္ၿပီ အက်ိဳးရွိၿပီဟု အၿပီးသတ္ မမွတ္ယူၾကကုန္ႏွင့္။ (Just your Rakhine monks and U Wirathu said)

ဟူ၍ ဘုရားရွင္ မိန္႔မွာေတာ္မူခဲ့သည္ကို သတိမူၾကကုန္ေလာ့ ….

ရခုိင္ၿပည္ရွိမြတ္ဆလင္မ်ားသည္တုိင္းရင္းသား၊ နဳိင္ငံသားၿဖစ္ေၾကာင္းတင္ၿပသည္႔စာတမ္း ။ —

Sep12


ပူးတြဲ (၁)

ရုိဟင္ဂ်ာအေရး ၊ျမေအးႏွင့္ရခိုင္ျပည္နယ္

Sep12

၈၈ မ်ိဳးဆက္မွ ကုိျမေအးကို သိေစခ်င္တာကေတာ့ လူပုဂၢိဳလ္နွင့္ဆိုင္ေသာ ေမာင္ျဖဴ ၊ ေမာင္မည္း ဟူ၍ ပုတ္ခတ္ေျပာဆုိတာေတြဟာ ျပႆနာ မရွိေပမယ့္ အခုေတာ့ သူတစ္ပါး လူမ်ိဳးေရး ကုိ မယ္မယ္ရရ မည္သည့္ သမိုင္းေၾကာင္းမွ မသိ ဘဲနဲ ့ ေစာ္ကား ပုတ္ခတ္ ေဝဖန္တာေတြဟာ အလြန္ႀကီးမား တဲ့ လူမ်ဳိးေရး နစ္နာ ဆံုးရႈံးမႈ ကုိျဖစ္ေစပါတယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးဟာ ဒီေန႔ ကမာၻေပၚမွာ သိန္း ၄၀ ခန္႔ရွိေၾကာင္း ကမာၻ႕ ကုလသမၼဂရုံးမွာ မွတ္တမ္းတင္ ထားပါတယ္။

အားလုံးဟာ ျမန္မာ နုိင္ငံထဲမွာေတာ့ မဟုတ္ေပမယ့္ လက္ရွိ ရခိုင္ျပည္နယ္မွာ( ၁၂) သိန္းခန္႔ရွိေနျပီး၊ က်န္တဲ့သူေတြဟာ နုိင္ငံတကာ နယ္ပယ္ေတြ မွာ ေလလြင့္ေနၾက တယ္။ သို႔ေသာ္ ၎တုိ႔ရဲ႕မူလေပါက္ဖြားရာ ေဒသကေတာ့ ရခိုင္ျပည္နယ္ ပါဘဲ။ ရုိဟင္ဂ်ာ ေတြရဲ႕ သမုိင္းေၾကာင္းဟာ ရွည္လ်ားၿပီး ၾကမ္းတမ္း ေစခဲ့တယ္။

အထူးသျဖင့္ ဒုတိယကမာၻ စစ္ကာလ အတြင္းနွင့္ ဦးေနဝင္း အာဏာသိမ္း ၿပီးေနာက္ပိုင္း …..

ကာလမ်ားမွာ အလြန္ဆိုးရြားစြာခံစားခဲ့ၾကပါတယ္။ တပ္မေတာ္ အစုိးရ လက္ထက္တြင္ ၁၉၉၂ – ခုနွစ္မွ စၿပီး (တစ္ရြာ နွင့္ တစ္ရြာ) ခရီးသြားလာခြင့္ ပိ္တ္ပင္ခံထားရတယ္။ အာဏာရွင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ခင္ညႊန္႔ေၾကာင့္ပညာသားပါပါ၊ တစ္နွစ္ပတ္လုံး နွိပ္စက္နွိင္ေအာင္ န.စ.က ေခၚ နယ္စပ္ေဒသ လံုၿခဳံေရးတပ္ကုိတရားဝင္ အျမဲတမ္း ထားခဲ့တယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာ ဟာ အာဏာမဲ့ ၊ ပါဝါမဲ့ တဲ့အျပင္ စားစရာ ေတာင္မရွိခ်ိဳတ့ဲေနတ့ ဲ သူေတြပါ။ အားနည္း သူေတြပါ။ ဖိနွပ္ခံေတြပါ။ နဖားႀကိဳးတပ္ခံရ သူေတြပါ။ ရခိုင္တစ္ျပည္လံုးမွာ ျဖန္႔က်က္ၿပီး ရွိေနေသာ္လည္း ျပည္နယ္ တစ္ခုလုံးရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနွင့္ အာဏာပိုင္ အဖြဲ႕အစည္း ဝန္ထမ္းမ်ားထဲတြင္ ပါဝင္လုပ္ကိုင္ခြင့္မရၾကပါဘူး။ရခိုင္ လူမ်ိဳးေတြကသာလ်ွင္ ၉၀ % ေက်ာ္ယူထားၿပီး ဗမာ ၁၀ % နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေနတာပါ။ မြတ္စလင္မ္ရဲ႕ အိမ္မွာ တုတ္တစ္ေခ်ာင္း ေထာင္ထားတာေတြ႕ရင္ ရခိုင္ေတြက ဒီကုလားအိမ္မွာ လူသတ္လက္နက္ရိွတယ္ဆိုၿပီး သြားတိုင္ၾကတယ္။ မုတ္ဆိတ္နဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ အလ္ကိုင္ဒါ အၾကမ္းဖက္ဆိုျပီးစြပ္စဲြၾကတယ္။ သားသမီးေတြက ခိုးထြက္ၿပီး နိင္ငံျခားမွာ အလုပ္သြား လုပ္ ၿပီးမိဘေတြကို ေထာက္ပံ့ရင္လည္း ေငြေရာက္လာၿပီး ၁နာရီ အတြင္းေရာက္လာၿပီးစစ္ေဆးတယ္။ အမ်ဳိးမ်ဳိးစြပ္စြဲေျပာဆိုျပီး ေငြတစ္ဝက္ ခြဲေပးရတယ္။ မဟုတ္ရင္ အၾကမ္းဖက္ အဖြဲ႕အစည္းေတြကေထာက္ပံ့ တယ္ဆိုျပီး ေျပာဆုိတာေတြဟာ မၾကားခ်င္မွ အဆုံးပဲ။

ခင္ဗ်ားကေတာ့ သူတစ္ပါး လူမ်ဳိးေရး ကိစၥမွာ လာၿပီး အာဏာရွင္ ဆန္ဆန္ (ရုိဟင္ဂ်ာ လံုးဝမရွိဘူး ဆိုတာေျပာၿပီဗ်ာ) ခင္ဗ်ားက ဘာမို႔လို႔လဲ။ ဗိုလ္ေနဝင္းလား၊ ဒါမွမဟုတ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊရဲ႕တပည့္လား၊ အေျမာ္အျမင္ နည္းပါးတဲ့ ႏုိင္ငံေရး သမား ဆိုတာ အဲဒီစကား တစ္ခြန္းကသက္ေသထူေနပါၿပီ။ ခင္ဗ်ားသိထားဖို႔က ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္မွ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ထိ ၄၈ ႏွစ္တုိင္တိုင္ ဒီမိုကေရစီ ႏိုင္ငံမဟုတ္ဘူးဆိုတာ သိထားဖို႔ပဲ။ ဒီမိုကေရစီ နဲ႔ သူငယ္တန္း ဖတ္စာအုပ္ ကိုအရင္ ၾကည့္ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ လြပ္လပ္ေရး ရၿပီးတာနဲ႔ ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ကို စတင္က်င္းပခဲ့ၿပီး ၁၄ ႏွစ္တိုင္တုိင္ ၾကာခဲ့တယ္။ အဲဒီမွာေျပာၾကဆိုၾကတာေတြ ၊ ေရဒီယို အသံလႊင့္ခဲ့တာေတြ ၊ ပါလီမန္ တက္ခြင့္ရၿပီး ဝန္ႀကီး ျဖစ္ခဲ့တာေတြ ေလ့လာၾကည့္ပါ၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဦးႏုရဲ႕ မိန္႔ခြန္း၊ ဦးဘေဆြ ရဲ႕ မိန္႔ခြန္း ေတြအျပင္ ဦးေအာင္ႀကီး ၊ ဦးတင္ဦးရဲ႕ မိန္႔ခြန္းေတြ ဆက္ၾကည့္ပါ။ ရုိဟင္ဂ်ာ အလံဟာ ျမန္မာျပည္ မွာ လႊင့္ထူခြင့္ ရခဲ့တာေတြ ေတြ႕ရမွာပါ။ ေနာက္ၿပီး ႏွစ္ေပါင္း ေထာင္ခ်ီတဲ့ သမိုင္း ေၾကာင္းကုိ ပါေလ့လာပါအံုး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ မွာ ဒီမိုကေရစီ ျပန္စေတာ့ အမ်ိဳးသားလႊတ္ေတာ္ ၊ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ေတြမွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြ ရိွေနတာကိုပါ ခင္ဗ်ားမသိဘူးဆိုရင္ ခင္ဗ်ား ေဘးနားက တစ္ေယာက္ ေယာက္ကုိ ဆရာတင္ၿပီး ေမးၾကည့္လိုက္ပါ။ အခုေတာ့ ခင္ဗ်ား လူတြင္က်ယ္ လုပ္ၿပီး ၊ သမိုင္းမသိဘဲ ပါတီရဲ႕ထိုင္ခံုရာထူးအတြက္ ေျပာခ်င္သလုိ ေျပာခဲ့လုိ႔ ေထာင္ခ်ီတဲ့ ရုိဟင္ဂ်ာေတြရဲ႕ အသက္ေတြ၊ အုိးအိမ္ စည္းစိမ္ေတြ ဆံုးရႈံးနစ္နာ ခဲ့ရၿပီး တစ္ကမာၻလံုးက ေရာက္လာၿပီး ကူညီေနၾကရၿပီ။ သတင္း ေတြကလည္း သူတုိ႔ပါးစပ္ထဲမွာ ေျပာခ်င္သလုိေျပာေနၾကတယ္။ အဲဒီကိစၥေရာ ခင္ဗ်ား ဘယ္လုိ ရွင္းမလဲ။ စဥ္းစားပါအုန္း . . . ဒီမုိကေရစီ စနစ္ စတင္က်င့္သံုးၿပီး ( ၂ )ႏွစ္အတြင္းမွာ
သမၼတ ႀကီးရဲ႕ ႏႈတ္မွ ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ ျပည္သူ႔အခ်စ္ေတာ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ရဲ႕ ႏႈတ္မွေသာ္ လည္း ေကာင္း လံုးဝမေျပာေသးတဲ့ ဒီစကားကုိ ခင္ဗ်ားက အာဏာရွင္ ဆန္ဆန္ ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ျမန္မာ မြတ္စလင္မ္ ၁၀ ဦးဟာ က်ဳပ္တုိ႔ ျပည္နယ္ရဲ႕ ဧည့္သည္ေတြပါလို႔ ေျပာတာကစၿပီး ရန္ျဖစ္ စကားမ်ား ခဲ့ရာကေန ရခိုင္ေတြက မြတ္စလင္မ္ေတြကုိ ရွိသမွ် အာဏာပါဝါ ၊ မီဒီယာေတြကုိ စုစည္းၿပီး ရွိသမွ် အင္အားအကုန္ထုတ္ၿပီး တုိက္ခိုက္ခဲ့ၾကတယ္။ မြတ္စလင္မ္ေတြဟာ နဂုိကတည္းက အာဏာ ပါဝါ မဲ့တဲ့အျပင္ စားစရာ ေတာင္မရွိဘဲ စုစည္းမႈ မရွိတဲ့အခိ်န္ ၊ နဖားႀကိဳးတပ္ခံရတဲ့ အခိ်န္ ၊ (တစ္ရြာ နွင့္ တစ္ရြာ) ခရီးသြားလာခြင့္ မရွိတဲ့ အခ်ိန္ မွာ အလစ္တုိက္ခံရတယ္။ မီဒီယာေတြက ဘက္လိုက္ၿပီး သတင္းေတြေျပာင္းျပန္ အသံလႊင့္ ခဲ့ၾကတယ္။ မီးကုိ သူတုိ႔ ရိႈ႕ၿပီး ၊ မြတ္စလင္မ္ေတြက ရိႈ႕တယ္ ေျပာလုိက္ ၊ မြတ္စလင္မ္ေတြက ကုိယ့္ အိမ္ ကုိ ၊ ကုိယ့္ဗလီကုိ္ ရိႈ႕တယ္လို႔ အသံလႊင့္လိုက္ ၊ အင္အား နည္းပါးသူေတြကို အင္အားႀကီးသူေတြ ကအႏုိင္က်င့္ခဲ့ ၾကတယ္။ ၿပီးရင္ ၿမိဳ႕ေပၚကေန ေတာကို ေျပာင္းေရႊ႕ခိုင္းတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ကလည္း ပထမ ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာ ေတြမို႔ နားေယာင္ၿပီး ခ်က္ခ်င္းတပ္မႀကီး တစ္ခုလံုး ၊ ေရတပ္ ၾကည္းတပ္ အျပည့္နဲ႔ ေမာင္းေတာကို ပုိ႔ေပးၾကတယ္။ အဲဒီမွာ ရခိုင္ လူမ်ိဳးေတြ လုံၿခံဳသြားေတာ့ ၄င္းတုိ႔ အင္အား မ်ားတဲ့ စစ္ေတြၿမိဳ႕မွာ ခ်ိဳ႕တဲ့ တဲ့ မြတ္စလင္မ္ေတြကိုအကြက္ခ်ၿပီးတုိက္ခိုက္ ခဲ့ၾကတယ္။ ရခိုင္ေတြရဲ႕ မဟုတ္မဟတ္ လုပ္ဇတ္ေတြေၾကာင့္ ဘီဘီစီ ၊ ဗီြအိုေအ ၊ အာရ္အဖ္ေအ စတဲ့ အသံလႊင့္ဌာနေတြမွာ လႊမ္းမိုးထားတ့ဲ ရခိုင္ေတြဟာ သတင္းေျပာင္းျပန္ လႊင့္ၿပီး အကြက္က်က် စီမံလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ သူတုိ႔ဟာ ကမာၻေပၚမွာ အင္မတန္ လူမိ်ဳးဘာသာ အစြန္းေရာက္ တဲ့သူေတြပါ။ ဒီအဓိကရုဏ္းကို ႀကဳိးကိုင္ခဲ့တဲ့သူေတြထဲမွာ ဝံသာႏုရကၡိတ အဖြဲ႕၊ ရခိုင္သာဟာယ အဖြဲ႕၊ရခိုင္ လူငယ္ ကြန္ရက္ ႏွင့္ရခိုင္လူမိ်ဳးေတြ လႊမ္းမိုးထားတဲ့ မီဒီယာ တခိ်ဳ႕ (အထူးသျဖင့္ Eleven media group) အျပင္၊ အစိုးရ အရာရွိႀကီးေတြ ထဲမွာ ပါတဲ့ ရခိုင္လူမိ်ဳးေတြ လည္း ပါပါတယ္(ပမာအားျဖင့္ ဒု-တုိင္းမႈးအဆင့္ရိွတ့ ဲ ရခိုင္ေတြေပါ႔ )။ ရခိုင္ေတြ ကိုင္ေဆာင္ထားတ့ဲ ဓါးရွည္ေတြလိုမ်ိဳး မြတ္စလင္မ္ေတြမွဆီမွာ ၁ ေခ်ာင္းမွ မရွိပါဘူး။ မြတ္စလင္မ္ေတြဟာ အင္မတန္ သနားစရာေကာင္း ပါတယ္။ မယံုရင္ ရခိုင္မွာ ၁ ႏွစ္ေလာက္ သြားေနၾကည့္ပါ။ ရခိုင္ေတြက ခင္ဗ်ားကို ႀကိဳဆုိၾကမွာပါ။ ရခိုင္မွာ ဂုဏ္သေရ ရွိတဲ့ ရခိုင္ေတြလည္း အင္မတန္ မ်ားပါတယ္။ သူတုိ႔ ဘာေျပာေျပာ မြတ္စလင္မ္ေတြ သည္းခံၾကပါတယ္။ ေဒသခံ ရခုိင္ေတြကေတာ့ မ်ိဳးရုိးေကာင္း ပါတယ္။ မြတ္စလင္မ္ေတြကုိ အႏုိင္က်င့္တာ သူတုိ႔မဟုတ္ ဘူး။ တျခားေဒသက လာၿပီးအေျခခ် သူေတြပါ။ သူတုိ႔ေတြက ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ မွာလည္း ၁၀သိန္း ခန္႔ရွိ တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ဟာ မြတ္စလင္မ္ ႏိုင္ငံဆုိေတာ့ ေအးခ်မ္းတယ္။ သူတုိ႔ေတြက အဲဒီမွာ ႀကီးပြား ခ်မ္းသာ ၾကတယ္။ ႏုိင္ငံတကာမွာ သြားၿပီးပညာသင္ၾကားၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏုိင္ငံတကာ မီဒီယာ ေတြကုိ လႊမ္းမုိး ႏုိင္တယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ရုိဟင္ဂ်ာေတြက ဒုကသည္ အဆင့္နဲ႔ ေနထုိင္ၾကၿပီး သူတုိ႔ေတြက ႏုိင္ငံသားအဆင့္ရွိၾကတယ္ေလ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရုိဟင္ဂ်ာေတြဟာ ျမန္မာႏုိင္ငံသားေတြ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ ရခုိင္လူမ်ိဳးေတြနဲ႔ အတူေနရအုန္းမွာပါ။ လင္နဲ႔မယား လွ်ာနဲ႔သြား လုိေပါ႔။ ရခိုင္လူမိ်ဳး ေတြဂရုဏာသက္ေရာက္တဲ့ တစ္ေန႔ေပါ႔ဗ်ာ ၊ ႏိုင္ငံေတာ္ကုိ မထိန္မဝွက္ပဲ တင္ျပႏိုင္တ့ ဲ တစ္ေန႔ၾကရင္ အားလံုးနဂုိမူလ အတိုင္းေကာင္းသြားမွာပါ။ အခုေတာ့ သူတုိ႔က သတင္းေတြကုိ ဘက္လိုက္ၿပီးလႊင့္ ေနၾကတယ္။ ရိုဟင္ဂ်ာေတြဟာ ႏိုင္ငံေတာ္အဆင့္က ဦးတင္ဦး ၊ ဦးေအာင္ႀကီးတို႔ ေျပာခ့ဲတ့ေဲ န႔က စၿပီး လက္နက္ မကုိင္ေတာ့တာ ယေန႔အထိပါပဲ။ အဲဒီ ႏုိင္ငံေတာ္ ဂတိကုိ ေစာင့္ေမွ်ာ္ရင္း ငတ္ျပတ္ၿပီး ဆင္းရဲဒုကၡ ေပါင္းမ်ားစြာ ခံစားေနရတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆက္လက္ၿပီးလည္းေစာင့္ေမွ်ာ္ေနအုန္းမွာပါ။ မင္းမွာ သစၥာ ၊ လူမွာ ဂတိ ဆုိသလုိ ႏိုင္ငံေတာ္ ကုိ သစၥာ ရွိစြာနဲ႔ ႏိုင္ငံေတာ္က ေပးထားတဲ့ဂတိကုိ ေမွ်ာ္လင့္ ေစာင့္စားရင္း ဘဝေပါင္းမ်ားစြာကုိ စေတးခံေနၾကတာပါ။ ၊ ျပည္သူ႔ အခ်စ္ေတာ္ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ဟာ သမာသမတ္ရွိၿပီး ေျဖာင့္မတ္ မွန္ကန္ထက္ျမက္ မႈရွိတဲ့ ႏိုင္ငံေရးသမားေကာင္း တစ္ေယာက္ျဖစ္ပါတယ္။ သူ မရိွရင္ ဒီမုိကေရစီလည္းရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ စစ္ေတြရဲ႕ အေျခအေန အမွန္အခိ်ဳ႕ကို တင္ျပရမယ္ဆိုရင္ လံုထိန္းရဲေတြက မြတ္စလင္မ္ ရြာထဲကုိ ပထမ ဝင္လာၿပီး ၊ ရခိုင္အၾကမ္းဖက္ေတြက အေနာက္က လိုက္လာတယ္။ မြတ္စလင္မ္ေတကြ လုံထိန္းရိွတယ္ ဆိုေတာ့ ထြက္မေျပးဘူး။ အေနာက္က လုိက္လာတဲ့ ရခိုင္အၾကမ္းဖက္ေတြကပုိၿပီးနီးကပ္လာ လို႔ ခုခံမယ္လုပ္ေတာ့ လုံထိန္းေတြက ပစ္သတ္တယ္။ အဲဒီမွာ ရခိုင္အၾကမ္းဖက္ေတြက ဓါးရွည္ေတြနဲ႔ လုိက္ခုတ္တယ္။ တစ္ခိ်ဳ႕က မီးရႈိ႕တယ္။ မီးပံုထဲမွာအေလာင္းေတြေရာ မေသမရွင္ေတြေရာ ပစ္ခ် တယ္။ ပစည္းလည္း လုတယ္ ၊ အမိ်ဳးသမီးငယ္ေတြကုိလည္း ကားနဲ႔ တင္ေခၚသြားတယ္။ အဲဒါကိုၾကည့္ျခင္း အားျဖင့္ လံုထိန္းေတြက ရခိုင္ အၾကမ္းဖက္ေတြကုိ ကူညီခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီလို ၃ ရက္အတြင္းမွာ လူ ၅၀၀ခန္႔ အသတ္ခံရၿပီး အမိ်ဳးသမီး န႔ဲ ကေလး ၁၀၀ ေက်ာ္ခန္႔ ေပ်ာက္ဆုံးေနတ့ ဲ အေၾကာင္းသိရပါတယ္။ ရုိဟင္ဂ်ာ လူမ်ိဳးမ်ား အေနနဲ႔ ေဒသခံ ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားႏွင့္ သင့္ျမတ္ေအာင္ ႀကဳိးစားၿပီးေနထုိ္င္သင့္ပါေၾကာင္း တုိက္တြန္းရင္း နိဂုံးခ်ဳပ္အပ္ပါတယ္။

စစ္ေတြမြတ္ဆလင္တစ္ဦး

ကိုကိုႀကီး (၈၈၈၈) ေခါင္းေဆာင္သို႔ ေပးစာအပိုင္း (၁ + ၂ )

Sep12

ကိုကိုႀကီး (၈၈၈၈) ေခါင္းေဆာင္သို႔ ေပးစာ အပိုင္း (၁)

ကိုကိုႀကီး
၈၈-မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္သို႔ ေပးစာ ဦးလွ၀င္း (မင္းညိဳငယ္-သံတြဲ)
B.A(Hist), H.G.P., R.L.I, C.B.D.S

တြဲဖက္အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴးေဟာင္း အမ်ဳိးသားညီညြတ္ေရး ကြန္ဂရက္ (၁၉၉၀)

သို႔
တူေတာ္ေမာင္ကိုကိုႀကီး

၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ဦးအေနနဲ႔ ဒီစာကို ေရးရေကာင္းႏိုး၊ မေရးရေကာင္းႏုိး ခ်ီတံုခ်တံု စဥ္းစားခဲ့ၿပီးမွ လူအုပ္စုတစ္စု၊ ရြာတစ္ရြာကို ရပ္တည္ရာမဲ့ေအာင္ ေသဒဏ္ေပးသလို အေျခအေနမ်ဳိး ဆိုက္သြား ႏိုင္တာမို႔ ၀င္ရွင္းမျပရင္ တာ၀န္မေက်သလို ခံစားရလို႔ ဒီစာကို ေရးလိုက္ရျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ငါ့တူအေနနဲ႔ အက်ဥ္းေထာင္က လြတ္လာခါစက မီဒီယာေတြနဲ႔ ေတြ႕တဲ့အခါ လက္လြတ္ စပယ္ မေျဖေသးဘဲ ျပင္ပနဲ႔ ကင္းကြာေနတာၾကာၿပီျဖစ္လို႔ ေလ့လာစရာေတြ ေလ့လာရဦးမယ္လို႔ ခ်င့္ခ်င့္ခ်ိန္ခ်ိန္ ေျပာခဲ့တာေၾကာင့္ ငါ့တူေတြ ရင့္က်က္လာၿပီဆိုၿပီး ေလးစားခ်ီးက်ဴးမိခဲ့ပါတယ္။

ႏိုင္ငံေရးသမားလုပ္မဲ့ လူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ သမိုင္း၊ ပထ၀ီ၊ ဒႆနိက၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံ တကာရဲ႕ မ်က္ေမွာက္အေျခအေန စတာေတြကို မသိဘဲ မေလ့လာဘဲ ေရွ႕ဆက္လို႔မရႏိုင္ဘူး ဆိုတာ အမွန္ပဲမဟုတ္လား။ဒီေနာက္ပိုင္းမွာ ငါ့တူတို႔ ၈၈-လူငယ္ေတြ တစ္ျပည္လံုးအႏွံ႔သြားၿပီး လူ႕အခြင့္အေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီေရးအေျခခံနဲ႔ လြတ္လပ္လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေပၚေပါက္ေရးဆိုၿပီး ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ အလုပ္လုပ္ ေနၾကတာကိုလည္း အားတက္ဂုဏ္ယူမိသလို ငါ့တူတို႔ ခလုတ္မထိ ဆူးမၿငိေစဖို႔၊ အသက္ရွည္ရာ အနာမဲ့ေၾကာင္း ဆုေတာင္းမပ်က္ခဲ့တာ အမွန္ပါ။ လူထုကို ပန္းတိုင္မေပ်ာက္ေအာင္ လမ္းျပ ထိန္းသိမ္းတည့္မတ္ေပးေနတာေတြကိုၾကည့္ၿပီး ဒီမိုကေရစီဘက္ေတာ္သား ျပည္သူတစ္ေယာက္ အေနနဲ႔ ေက်းဇူးကမၻာပါ။

၈၈-ဆိုတာ ဦးကိုယ္တိုင္ ယံုၾကည္အားကိုးတဲ့ ႏိုင္ငံေရးအရိယာေလးေတြ၊ ျဖဴစင္တယ္၊ ျပတ္သားတယ္၊ ဘက္မလိုက္ဘဲ အမွန္တရားအတြက္ တည့္တည့္ေျပာတတ္သူေတြလို႔ ႏွလံုးသားမွာ သစၥာဆိုထားခဲ့တာပါ။ ၈၈ ဆိုတာကို စကတည္းက ယံုၾကည္လို႔လဲ ဦးရဲ႕ တစ္ဦးတည္း ေသာ သားကို ခြပ္ေဒါင္းသစၥာနဲ႔ တူေမာင္တို႔လက္ထဲကို ၀ကြက္အပ္ႏွံခဲ့တယ္။ မိုးဒဏ္၊ ေလဒဏ္ ၾကံ့ၾကံ့ခံရင္း သားေပ်ာက္၊ သမီးေပ်ာက္နဲ႔ ၀႐ုန္းသုန္းကား မိသားစုဘ၀ ၿပိဳကြဲၿပီး ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါသည္ ဇနီးျဖစ္သူကို အနီးကပ္ျပဳစုေနရလို႔ အေ၀းေရာက္ သားသမီးေတြအတြက္ အလြမ္းေျပေအာင္ တူေတာ္ေမာင္တို႔ လူသိုက္ကိုၾကည့္ရင္း အားေမြးေနရသူပါ။ဦးကိုယ္တိုင္က အညတရ ႏိုင္ငံေရး ခရီးသည္ဘ၀အစ ၁၉၆၂-ခုႏွစ္၊ သတၲမတန္း ေက်ာင္းသားဘ၀မွာ ပုသိမ္ဥပစာေကာလိပ္က ေက်ာင္းသားေခါင္းေဆာင္ ကိုေန၀င္းစံ၊ မမိမိစံ၊ ကိုလႈိင္ဘြားနဲ႔ အလြတ္ပညာသင္ေက်ာင္းသိန္းေကာလိပ္က ေခါင္းေဆာင္ ကိုျဖဴတို႔ေနာက္က ကေလးပီပီ ထံုးပံုးနဲ႔ တံျမက္စည္းတံကိုကိုင္ၿပီး၊ ““ေက်ာင္းတိုင္းဖြင့္ရမည္၊ ပန္းတိုင္းပြင့္ရမည္”” ““ဒို႕ေက်ာင္းသားေသြးနဲ႔ ေရးတဲ့ဥပေဒ ဒို႔အလိုမရွိ”” ဆိုတဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံေတြကို ကတၲရာလမ္း မွာေရးရင္း ပါ၀င္ခဲ့ဖူးသူပါ။ ဦးရဲ႕သားကေလးဟာလည္း ဒီလိုဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္မွာပဲ မင္းတို႔လက္ထဲကို ေရာက္လာခဲ့တာမဟုတ္လား။ ဒါေတြကို ေရးျပေနရတာက ဦးေရွ႕ဆက္ေျပာမဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြဟာ မလိမ္၊ မညာ၊ မကြယ္၊ မ၀ွက္ဘဲ ႐ိုးေျဖာင့္တဲ့ခြပ္ေဒါင္းသစၥာနဲ႔ ေျပာေနေၾကာင္း ငါ့တူသိေစခ်င္လို႔ပါ။၁၉၆၉ကၽြန္းဆြယ္အေရးအခင္းမွာ အဖမ္းခံရၿပီး ေက်ာင္းပါအထုတ္ခံရတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၇၄ အလုပ္သမားအေရးအခင္းနဲ႔ ဦးသန္႔အေရးအခင္းကာလေတြမွာ ကေလး(၃)ေယာက္အေဖ ျဖစ္ေနေပမဲ့ မာန္မေလွ်ာ့စတမ္း ၀င္ကခဲ့ပါတယ္။ ေက်ာင္းထဲက သမဂၢေနရာေဟာင္းမွာ ဦးသန္႔ရဲ႕ဂူဗိမာန္ကို ေဆာက္ၾကတဲ့အထဲ ဦးလည္း ပါ၀င္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီလို ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရး ဒီေရလႈိင္းတံပိုးတက္တိုင္း အညတရဘ၀နဲ႔ ၀င္ကခဲ့ဖူးသူ တစ္ေယာက္ပါ။၈၈-အေရးအခင္းရယ္လို႔ စစခ်င္း ဘုန္းေမာ္ကိစၥအလြန္ မတ္လမွာ ဦးအဖမ္းခံရတယ္။ ဇြန္လမွာ တစ္ေက်ာ့ျပန္ျဖစ္ၿပီး ေတာင္းဆိုၾကလို႔ ဇူလိုင္လမွာ ဦးတို႔ျပန္လြတ္လာခဲ့တယ္။ ေထာင္ထဲက ပါလာတဲ့ဒဏ္ရာ ေတြကို ေဆးကုေနတဲ့ၾကားက ၈ ေလးလံုးဆိုၿပီး ရက္ခ်ိန္းေပး လိုက္ေတာ့ ““ျမန္မာမြတ္စလင္ သပိတ္ေကာ္မတီ””ကို ၀မ္းအို၀မ္း ဦးေက်ာ္၀င္းေမာင္၊ ဦးထြန္းၾကည္(ကြယ္လြန္)၊ ကိုေဌးလႈိင္(ကြယ္လြန္)တို႔နဲ႔ အတူ ဦးေဆာင္ဖြဲ႕စည္းၿပီး S.C.S မွာ ပူးေပါင္းပါ၀င္ရင္း ရန္ကုန္ေဆး႐ံုႀကီး သပိတ္စခန္းမွာ ေန႔ေရာညပါ ေတာက္ေလွ်ာက္ပါ၀င္ခဲ့ သူပါ။ ဒါလည္း အညတရဘ၀နဲ႔ပါပဲ။အကသ ေက်ာင္းသားေလးေတြျဖစ္တဲ့ မင္းဇင္၊ သက္၀င္းေအာင္၊ ရဲေတဇာ၊ ဗထူးေအာင္၊ ေမာင္ဆန္း၊ ေဇယ်ႀကီး(အင္းစိန္)၊ စိုးမိုး၊ ေက်ာ္သူရ စတဲ့ကေလးေတြဟာ ဦးရဲ႕သား ေဇယ်ာ၀င္း ကို အေၾကာင္းျပဳၿပီး ဦးရဲ႕အိမ္ကို စားအိမ္၊ ေသာက္အိမ္၊ ဆံုရပ္အျဖစ္ သံုးခဲ့ၾကတယ္။ ၈-ေလးလံုးကို ၿဖိဳခြင္းၿပီးစစ္အာဏာသိမ္းလိုက္ တဲ့အခါ ေက်ာင္းသားေတြတပ္ေဖ်ာက္ခဲ့ၾကေပမဲ့ ဒီကေလးေတြကေတာ့ ဦးတို႔ မိသားစုနဲ႔ တစ္သားတည္းရွိေန ဆဲပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဦးရဲ႕သား ေဇယ်ာ၀င္းလည္း ေထာင္ထဲကို ၀င္လိုက္ထြက္လိုက္နဲ႔ ေနာက္ဆံုးအႀကိမ္မွာ ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ႏွစ္ၾကာသြားခဲ့တယ္။ ဒီအေတာအတြင္း ငါ့တူလည္း ေထာင္ထဲေရာက္ေနတုန္း အျပင္မွာ အေဖ ဆံုးသြားတာကအစ ဦးသိေနခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၈၈ ရဲ႕ရဲမာန္နဲ႔သတၲိဟာ ဓားေတာင္ကိုေက်ာ္ၿပီး မီးပင္လယ္ကိုပင္ျဖတ္ရဲတယ္ဆိုတာကို ဦးအေသအခ်ာ ယံုၾကည္ေနတဲ့အတြက္ ငါ့တူတို႔ ဘာကိုပဲလုပ္လုပ္ ေထာက္ခံၿပီးသားပါ။ ဦးရဲ႕ဒီသေဘာထားကို ငါ့တူတို႔အထဲက ကိုဂ်င္မီနဲ႔ မနီလာသိန္းတို႔ ဇနီးေမာင္ႏွံ အသိဆံုးပါ။ ဒီေန႔ထိလည္း ၈၈ကို စိတ္နဲ႔ေတာင္မျပစ္မွားေသးပါဘူး။
ဒါေပမဲ့ ငါ့တူရယ္- ငါ့တူရဲ႕ရခိုင္ခရီးစဥ္က အျပန္ ၾသဂုတ္လ (၅)ရက္ေန႔သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲမွာ ေက်ာက္နီေမာ္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ငါ့တူရဲ႕႐ိုက္ခ်က္ကေတာ့ ျပင္းလြန္းလွတယ္။ ငါ့တူအေပၚ အမ်ဳိးသားေရးဆိုတဲ့ မ်က္မွန္စိမ္းကိုတပ္ၿပီး၊ မ်က္ရည္ခံထိုးရင္း အိပ္ေမြ႕ခ်၊ နဖားႀကိဳး ထိုးသြားတဲ့ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ နာဇီလက္သစ္၀ါဒီေတြရဲ႕ အငိုေကာင္းေကာင္းနဲ႔ သ႐ုပ္ေဆာင္မႈေတြၾကားမွာ ငါ့တူရဲ႕ ျဖဴစင္တဲ့ႏွလံုးသားဟာ ညစ္ႏြမ္းခဲ့ရၿပီ။ ငါ့တူတို႔ ရခိုင္ကိုမသြားခင္ ရခိုင္သမိုင္းကို ေလ့လာသင့္တယ္။ ရခိုင္မွာ ရွိခဲ့တဲ့ ဓည၀တီ ေခတ္၊ ေ၀သာလီေခတ္ ႏိုင္ငံေတာ္ေတြဟာ ပုဂံထက္ေတာင္ေရွးက်တယ္။ ဒီေခတ္က ရခိုင္ ျပည္သားေတြဟာ အင္ဒိုအာရိယန္ဆိုတဲ့ အိႏ္ၵိယႏြယ္ဖြားေတြ၊ မြန္ဂိုလြိဳက္ ဒါမွမဟုတ္ တိဘက္ တိုဘာမင္လို႔ေခၚတဲ့ ဗမာနဲ႔အႏြယ္တူသူေတြက ေအဒီ ၉ရာစု၊ ၁၀ ရာစုကမွ ရခိုင္ကို၀င္လာၿပီး ေလးၿမိဳ႕ေခတ္၊ ေျမာက္ဦးေခတ္ေတြမွာ မင္းဆက္ေတြထူေထာင္ခဲ့ၾကတာ။ ငါ့တူေရာက္ခဲ့တဲ့ ေက်ာက္နီေမာ္၊ ေက်ာက္ထရံရြာေတြက လူေတြဟာ ေ၀သာလီလား၊ ဘဂၤါလီလား ခြဲခြဲျခားျခား နားလည္ဖို႔ေတာ့လိုလိမ့္မယ္။ ငါ့တူနဲ႔ အတူပါတဲ့ သမိုင္းပညာရွင္ဆိုတဲ့လူက လာတုန္းက နည္းနည္းေလး အခုမ်ားလာေတာ့ ပင္လယ္၀င္ေပါက္ ထြက္ေပါက္ကို လံုျခံဳေအာင္ပိတ္ေပါ့၊ ငါးဖမ္းေလွထဲမွာ လူပိုေတြ ပါလားမပါလား ဘယ္သူသိမွာလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြကို ၾကားရေတာ့ ဦး ရယ္ခ်င္မိတယ္။ ကဲ-ေျပာစရာရွိလာၿပီဆိုေတာ့ ဦးေျပာရေတာ့မယ္။ ေက်ာက္ထရံ၊ ေက်ာက္နီေမာ္စတဲ့ ရြာေတြဟာ ေအဒီ ၇ ရာစုေလာက္ကတည္းက ရွိေနတဲ့ရြာေတြဆိုတာ အေထာက္အထား အခိုင္အမာရွိတယ္။ မူလက ေ၀သာလီဟိႏၵဴေတြ၊ ဇာတ္မ်ဳိး႐ိုးအရ ငါးဖမ္းတဲ့လူမ်ဳိးေတြ ျဖစ္တယ္။ ၇ ရာစု ၈ ရာစုေတြမွာ သေဘၤာပ်က္အာရဗ္ေတြနဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳတာေရာ၊ အိမ္ေထာင္မျပဳဘဲ ယံုၾကည္မႈကူးေျပာင္းတာ ေတြေၾကာင့္ေရာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြျဖစ္လာၾကတယ္။ တျဖည္း ျဖည္း လူဦးေရတိုးပြားလာၾကတယ္။ ငါ့တူတို႔ေရာက္ခဲ့တဲ့ ေက်ာက္ထရံရြာမွာ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၈၀၀ ေလာက္က ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ပလီေခ်(ပလီအေသး)နဲ႔ ႏွစ္ ၇၀၀ ေလာက္က ေဆာက္ခဲ့တဲ့ ဗလီႀကီးဆိုတာ အထင္အရွားရွိတယ္။ ငါ့တူတို႔ မေရာက္ခဲ့ဘူးထင္တယ္။ ေက်ာက္နီေမာ္ဆိုတာ မူလ ေက်ာက္ထရံရြာသားေတြ လာၿပီး ပိုက္စခန္းခ်ရာကေနာက္ပိုင္းမွာ ရြာအတည္တက် ျဖစ္လာတာ။ အဲဒီမွာလည္း လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၄၀၀ ေလာက္က ေဆာက္ခဲ့တဲ့ မက်ီးေတာဗလီဆိုတာ ရွိတယ္။ သူတို႔ေျပာတဲ့စကားမွာ အာရဗီ၊ ဟင္ဒီ၊ အူရဒူ၊ ရခိုင္၊ ဘဂၤါလီ၊ အဂၤလိပ္ စတဲ့ဘာသာ စကား ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားေရာေနတာ ေတြ႕ရမယ္။ ဒါက ဘာသာေဗဒဆိုင္ရာ ကၽြမ္းက်င္သူ ပညာရွင္ေတြ သုေတသနလုပ္ၿပီးမွ အေျဖထုတ္ႏိုင္မဲ့ ကိစၥပါ။ ကိုယ္နားမလည္တဲ့ ဘာသာစကား တစ္ခုကို ေျပာတိုင္း ဘဂၤါလီစကားပါလို႔ လိုရာဆြဲေျပာလို႔မရဘူး။
လာတုန္းက နည္းနည္းေလး အခုအမ်ားႀကီးျဖစ္ေနတယ္လို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်တာဟာ ေတာ္ေတာ္ ၪာဏ္ပညာမရွိတဲ့ ေကာက္ခ်က္မ်ိဳးလို႔ ေျပာခ်င္တယ္။ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ေက်ာ္ သက္တမ္းရွိတဲ့ လူတစ္စုမေျပာနဲ႔ လူတစ္ေယာက္ကေတာင္ သားစဥ္ေျမးဆက္ထူေထာင္ရင္ ရြာတစ္ရြာျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ သာမန္ၪာဏ္နဲ႔ေတြးၾကည့္ရင္ေတာင္ သိႏိုင္တဲ့ကိစၥပါ။ ေနာက္ၿပီး ငါးဖမ္းေလွထဲမွာ လူပိုေတြ ပါလားမပါလား ဘယ္သူသိႏိုင္မွာလဲဆိုတဲ့စကားက အေျခအေနမွန္ ကို မသိဘူးဆိုတာ ၀န္ခံရာေရာက္ေနပါတယ္။ ေက်ာက္နီေမာ္က ပင္လယ္ကို ငါးဖမ္းထြက္မဲ့ စက္ေလွတစ္စီးမွာပါတဲ့ လူအားလံုး (၁) ဓာတ္ပံုကိုကပ္ၿပီး ပံုစံျဖည့္ရတယ္ ၿပီးေတာ့ (၂) ရယက (၃) လ-၀-က (ပိတ္ဆို႔ေရး) (၄) စ-ရ-ဖ (၅) ရဲစခန္း (၆) ေရလုပ္ငန္းဦးစီး ဆိုတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္ အဆင့္ဆင့္ကို စရိတ္အကုန္ခံရယူၿပီးမွ စက္ေလွကိုပါစစ္ေဆးၿပီး ပင္လယ္ကို ထြက္ခြင့္ရတယ္။ ျပန္ေရာက္ရင္လည္း ကမ္းကိုမကပ္ခင္မွာ သက္ဆုိင္ရာပိတ္ဆို႔ေရးအဖြဲ႕ေတြ က ေလွေပၚအေရာက္ စစ္ေဆးၿပီးမွ ကမ္းကပ္ခြင့္ရတာပါ။ ဒါေတြလုပ္လို႔ ဘယ္လိုစရိတ္ေတြ ကုန္ႏိုင္တယ္ဆိုတာ ငါ့တူ ခန္႔မွန္းၾကည့္ေပါ့။ ဒီလိုခ်ဳပ္ကုိင္မႈေတြၾကားမွာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း ေနတဲ့ တံငါသည္ေတြက ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ လူပိုေတြကို ေခၚလာမွာလဲ။ ၿပီးေတာ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကလူေတြကေရာ ဒီလိုတံငါရြာကို ဘာေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ရွိလို႔ လာၾကမွာလဲ။ ငါတူ ေစ့ေစ့ေတြးၾကည့္ပါ။ မ-ဆ-လ ေခတ္နဲ႔ ဒီဘက္ပိုင္းမွာ ဖြတ္ေက်ာျပာစုေနတဲ့ ရခုိင္ျပည္နယ္ ကို ဘယ္ဘဂၤါလီမွမလာဘူး။ ခ်မ္းသာတဲ့ အာဆီယံႏိုင္ငံ၊ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းႏိုင္ငံေတြ ဆီကုိသာ သြားၾကမွာေပါ့။ ဒါကိုသိတဲ့ သမၼတႀကီးဦးသိန္းစိန္ကေတာင္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ၀င္လာတဲ့သူ မရွိသေလာက္ပါလို႔ ေျပာေနၿပီေလ။
ဦးရဲ႕စကားကို ျပန္ေကာက္ရရင္ ဒီေက်ာက္ထရံ၊ ေက်ာက္နီေမာ္သားေတြဟာ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြျဖစ္လာၾကေပမဲ့ သူတို႔ရဲ႕မူလဇစ္ျမစ္ျဖစ္တဲ့ ဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈတခ်ိဳ႕ဟာ အခုထိ က်န္ေနပါေသးတယ္။ ဒီယဥ္ေက်းမႈ ဓေလ့စ႐ိုက္ေတြ ပေပ်ာက္ဖို႔နဲ႔ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္၊ ျမန္မာ့ယဥ္ေက်းမႈေတြထြန္းကားဖို႔ အစၥလာမ္သာသနာ့ေဘာင္အတြင္းက တိုင္းရင္းသားပီသေအာင္ ေနထိုင္ဖို႔ တုိက္တြန္းႏႈိးေဆာ္သူေတြဟာ ဒီရြာမွာ ေပၚေပါက္ခဲ့ဖူးပါတယ္။ဦးအေနနဲ႔ ဒီစာကို ေရးရတဲ့အေၾကာင္းရင္းဟာ ဒီကိစၥေၾကာင့္ပဲ။ ငါ့တူေရာက္ခဲ့တဲ့ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာက မဂၤလာေတာင္ေပၚမွာ အုတ္ဂူဗိမာန္တစ္ခုရွိတယ္။ ဒီအုတ္ဂူဟာ ဦးရဲဲ႕ဥပဇၩာယ္ဆရာျဖစ္သူ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ ဖက္ဆစ္ဆန္႔က်င္ေရးသမား သခင္ဇြာ ေခၚ ဆရာႀကီးဦးနဇြာမြဒၵင္ရဲ႕အုတ္ဂူပါပဲ။ သူ႔ကို အစၥလာမ္ဘာသာရဲ႕ သူေတာ္စင္ တစ္ဦးလုိ႔ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ သူဟာ အဂၤလိပ္နယ္ခ်ဲ႕နဲ႔ ဂ်ပန္ေခတ္ေတြမွာ ေရႊဘို၊ ကန္႔ဘဘူ၊ ဘံုးအိုးစတဲ့ေဒသေတြမွာ ပညာသင္ရင္းနဲ႔ အမ်ိဳးသားလြတ္ေျမာက္ေရး၊ နယ္ခ်ဲ႕နဲ႔ဖက္ဆစ္ ဆန္႔က်င္ေရးေတြကို ဆရာခ်ယ္(ႏိုင္ငံ့ဂုဏ္ရည္ပထမဆင့္) (၁၉၉၀ ပါတီစံုဒီမိုကေရစီ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပေရးေကာ္မရွင္အဖြဲ႕၀င္)၊ အခု အသက္ ၉၈ ႏွစ္ရွိၿပီျဖစ္တဲ့ သခင္မင္းညိဳ (ဗန္းေမာ္)၊ အာဇာနည္ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ စတဲ့ပုဂ္ၢိဳလ္ႀကီးေတြနဲ႔အတူ ေဆာင္ရြက္ခဲ့သူျဖစ္တယ္။ ဂ်ပန္ေခတ္ ဘံုးအိုးရြာသားေတြနဲ႔ B.I.A တပ္ၾကားမွာ သေဘာထားကြဲလြဲတဲ့ကိစၥကို ဆရာႀကီး ဦးရာဇတ္နဲ႔အတူ ညႇိႏိႈင္းေျဖရွင္းေပးခဲ့သူပါ။ (သခင္တင္ျမရဲ႕ ဘံုဘ၀မွာျဖင့္ကိုၾကည့္) ဒီဆရာႀကီးဟာ လြတ္လပ္ေရးရအၿပီးမွာ ရခိုင္ကိုျပန္လာၿပီး ေက်ာက္နီေမာ္ရြာမွာ ““ေဟမာယတြလ္ အစၥလာမ္”” ေခၚတဲ့ အစၥလာမ့္အက်ိဳးေဆာင္ အဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ကိုဖြဲ႕စည္းၿပီး တုိင္းတစ္ပါးၾသဇာကင္းေရး၊ ဘာသာေရးအယူသီးမႈေတြ ပေပ်ာက္ေရး၊ ဆင္းရဲသားမ်ား ေကာင္းစားေရး၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ဘ၀ျမႇင့္တင္ေရး၊ အစၥလာမ္ဘာသာေရးနဲ႔အတူ ေခတ္ပညာကိုပါ သင္ယူေရး၊ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးစြာ ေနထိုင္ေရးစတာေတြကို အေျမာ္အျမင္ႀကီးစြာနဲ႔ လႈံ႔ေဆာ္တိုက္တြန္း သင္ၾကား ေပးခဲ့တယ္။ေက်ာက္နီေမာ္ရြာသား လူငယ္တခ်ိဳ႕ကို သူအေျခစိုက္ရာ သံတြဲကိုေခၚသြားၿပီး ဘာသာေရးေရာ ေခတ္ပညာေက်ာင္းမွာပါ ပညာသင္ၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဒီလူငယ္ ေတြထဲက တကၠသိုလ္ဘြဲ႕ရ၊ ဆရာ၀န္၊ အင္ဂ်င္နီယာ၊ ေက်ာင္းဆရာ၊ ေရွ႕ေန စတဲ့ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း ေရာ ၀န္ထမ္းမဟုတ္သူေတြပါ အေျမာက္အျမား ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ ဒီဆရာႀကီးရဲ႕တပည့္ေတြ ဟာ ခုခ်ိန္ထိ အနယ္နယ္အရပ္ရပ္သာမက တစ္ကမၻာလံုး ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားကို ေရာက္ရွိ ၿပီး ပညာသင္ၾကားေနၾကတယ္။ ဦးကိုယ္တိုင္က ေတာင္ငူ၊ ပုသိမ္၊ သံတြဲ အဆက္ဆိုေပမဲ့ ဒီဆရာႀကီးနဲ႔ ဆံုစည္းခြင့္ရခဲ့လို႔ သူ႔အေၾကာင္း၊ သူ႔ရြာ ေက်ာက္နီေမာ္အေၾကာင္းကို ၁၉၆၇ ေလာက္ကစၿပီး ခုခ်ိန္အထိ ေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရခုိင္နယ္က အစၥလာမ္ဘာသာေရး အယူသီးသမား ေရွး႐ိုးစြဲ၀ါဒီတခ်ိဳ႕ကေတာ့ ဒီဆရာႀကီးရဲ႕သြန္သင္ခ်က္ေတြကို မိစၦာအယူ အဆေတြဆုိၿပီး လက္မခံၾကဘူး။ ဒါေၾကာင့္လည္း ခုေနာက္ပိုင္းမွာ သမၼတႀကီးဦးသိန္းစိန္က ဒီအစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြဟာ ေခတ္ပညာမတတ္၊ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးမရွိတဲ့အတြက္ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ သဟဇာတျဖစ္ေအာင္ မေနတတ္ဘူးလို႔ ေကာက္ခ်က္ခ်ၿပီး ပညာမ်က္စိဖြင့္ ေပးရမယ္လို႔ ေျပာတာကို ေက်ာက္နီေမာ္ရြာက ဒီဆရာႀကီးရဲ႕တပည့္ေတြအေနနဲ႔ လိႈက္လိႈက္ လွဲလွဲ ႀကိဳဆိုၾကပါတယ္။ ဒါဟာ အႏွစ္ႏွစ္အလလက သူတို႔ေမွ်ာ္လင့္ေနတဲ့ ပညာေရးပန္းတိုင္ ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ငါ့တူတို႔ထူေထာင္ခ်င္တဲ့ ပြင့္လင္းလူ႔အဖြဲ႕အစည္းဆိုတာကိုလည္း ႀကိဳဆိုပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဦးအေနနဲ႔လည္း ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲေျပာခ်င္ပါတယ္။ ေက်ာက္နီေမာ္ကလူေတြဟာ ဘဂၤါလီ ေတြမဟုတ္ဘူး။ ေ၀သာလီအဆက္ေတြလို႔ ေျပာခဲ့ၿပီးၿပီ။ ငါ့တူေျပာသလို သူတို႔ကို ဘာေၾကာင့္ ကမန္ထဲမွာ ထည့္ရတယ္ဆုိတာ အခုေျပာမယ္။ အမွန္က ဒီလူေတြဟာ ကမန္ေတြရဲ႕ဘိုးေအ ေတြလို႔ ေျပာလို႔ရတယ္။ ကမန္ဆိုတာ AD (၁၆)နဲ႔ (၁၇)ရာစုက်မွ ရခိုင္ကုိေရာက္တာ သူတို႔က (၇)ရာစုကတည္းက ရွိေနခဲ့တာ။ ၁၉၄၉ ခုႏွစ္ ႏိုင္ငံသားမွတ္ပံုတင္ဥပေဒအရ ၁၉၅၇ ခုႏွစ္မွာ မွတ္ပံုတင္ကတ္ျပားေတြထုတ္ေပးစဥ္က ေက်ာက္နီေမာ္ ရြာသားေတြကို ရခုိင္လူမ်ိဳး၊ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြအျဖစ္ မွတ္ပံုတင္၊ သန္းေခါင္စာရင္းေတြမွာ ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၉၈၂ ခုႏွစ္ ဦးေန၀င္းရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံသားဥပေဒ ထြက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္းမွာ ရခုိင္မွန္ရင္ ဗုဒၶဘာသာ ပဲရွိတယ္၊ ရခုိင္လူမ်ိဳး၊ အစၥလာမ္ဘာသာဆုိတာမရွိဘူးဆိုၿပီး ကမၻာမွာမရွိတဲ့ျပ႒ာန္းခ်က္ကို ရခိုင္ေခါင္းေဆာင္ေတြက ေျပာလာၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီဥပေဒမွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ ၁၈၂၄ ခုႏွစ္မတိုင္မီ ရခုိင္ျပည္ကိုေရာက္ေနတဲ့ အာရဗ္အႏြယ္၊ ပါရွန္းအႏြယ္ေတြဟာ ကမန္တိုင္းရင္းသား ေတြသာျဖစ္တယ္လို႔ လ-၀-က ကသတ္မွတ္ၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္းထုတ္ေပးတဲ့ ႏိုင္ငံသားစိစစ္ေရး ကတ္ေတြမွာ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာသားေတြဟာ ကမန္ေတြအျဖစ္ ေဖာ္ျပျခင္းခံရတယ္။ ဒါဟာ တကယ္ေတာ့ လ-၀-က ရဲ႕အမွားလို႔လည္း မဆုိႏိုင္ဘူး။ ““ရခုိင္အစၥလာမ္ဆိုတာ မရွိဘူး”” လို႔ ဇြတ္ျငင္းေနတဲ့လူေတြမွာသာ တာ၀န္ရွိတာပါ။

ကိုကိုႀကီး (၈၈၈၈) ေခါင္းေဆာင္သို႔ ေပးစာ အပိုင္း (၂)

ေ၀သာလီသမိုင္းကို ျပန္ဆက္ရရင္ အိႏ္ၵိယတုိက္က အင္ဒိုအာရိယန္အင္ပါယာနဲ႔ ယဥ္ ေက်းမႈဟာ B.C (၆)ရာစုနဲ႔ (၃)ရာစုအတြင္းမွာ မေလးကၽြန္းဆြယ္၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ ထိုင္း၊ ကေမၻာဒီးယား၊ ဘ႐ူႏိုင္းစတဲ့ အေရွ႕ဖ်ားေဒသေတြအထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔ခဲ့တယ္။ ကေမၻာဒီးယားက အန္ကာ၀ပ္၊ အင္ဒိုနီးရွားက ေဗာေရာဗုေဒၶါ စတဲ့ ဘာသာေရးအေဆာက္အဦေတြနဲ႔ ကာလီ မန္တန္ကၽြန္း၊ ဆာရာ၀ပ္ကၽြန္းစတဲ့ ဟိႏၵဴဘာသာေရး ႏြယ္တဲ့ေနရာေတြက ဒါကို သက္ေသခံ ေနပါတယ္။

ဒီဟိႏၵဴယဥ္ေက်းမႈအင္ပါယာဟာ ဒီလို ေ၀းေ၀းလံလံအထိ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လႊမ္းမိုးခဲ့ပါလ်က္ လက္တစ္ကမ္းမွာရွိတဲ့ ရခိုင္ေဒသကို ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ပါ့မလား။ ငါ့တူ စဥ္းစား ၾကည့္ေပါ့။ ဦးစံေရႊဘု ေရးတဲ့Legand of the family Aryans Settlement of Arakan YBRS (1921) Vol II Pg(2) မွာ ဓာလုေ၀ဒနဲ႔ေဗလုေ၀ဒဟာ ညီေနာင္တစ္က်ိပ္နဲ႔အတူ အိႏ္ၵိယေျမာက္ပိုင္းကထြက္လာၿပီး ရခုိင္ေတာင္တန္းေဒသ ေတာင္ပိုင္းကို ဆင္းလာကာ ဒြါရာ၀တီမည္ေသာ သံတြဲၿမိဳ႕ကိုတည္၏။

သို႔ျဖစ္၍ ရခိုင္ျပည္ ေရွးဦးအစလူမ်ိဳးတို႔သည္ ေဒသခံလူ႐ိုင္းတုိ႔အား ႏွိမ္နင္းအေျခခ်ေသာ အင္ဒိုအာရိယန္မ်ား သာျဖစ္သည္။ (မြန္ဂိုလိြဳက္မ်ားမဟုတ္)လို႔ ေရးထား သလို။ EB. Havell &JU The History of Aryan Rule in India စာအုပ္ စာမ်က္ႏွာ(၃၄) မွာ အရိယန္မ်ားသည္ ယခုေခတ္ အဂၢရာႏွင့္အုဒ္တြင္ရွိေသာ မဇၩိမေဒသတြင္ ပ်ံ႕ႏွံ႔စြာ ေနထိုင္ ခဲ့သည္သာမက ယင္းတို႔သည္ ဂဂၤါျမစ္၀ွမ္းေဒသ ဘဂၤလားနယ္အထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔သည္လုိ႔ ေဖာ္ျပထား တာေတြ႕ရတယ္။

ရွည္ရွည္ေ၀းေ၀း မေျပာလိုေပမဲ့ ဆက္စပ္လို႔ရေအာင္ သမိုင္းမွတ္ခ်က္တခ်ိဳ႕ကို ေျပာျပ ခ်င္တယ္။ ဘိုးေတာ္ဘုရား ရခိုင္ကိုသိမ္းၿပီးေနာက္ ရမၼာ၀တီ(ရမ္းၿဗဲ)ကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ ဆရာေတာ္ႀကီးဦးႏု (သံေတာ္ဦးတင္လႊာက်မ္းနဲ႔ ဘဂၤလားသြားမွတ္တမ္းကို ေရးခဲ့သူ ေရႊေတာင္သာဂသူဘြဲ႕ရပုဂ္ၢိဳလ္)ကို ျပန္တမ္းနဲ႔ခန္႔အပ္ခဲ့ၿပီး ရမ္းၿဗဲကၽြန္းမွာရွိတဲ့ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ပသီမ်ား(ကမန္မဟုတ္)ဟာ အာဗ်စ္သဟုိသိႏ္ၷီသခင္ႀကီးနဲ႔ လက္ေထာက္တပည့္ေတြရဲ႕ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကို ဘာသာေရးအရ လက္ခံလိုက္နာရမယ္လို႔လည္း တရား၀င္ျပန္တမ္း ထုတ္ခဲ့တယ္။

ဒါကိုၾကည့္ရင္ ရမ္းၿဗဲကၽြန္းမွာ ရခုိင္မြတ္စလင္မ္ေတြ အဲဒီအခ်ိန္မွာရွိႏွင့္ၿပီး ဆိုတာ သိသာပါတယ္။ရခိုင္ဘုရင္ မင္းရာဇာႀကီးက သူ႔ရဲ႕အင္အားေကာင္းလွတဲ့ေရတပ္နဲ႔ ေတာင္ငူ၊ ဟံသာ၀တီ (ပဲခူး)ကို တုိက္တဲ့အခါက ကုလားစစ္သားေလးေသာင္းပါတယ္လို႔ သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြမွာ ေတြ႕ရတယ္။ အဲဒီေရတပ္အတြက္ အမႈထမ္းဖို႔ ရမ္းၿဗဲ၊ ေက်ာက္နီေမာ္က အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ ေတြ ဆင့္ေခၚတာခံခဲ့ရတယ္။ေနာက္တစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တာက ပုဂံေခတ္ အေလာင္းစည္သူမင္းရဲ႕သားေတာ္ နရသူကိုိ ေ၀သာလီကုလားေတြက လုပ္ၾကံလုိ႔က်ဆံုးခဲ့တဲ့အတြက္ သူ႔ကို ကုလားက်မင္းလို႔ မွတ္တမ္းတင္ ခဲ့တယ္။ ဒီေတာ့ ေ၀သာလီဟာ ရခုိင္မဟုတ္ဘူး၊ ကုလားေတြဆုိတာ ထင္ရွားတယ္။ အဲဒီေခတ္ ရခိုင္မွာရွိတဲ့ ေ၀သာလီဗုဒၶဘာသာေတြဟာလည္း ကုလား ပဲ။ ဟိႏၵဴေ၀သာလီေတြလည္း ကုလား ပဲ။

အဲဒီေ၀သာလီေတြေျပာတဲ့ အင္ဒိုအာရိယန္စကားကုိ သက္၊ ဒိုင္းနက္၊ မရမာႀကီးအားလံုး ေျပာၾကတယ္။ ဒီစကားကိုပဲ ေက်ာက္နီေမာ္၊ ေျမပံု၊ ေက်ာက္ေတာ္၊ ေျမာက္ဦး၊ ေျမာင္းေဗြ၊ မင္းျပား စတဲ့ေဒသေတြက တံငါဇာတ္၀င္ေတြ၊ လယ္သမားဇာတ္၀င္ေတြ၊ ကုန္သည္ဇာတ္၀င္ ေတြအားလံုး ဒီစကားပဲေျပာၾကတယ္။ အထက္ပိုင္းကိုေရာက္ရင္ နည္းနည္းပဲကြဲသြားတယ္။ အခု ဘဂၤလားေဒ့ရွ္လို႔ေခၚတဲ့တုိင္းျပည္ရဲ႕ စစ္တေကာင္းေတာင္တန္းေတြမွာလည္း ဒီလူမ်ိဳးေတြ အားလံုးရွိတယ္။ ဒီစကားမ်ိဳးကိုပဲ ေျပာၾကတယ္။ ဒီေတာ့ စကားတစ္ခုတည္းကို ေျပာတာခ်င္း အတူတူ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ကုလားေတြကိုေတာ့ တိုင္းရင္းသားစာရင္းမွာ သြင္းၿပီး အစၥလာမ္ ဘာသာ၀င္ေတြက်မွ ဘဂၤါလီလို႔ သတ္မွတ္မယ္ဆိုရင္ ဓမၼဓိ႒ာန္က် မက်၊ ဒီေန႔ ကမၻာက လက္ခံထားတဲ့ စံေပတံေတြနဲ႔ ကိုက္ညီမႈရွိမရွိ ေစ့ေစ့ေတြးၾကည့္ေစခ်င္တယ္။

အဲဒီလို သမုိင္းေၾကာင္းရဲ႕ ျဖစ္ရပ္အမွန္ေတြကို ေဖာ္ထုတ္ခဲ့တဲ့ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္းတို႔၊ ဆရာမႀကီးေဒၚၾကန္တို႔ကို ယုတ္ယုတ္မာမာ ဆဲေရးတိုင္းထြာ႐ႈတ္ခ်ၿပီး နဂါးေတြ၊ ဂဠဳန္ေတြ၊ ဘီလူးေတြ၊ တိရစၦာန္ေတြနဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့ ဒ႑ာရီပံုျပင္ေတြကိုေတာ့ သမိုင္းပါလို႔ ဇြတ္အတင္းေျပာၿပီး လူအုပ္စုတစ္စုကို ၀ိုင္းၿပီးဖိႏွိပ္ေနတဲ့ လူေတြကို ဒီမိုကေရစီသမားေတြ၊ လူ႔အခြင့္အေရးသမားေတြလို႔ ယံုၾကည္ရမွာလား။ ဗမာနဲ႔ ရခုိင္ဆိုတာ ““ၾကက္””နဲ႔““ကရက္”” ေလာက္ပဲကြာတာကို ရခိုင္က်ေတာ့ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၊ ျပည္နယ္တစ္နယ္၊ ထီးတစ္စင္း၊ ဓားတစ္လက္ ေတာင္းေနၿပီး ဘဂၤါလီနဲ႔ ၅၀% ေလာက္ စကားလံုးမတူတဲ့ ေ၀သာလီႏြယ္ေတြ ကိုေတာ့ စကားတူ တယ္၊ ႐ုပ္ဆင္တယ္လို႔ က်ားက်ားမီးယပ္ ဘဂၤါလီလုပ္ေနတာကို ကမၻာကေတာ့ လက္ခံမွာ မဟုတ္ဘူး။တ႐ုတ္စကားပံုမွာ စစ္ႏိုင္သူ ဘုရင္ျဖစ္ၿပီး စစ္႐ႈံးသူ ဓားျပျဖစ္တယ္လို႔ ဆို႐ုိးစကားရွိတယ္။ ႏိုင္ငံေရး၊ စစ္ေရး၊ လူမႈေရး၊ ဘာသာေရး အဘက္ဘက္က အထက္စီးရေနတဲ့အုပ္စုက အားနည္း တဲ့အုပ္စုရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို ေျပာင္းျပန္လွန္ဖ်က္ဆီးၿပီး သမိုင္းအေထာက္အထားေတြကို ပါ ေဖ်ာက္ဖ်က္ခဲ့တယ္။

န၀တလက္ထက္မွာ အေနာက္ပိုင္းတိုင္းမွဴး၀င္းျမင့္(ေနာင္ အတြင္း ေရးမွဴး(၃)ျဖစ္ခဲ့သူ)ရဲ႕ အမိန္႔နဲ႔ ေျမာက္ဦးက သမိုင္း၀င္ စန္ဒီခန္ဗလီႀကီးကို ဖ်က္ဆီးခဲ့သလိုမ်ိဳး ေပါ့။ သမိုင္းအေထာက္အထားေတြ အခိုင္အမာျပလာတာကို လက္မခံခ်င္ေတာ့ ၁၉၈၂ခု ႏိုင္ငံသားဥပေဒမွာပါတဲ့ ၁၈၂၄ခု မတိုင္မီ ရွိေနတဲ့ လူမ်ိဳးေတြဟာ တိုင္းရင္းသားပါလို႔ အတိအလင္း ျပဌာန္းထားပါလ်က္နဲ႔ အခုေတာ့ ကိုယ္ခ်ည္ခဲ့တဲ့ႀကိဳးကို ကိုယ္ျပန္ၿပီး ျဖည္ခ်င္ေန ၾကျပန္ၿပီေလ။ ဦးေန၀င္းလုပ္ခဲ့တဲ့ အ႐ႈပ္ထုပ္ကို လက္ခံမယ္ဆိုရင္ ပီပီသသ အားလံုးလက္ခံေပါ့။ လက္မခံခ်င္ရင္ ဥပေဒတစ္ခုလံုးကို ဖ်က္လိုက္ေပါ့။ လက္ခံခ်င္တဲ့အပိုင္းကို ကြက္ၿပီးလက္ခံ၊ က်န္တဲ့အပိုင္းကို ေခါက္ထား၊ ဒါဆိုရင္ေတာ့ ဘယ္တရားပါ့မလဲ။ဒီမွာငါ့တူ၊ လူမ်ိဳးေရးစိတ္ဓာတ္ထက္ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္က ပိုၿပီးအေရးႀကီးပါတယ္။ ဆရာႀကီးဦးရာဇတ္ကေတာ့ ကိုယ့္ေမြးေျမကို ဒါတို႔ျပည္၊ ဒါတို႔ေျမလို႔ မဆိုႏိုင္သူဟာ အသက္ရွင္လ်က္ ၀ိညာဥ္မဲ့ေနသူပဲလို႔ မွာခဲ့တယ္။

ဒီေတာ့ တို႔ဘာလုပ္ရမွာလဲ။အခုရွိေနတဲ့ ရခိုင္ဆိုတာ A.D(၉)ရာစုမွာမွ ၀င္လာတဲ့ တိဘက္တုိဘာမင္ (မြန္ဂိုလြိဳက္) ေတြက ဟိႏၵဴေ၀သာလီသမိုင္းကို ၀င္ကစြပ္လုပ္ၿပီး ဗမာ့သမိုင္းထက္ ေရွးက်သလိုလုိ၊ ဗမာထက္ အရင္ ဗုဒၶဘာသာျဖစ္သလိုလို သမိုင္းအတုနဲ႔ လွည့္စားတာကို ကမၻာ့အေရွ႕ဖ်ားသမိုင္း၊ အိႏ္ၵိယ သမိုင္း၊ အေနာက္ႏိုင္ငံသမိုင္း၊ အာရဗ္သမိုင္းမွတ္တမ္းေတြနဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ရင္ အမွန္တရားကို သိႏိုင္ပါတယ္။ ျမန္မာ့သမိုင္းပညာရွင္ေတြထဲက အမွန္တရားေဖာ္ထုတ္သူေတြကလည္း လက္ခံ ၾကပါတယ္။ ဒီပညာရွင္တြကိုက်ေတာ့ ကေလာ္ဆဲေနၾကတာဟာလည္း လူယဥ္ေက်းေတြရဲ႕စ႐ိုက္ေတာ့ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ရခုိင္လူမ်ိဳးထဲက သမိုင္းပညာရွင္ဆိုတဲ့ ေဒါက္တာေအးခ်မ္းကေတာ့ ေ၀သာလီေခတ္နဲ႔ ေလးမ်ိဳးေခတ္ အကူးအေျပာင္းကာလတြင္ ရခိုင္၌ အလြန္ႀကီးမားေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ လူမႈေရးအေျပာင္းအလဲႀကီးတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္ရွိမည္-လို႔ ခပ္ေပါ့ေပါ့ေရးေပမယ့္ ဒါဟာ A.D ၉၅၇ မွာ မြန္ဂိုလီယံေတြ ေ၀သာလီကိုသိမ္း၊ ထီးနန္းအသစ္တည္ၿပီး အင္ဒုိ-မြန္ဂို (လက္ရွိရခုိင္) လူမ်ိဳးသစ္ေပၚေပါက္လာတာကို ဖံုးတစ္၀က္ ေဖာ္တစ္၀က္ ၀န္ခံတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ဦးအေနနဲ႔ တျခားလူမ်ိဳးေရးကိစၥေတြကို မေျပာခ်င္ေပမယ့္ သမိုင္းခ်င္းကဆက္ေနလို႔ ေျပာရတာပါ။ ဦး အဓိကေရးခ်င္တာက ေက်ာက္နီေမာ္ကိစၥ၊ အဲဒီေဒသခံ ေ၀သာလီေတြထဲက မ်ိဳး႐ိုးစဥ္ဆက္ဇယားတခ်ိဳ႕ကို အခုစာနဲ႔အတူ ပူးတြဲၿပီး ထည့္ေပးလိုက္ပါတယ္။ မဆလေခတ္ ေႏွာင္းပိုင္းမွာ ရခိုင္ျပည္နယ္ရဲ႕ ထိပ္ပိုင္းအာဏာရွိသူတခ်ိဳ႕ဟာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က ၀င္လာသူေတြ ပါ၀င္တယ္။ သူတို႔ကတစ္ဆင့္ မကင္းရာမကင္းေၾကာင္း လူေတြကိုလည္း တေသာေသာနဲ႔ ေခၚသြင္းခဲ့တယ္။ အခု ဦးတင္ျပတဲ့ မ်ိဳး႐ိုးစဥ္ဆက္ဇယားမ်ိဳးကို အဲဒီလူေတြျပရဲပါ့မလား။ လက္ရွိအေျခအေနမွာ အသံေကာင္းဟစ္ေနၾကတဲ့ ရခုိင္ေခါင္းေဆာင္ဆုိတဲ့လူေတြေရာ လြတ္ၾက ရဲ႕လား။ ရခုိင္မွာလူ၀င္မႈကိုစစ္ရင္ ဘက္မလိုက္စတမ္း စစ္ၾကည့္စမ္းပါ။ မဆလေခတ္မွာ ရခုိင္မွာ အာဏာရွိၿပီး အခြင့္ထူးရေနတာက အ၀ကၽြန္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္က၀င္လာတဲ့ ““ေမာက္”” ရခိုင္ေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ ““ခ႐ိုနီ””ေတြပါ။

အျခားတစ္ဖက္မွာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ေတြက အေနၾကပ္၊ အေသၾကပ္နဲ႔ ျပားျပား၀ပ္ေနၾကရတယ္။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးေတြ ရွိတဲ့ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ကိုစြန္႔ၿပီး ဘယ္ကုလားမွ ရခုိင္ကို ၀င္မလာဘူး။ သူတို႔ထက္ ပိုၿပီးခ်မ္းသာတဲ့ ေဆာ္ဒီ၊ မေလးရွား၊ ပါကစၥတန္နဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကိုပဲ သြားၾကမွာေပါ့။ တကယ္၀င္ေနတာက ရခုိင္ဗုဒၶဘာသာဆိုရင္ ႏိုင္ငံသားလက္မွတ္အပါအ၀င္ ေျမ၊ ရာထူး၊ ေငြေၾကး၊ မိန္းမ ဘာမဆို အလြယ္တကူရႏိုင္တဲ့ စစ္တေကာင္းရခုိင္ေတြပဲျဖစ္တယ္။ အခုဆုိရင္ သမၼတဦးသိန္းစိန္နဲ႔ လ၀က၀န္ႀကီးတို႔ အေျဖမွန္ကိုသိသြားၿပီ။ အခု ေနာက္ပိုင္း လ၀က၀န္ႀကီး ေျပာတာေတြဟာ ကြက္တိမွန္ပါတယ္။လက္ရွိ အစိုးရသစ္လက္ထက္မွာလည္း ရခုိင္မ်ိဳးခ်စ္ဆိုသူတခ်ိဳ႕က ““ရခုိင္ျပည္သည္ ရခုိင္သားမ်ားအတြက္””ဆိုတဲ့ ျပည္ေထာင္စုစိတ္ဓာတ္ကင္းၿပီး လူမ်ိဳးေရးအစြန္းေရာက္တဲ့ ေႂကြးေၾကာ္သံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံလံုးကို ေခ်ာက္ကမ္းပါးထဲကို ဆြဲေခၚသြားေနတာကို ငါ့တူတို႔ မျမင္ၾကတာ ဦး အံ့ၾသလို႔မဆံုးဘူး။ ဒီစကားေတြကိုျခံဳၿပီးေျပာေနရတာက ဦး ေျပာခ်င္တဲ့ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာအေၾကာင္းနဲ႔ ဆက္စပ္ေနလို႔ပါ။၁၉၅၇ ခုႏွစ္ မွတ္ပံုတင္ေတြထုတ္ေပးစဥ္က ရခုိင္အစၥလာမ္နဲ႔မွတ္ပံုတင္ရခဲ့သူေတြဟာ ရခုိင္တစ္ျပည္လံုးမွာ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီးရွိခဲ့တယ္။ ရခုိင္ဆုိရင္ ဗုဒၶဘာသာပဲရွိတယ္၊ အျခားဘာသာ မရွိဘူးလုိ႔ ဇြတ္အတင္းျငင္းတဲ့အတြက္ ရခုိင္မြတ္စလင္မ္ေတြနဲ႔ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာသားေတြရဲ႕ ဇစ္ျမစ္ကလည္း ၁၈၂၄ မတုိင္ခင္က ရွိေနတာဆုိေတာ့ သူတို႔အားလံုးကို လ-၀-က က ဘာသာတူတဲ့ ကမန္လူမ်ိဳးထဲမွာ ထည့္လိုက္တာျဖစ္တယ္။ (၇)ရာစု (၈)ရာစုက ေရာက္ေနတဲ့ ေ၀သာလီ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာသားေတြကုိ (၁၆)ရာစုမွေရာက္တဲ့ ကမန္နဲ႔အတူ သတ္မွတ္တာဟာ တကယ္ေတာ့ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာသားေတြေတာင္ နာေသးတယ္လို႔ ဆိုရမယ္။ကမန္က အီရန္၊ အိႏ္ၵိယ၊ မဂို အႏြယ္ျဖစ္တယ္။ ေက်ာက္နီေမာ္သားက အာရဗ္အႏြယ္ ျဖစ္တယ္။ ဘာမ်ား ပိုၿပီးထူးျခားလုိ႔လဲ။ ရခုိင္စကားကို ရခုိင္ကို ျပန္သင္ေပးရေလာက္ေအာင္ ေျပာႏိုင္တယ္။ ဒီေတာ့ လ၀ကလုပ္တာ မွားတယ္လို႔ မဆိုႏိုင္ပါဘူး။

ကမန္နဲ႔မေပးခ်င္ရင္ ေ၀သာလီမြတ္စလင္မ္ ဒါမွမဟုတ္ ဘိုးေတာ္ဘုရားျပန္တမ္းမွာ သတ္မွတ္သလို ပသီ အစၥလာမ္လို႔ သတ္မွတ္လိုက္ေပါ့။ ေျပာခ်င္တာက အဲဒီေက်ာက္နီေမာ္သားေတြဟာ ရခုိင္နဲ႔ကမန္ထက္ ပိုၿပီး ေစာတဲ့ ေရွးဦးေ၀သာလီျပည္သား ရခိုင္ေတြဆိုတာပါပဲ။ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ က်င့္သံုးတယ္၊ ထိုင္မသိမ္းအက်ႌဒါမွမဟုတ္ တိုက္ပံုအက်ႌ၀တ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြက ပုဆိုးရွည္နဲ႔ မိန္းမေတြ က ပတ္ထဘီ၀တ္ၾကတယ္။ အက်ႌရွည္ေတြ “ဆာရီ”ေတြ ဘယ္တုန္းကမွ မ၀တ္ဘူး။ ဆရာ သိန္းေဖျမင့္ရဲ႕ စစ္အတြင္းခရီးသည္စာအုပ္ “ၿမိဳ႕ေဟာင္းမွ ပလက္၀သို႔” အခန္းမွာပါတဲ့ “ဒို႔ရခိုင္ ၀တ္စံု”ဆိုတာ သူတို႔ရဲ႕ ၀တ္စံုပဲ။ ဒါကို ေစ့ေစ့ၾကည့္ၿပီး က်ားက်ားမီးယပ္ ဘဂၤါလီဇာတ္သြင္း ေနတာဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ လူ႕အခြင့္အေရး ေၾကညာစာတမ္းပါ Artical (၁၅) နဲ႔ ညီရဲ႕လား။ လူမ်ဳိးတစ္မ်ိဳးရဲ႕ ျဖစ္တည္မႈကို အဓမၼနည္းနဲ႔ ႏွိပ္ကြပ္တာဟာ ကမၻာ့သမိုင္းမွာ နာဇီ ဟစ္တလာ၊ စပိန္အာဏာရွင္ ဖရန္ကို၊ အီတလီက မူဆိုလီနီနဲ႔ ေခတ္သစ္ကမၻာမွာ ယူဂိုဆလပ္က ရာဒိုဗန္ ကာရာဇစ္တုိ႔၊ မီလိုစီဗစ္တုိ႔လိုလူေတြရဲ႕ လုပ္ရပ္မ်ိဳးေတြပါ။

ေက်ာက္နီေမာ္က ေတာင္ပိုင္းသား တခ်ိဳ႕ ၀တ္စားဆင္ယင္ ေနထိုင္မႈမွာ ကုလားပံုေပါက္ေနတာက ဘာသာေရးဆရာေတြရဲ႕ မမွန္မကန္ ပညာေပးမႈေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒီလုိ အိႏ္ၵိယယဥ္ေက်းမႈကို အထင္ႀကီးသူေတြဟာ ရန္ကုန္နဲ႔ အျခားေနရာက ျမန္မာမြတ္စလင္မ္ေတြထဲမွာလည္း ရွိပါတယ္။ ဒါေတြကိုေတာ့္ အခ်ိန္ယူ ပညာေပးၿပီး ပေပ်ာက္ေအာင္လုပ္ရမွာေပါ့။ အခုဆုိရင္ သမၼတေျပာတဲ့စကားေတြထဲမွာလည္း ဒီကိစၥေတြပါလာၿပီျဖစ္လို႔ မြတ္စလင္မ္ေတြဘက္က ဆင္ျခင္ရမဲ့အပိုင္းပါ။ေက်ာက္နီေမာ္ရြာမွာ လက္ရွိ ရပ္ကြက္(၁၁)ခု၊ အိမ္ေထာင္စုေပါင္း(၁၀၆၂)စု၊ လူဦးေရ (၅၈၂၈)ဦး ရွိတယ္။ လြတ္လပ္ေရးရၿပီး ႏွစ္ေပါင္း(၆၀)ေက်ာ္အတြင္းမွာ ျပင္ပကဆိုလို႔ ဟိႏၵဴ ဘာသာ၀င္တစ္ဦးသာ ၀င္ေရာက္ခဲ့ဖူးၿပီး အဲဒီလူဟာ တရား၀င္ ႏိုင္ငံျခားသားအျဖစ္ ေနထိုင္ ခဲ့တယ္။ သူရဲ႕မ်ိဳးဆက္ေတာင္ အခုအခါ ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္ေနၾကၿပီ။ ဒီလိုအေျခအေနမွာ ေက်ာက္နီေမာ္ရြာကိုပဲ ခုိး၀င္တဲ့လူရွိသလိုလို၊ ပိုက္ေလွေတြနဲ႔ လူေမွာင္ခိုသြင္းသလိုလို ေျပာေတာ့ ရယ္စရာေကာင္းပါတယ္။ ေက်ာက္နီေမာ္တစ္ရြာလံုးကို စစ္ရင္ေတာင္ ဘဂၤလားႏြယ္တစ္ေယာက္ မွမရွိဘူးဆုိတာ ဦး အသက္ကိုေလာင္းေၾကးထပ္ၿပီး ေျပာရဲတယ္။ ဒါ ဒီေန႔သြားၿပီး ေနာက္ေန႔ ေျပာတဲ့စကားမဟုတ္ဘူး။ ၁၉၆၇ ခုႏွစ္ကေန ဒီေန႔ထိ အေခါက္ေခါက္အခါခါ သြားဖူးလုိ႔ ေျပာေနတာပါ။ ငါ့လွ်ာေစာင္းထက္တယ္ဆိုၿပီး အကုန္လံုးကိုသိတဲ့ပံုနဲ႔ ေလဖမ္းဒါန္းစီး သမိုင္း ကို အဓမၼက်င့္သလို မေျပာေကာင္းပါဘူး။ အေျပာခံရသူေတြဘ၀နဲ႔ရင္းၿပီး နစ္နာရတယ္။ အခုအခ်ိန္မွာ ငါ့တူတို႔က လူထုမ်က္ႏွာစာေရွ႕ကိုေရာက္ေနၿပီး မီဒီယာေပါင္းစံုကလည္း ေစာင့္ၾကည့္ေနတယ္ဆိုေတာ့ ငါ့တူတို႔လို လူေတြရဲ႕ ေျပာစကားတစ္ခြန္းဟာ ျပည္သူမ်ားစြာရဲ႕ ဘ၀ေတြအေပၚ ထင္ဟပ္ေစတယ္ဆုိတာကို ႏွလံုးသြင္းၿပီး ဆင္ျခင္ေစခ်င္တယ္။

သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ေနာက္ပိုင္းမွာ၀င္လာတဲ့သူမရွိသေလာက္ပါပဲလို႔ VOA နဲ႔အင္တာဗ်ဴးမွာ ေျပာၿပီးတဲ့ေနာက္မွ ငါ့တူက ““ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေတြ႕ရွိခ်က္ကလည္း ဒီအတုိင္းပဲ””လို႔ ေျပာခဲ့တယ္ ဆုိေတာ့ ေစာေစာစီးစီးက ေျပာရင္ တန္ဖိုးရွိမဲ့စကားကုိ သမၼတေျပာၿပီးမွ လိုက္ေျပာတဲ့ ငါ့တူရဲ႕ ေနာက္ၿမီးဆြဲစကားက ဦးသိတဲ့ ကိုကိုႀကီး မဟုတ္သလိုဘဲ။လူ၀င္မႈအေၾကာင္း တကယ္ေျပာရင္ ၁၉၆၂ ေနာက္ပိုင္း တံခါးမရွိ ဓားမရွိ ၀င္လာ ႀကီးစိုးေနတဲ့ အ၀ကၽြန္းသား ဘဂၤါလီရခုိင္ေတြကို အဓိက စစ္ေစခ်င္တယ္။ ဟိုဘက္ကမ္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္မွာ ရခုိင္ေတြ သန္းနဲ႔ခ်ီၿပီး ရွိသလို ဒိုင္းနက္၊ သက္၊ ၿမိဳ ေခၚ ခမြီး၊ မရမာႀကီး (ဘ႐ူး၀ါး)ဆိုတဲ့လူေတြလည္း အမ်ားႀကီးရွိတယ္။

သူတို႔ထဲက အမ်ိဳးသမီး၀န္ႀကီးတစ္ဦးအပါအ၀င္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစိုးရထဲမွာ ၀န္ႀကီး(၃)ဦး ရွိတယ္။ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ စစ္တပ္မွာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တစ္ဦးဟာ ရခိုင္ျဖစ္တယ္။ လက္ရွိ ျမန္မာႏိုင္ငံဆုိင္ရာ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သံအမတ္ပင္လွ်င္ ဒိုင္းနက္လူမ်ိဳး ဗုဒၶဘာသာပါ။ ဒီဘက္ ရခုိင္ဘက္မွာ အာဏာနဲ႔လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိတဲ့ သူေတြကလည္း ရခုိင္ပဲဆုိေတာ့ သူတို႔သြင္းခ်င္တဲ့လူကို သြင္းၿပီး သူတို႔ေပးခ်င္တဲ့ ရာထူးေနရာေတြ ေပးေနတာပဲ။ လက္ရွိ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္း ရာထူးႀကီးႀကီးေတြမွာလည္း အ၀ကၽြန္းသား ကုလားရခုိင္ေတြ ရွိေနပါတယ္။ သိခ်င္ရင္ေတာ့ ေဖာ္ထုတ္ေပးမဲ့သူေတြ ရွိတယ္။ရခုိင္အားလံုးကို မေျပာလိုေပမဲ့ ကုလားဘုရင္ဆီ ခိုလႈံၿပီး အကူအညီေတာင္းခဲ့တဲ့ နရမိတ္လွ (မင္းေစာမြန္)လိုလူေတြ၊ ရမ္းၿဗဲသားကမင္းလုပ္တာကို မေက်နပ္လို႔ ဘုိးေတာ္ဘုရားဆီသြားၿပီး သိမ္းပိုက္အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ မင္းပန္(မင္းေတာင္း)ခဲ့တဲ့ ငသံေခ်လိုလူေတြက ရခိုင္ျပည္ကို စစ္တလင္း ျဖစ္ေစခဲ့သလို အခုလည္း ငါ့တူတို႔ကို ဗိုက္အငွားနဲ႔ ဓားထိုးခံခုိင္းေနတဲ့ မ်ိဳးခ်စ္မ်က္ကန္း ဟစ္တလာလက္သစ္ေတြက ျဖဴစင္တဲ့ ငါ့တူတို႔ကို အေရာင္ဆုိးဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကျပန္ၿပီ။

ဗမာဘုရင္ဘုိးေတာ္ဘုရားက ရခုိင္ကိုသိမ္းခဲ့လို႔ လြတ္လပ္ေရး ဆံုး႐ႈံးရပါတယ္လို႔ ခံယူထားေတြ၊ ေရွ႕တင္မွာေတာ့ ႏႈတ္ခမ္းကို ပ်ားရည္သုတ္ မ်က္ႏွာခ်ိဳေသြးၿပီး ေနာက္ကြယ္မွာ ““ေအာက္သား ဗမာေတြ””လို႔ ေျပာၿပီး ဆဲေနသူေတြ၊ အားမရွိတုန္းမွာ ေခါင္းငံု႔ေနေပမဲ့ အားရွိ လာရင္ ကေမၺာဇသာဒီနန္းေတာ္ကို မီး႐ိႈ႕ၿပီး သန္လ်င္ကို ေပၚတူဂီငဇင္ကာလက္ ၀ကြက္အပ္ခဲ့တဲ့ မ်က္ကန္းမ်ိဳးခ်စ္ ဖက္ဆစ္လက္သစ္ေတြကို သတိထားပါ ငါ့တူ-ျပည္ေထာင္စုႀကီး အဓြန္႔ရွည္ၾကာ တည္ၿမဲေစဖို႔၊ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရးကို ေလးစားၾကဖို႔၊ ေက်ာသားရင္သား မခြဲျခားဘဲ လူမ်ိဳးေပါင္းစံု၊ ဘာသာေပါင္းစံု ခ်စ္ၾကည္ရင္းႏွီးၾကေစဖို႔ တုိက္တြန္းရင္းအနာဂတ္လွပမဲ့ အဖက္ဖက္က တုိးတက္ေသာ ဒီမိုကေရစီ အမိႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးကို တည္ေထာင္ၾကပါစို႔-

ရွစ္ေလးလံုး သစၥာျဖင့္-

ဦးလွ၀င္း(မင္းညိဳငယ္-သံတြဲ)B.A. (Hist), H.G.P., R.L. I, C.B.D.S.
တြဲဖက္ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးေဟာင္းအမ်ိဳးသားညီညြတ္ေရး ကြန္ဂရက္ (၁၉၉၀)
၂၀၁၂ ခုႏွစ္၊ စက္တင္ဘာ(၄)ရက္။

က်မ္းကိုး
၁။       သာသနာေရာင္၀ါထြန္းေစဖို႔ (၁၉၉၇) ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးဌာန
၂။       ေဒါက္တာသန္းထြန္း – ေျမာက္ရခုိင္ (ကလ်ာမဂၢဇင္း – ၁၉၉၄၊ ၾသဂုတ္လ)
၃။       ဆရာဦးဘသန္း၊ ဦးအုန္းေမာင္ – ေက်ာင္းသံုးျမန္မာရာဇ၀င္
၄။       Narameik Hla, The Mrauk U King (၁၉၉၈ ခုႏွစ္ ရခိုင္တန္ေဆာင္ ႏွစ္ပတ္လည္မဂၢဇင္း)
၅။    J. Leider – The Ascondence of Mrauk U Dynasty (2003)၆။   M. Callis – The Land of Great Image
၇။       ဗိုလ္မွဴးဘရွင္ – ျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း (ျပည္သူ႔အလင္းပံုႏွိပ္တုိက္၊ ရန္ကုန္)
၈။       ေဒါက္တာေက်ာ္သက္ – ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံသမိုင္း (ရန္ကုန္ အင္း၀စာေပတုိက္)
၉။       ေဒါက္တာသန္းထြန္း – အသစ္ျမင္ဗမာ့သမိုင္း (မႏၲေလး သုခ၀တီပံုႏွိပ္တုိက္- ၁၉၇၅- အလင္းေရာင္ပံုႏွိပ္တုိက္)
၁၀။     ဘိုးေတာ္ဘုရား၏ ရာဇသတ္ႀကီး ေခၚ အမိန္႔ေတာ္ျပန္တမ္းႀကီး စတုတၳပိုင္း
၁၁။     ေက်ာက္နီေမာ္ေဒသခံတုိ႔၏ မ်ိဳး႐ိုးစဥ္ဆက္ဇယားမ်ား

(အက်ယ္ကိုသိလိုပါလွ်င္ ဦးေက်ာ္မင္း (ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားေဟာင္း)ေရး ““ရခုိင္ျပည္၏ တိမ္ျမဳပ္ေနေသာသမိုင္းအခန္းက႑ တေစ့တေစာင္း”” စာအုပ္ႏွင့္ အင္တာနက္ေဆာင္းပါးမ်ား တြင္ ေလ့လာပါ။)

ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ေတာင္ပုိင္းသေရကုန္းေဘာင္ရြာ ဗလီအား ရခုိင္အၾကမ္းဖက္သမားမ်ားႏွင့္ ရဲမ်ားကဖ်က္ဆီးလုိက္ျခင္း …

Sep12

Rohingya Youth Organization (RYO)‘s photo.

(၂၁၊ ၈၊ ၂၀၁၂) ရက္ေန႕ညတြင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ေတာင္ပုိင္း၊ သေရကုန္းေဘာင္ရြာ ကားလမ္းအေရွ႔ပုိင္းရိွ Black Mosque ေဒသအေခၚ ကာလာမာဆ္ဂ်ိဒ္ကုိ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ အပုိင္ရဲတပ္သားမ်ားႏွင့္ ရခုိင္လူမ်ဳိးအၾကမ္းဖက္သမားမ်ား ပူးေပါင္း၍ ၀ုိင္း၀န္းဖ်က္ဆီးလုိက္ေၾကာင္း သိရသည္။ ၄င္းဗလီသည္ ရုိဟင္ဂ်ာမူဆလင္မ်ားက ေရွးေဟာင္းဗလီအျဖစ္…

ထိန္း သိမ္းေစာင့္ေရွာက္လာခဲ့ေသာဗလီျဖစ္ပါသည္။ ၄င္းဗလီအဖ်က္အဆီးကုိ ပတ္၀န္းက်င္ေက်းရြာမ်ားမွ ရုိဟင္ဂ်ာမ်ားက ခ်ဥ္း ကပ္ ၾကည့္ရႈရန္ ႀကိဳးစားခဲ့ေသာ္ လည္း လံုထိန္းမ်ားႏွင့္ နစက တပ္သားမ်ားက ၀ုိင္းရံထားျခင္းေၾကာင့္ ေဒသခံမူဆလင္မ်ား က သြားေရာက္မၾကည့္ရႈႏုိင္ခဲ့ေခ်။

၄င္းျပင္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔ ကာဒိရ္ဘီလ္ (ခ) ေညာင္ေခ်ာင္းကုန္းျပင္ျမင့္ႏွင့္ ဘဂံုးနားရြာတစ္၀ိုက္ရိွ ကုန္းျမင့္ေန ရာ တုိ႕တြင္ မူလက မည္သည့္အရာမ်ားမရိွေသာ္လည္း၊ (၂၁၊ ၈၊ ၂၀၁၂ )မွစ၍ ၄င္းေနရာ မ်ားတြင္ ရခုိင္ျပည္အႏံွ႕မွ သက္ဆုိင္ ရာ အာဏာပုိင္တုိ႕က လိမ္ညာဖန္တီးထားေသာ အေယာင္ေဆာင္ ရခုိင္ဒုကၡ သည္မ်ားအား ေနရာခ်ထားေပးကာ၊ သက္ဆုိင္ရာ (ကမၻာ့ ကယ္ ဆယ္ေရး) သုိ႕ျပသၿပီး ကယ္ဆယ္ေရးရိကၡာမ်ားရရိွခံစားႏုိင္ရန္ ရည္ရြယ္၍ စခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ေန ေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားမွ သတင္းရရိွပါသည္။

ရခုိင္ျပည္အေရးအခင္းတြင္ စစ္ေတြၿမိဳ႔၌ ဒုကၡသည္အျဖစ္ေယာင္ေဆာင္ၿပီး အေခ်ာင္ရိကၡာရလုိေသာ ရန္ကုန္တုိင္း ႏွင့္အျခားေဒသမ်ားရိွ လက္လုပ္လက္စား ရခုိင္လူမ်ဳိးမ်ားသည္ (စစ္ေတြၿမိဳ႔ရိွ ရခုိင္လူမ်ဳိး ေဆြမ်ဳိးရင္းခ်ာမ်ား၏ သတင္း ေပးပုိ႔ခ်က္အရ) သူထက္ငါအလုအယက္ ဒုကၡသည္အျဖစ္ စာရင္းသြင္းလုိေသာအားျဖင့္ ရခုိင္ျပည္သုိ႔ ျပန္ေနၾကရာ၊ ယခု တစ္ေလာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ရိွ စစ္ေတြၿမိဳ႕သုိ႔ေျပးဆဲြေနေသာ အေ၀းေျပးကားဂိတ္မ်ားတြင္ အေယာင္ေဆာင္ အေခ်ာင္ရိကၡာရလုိ ေသာရခုိင္လူမ်ဳိးမ်ား ေျခခ်င္းလိမ္ကာ စုၿပံဳေနေၾကာင္း အေ၀းေျပးဂိတ္မွ စစ္ေတြကားလုိင္း ေျပးဆဲြေနေသာ ဂိတ္မွဴးတစ္ဦး ထံမွသတင္းရရိွ ပါသည္။

တနသၤာရီ တိုင္းၾကီးေဒသတြင္အမ်ားဆံုး ေနထုိင္ၾကသည့္ ပသ်ဴး လူမ်ိဳးမ်ား

Sep12

တနသၤာရီ တိုင္းၾကီးေဒသတြင္အမ်ားဆံုး ေနထုိင္ၾကသည့္ ပသ်ဴး လူမ်ိဳးမ်ားပသ်ဴးအမ်ားစုမွာ အစၥလာမ္ဘာသာကိုးကြယ္ၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကသည္။ပံုအညႊန္း

ပသ်ဴးလူမ်ိဳးတို႔၏ သိုင္းေရးျပဟန္၊ (အေပၚပံု)

ဘုတ္ျပင္းျမိဳ႕နယ္ အတြင္းရိွ ပသ်ဴးလူမ်ိဳးမ်ား၏ ဝတ္ဆင္ယင္ပံု (ေအာက္ပံု)

News@MMSY‘s photo.

အေမရိကန္ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သုိ႔ေရာက္ရွိ …

Sep12

အေမရိကန္ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သုိ႔ေရာက္ရွိ

အဖြဲ႔၀င္ေလးဦးပါ၀င္သည့္အေမရိကန္ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔သည္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံရွိရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းမ်ားသုိ႔ေလ့ လာရန္ယေန႔ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံသုိ႔ေရာက္ရွိေၾကာင္းသတင္းရရွိပါသည္။ ခရီးစဥ္အတြင္း ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံမွပိတ္ပင္လုိက္ သည့္အန္ဂ်ီအုိအဖြဲ႔သုံးဖြဲ႔၏လုပ္ပုိင္ခြင့္မ်ားျပန္ လည္ရရွိရန္ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ အစုိးရအားေျဖာင္းျဖသြားမည္ဟုသိရသည္။

လြန္ခဲ့သည့္ဇူလုိင္လ (၃) ရက္ေန႔တြင္ရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္မ်ားရွိသည့္ Ukhia ႏွင့္ Teknaf ၿမဳိ႕နယ္မ်ားတြင္ကူညီလ်က္ရွိ သည့္ျပင္သစ္ႏုိင္ငံမွ Doctors without Borders (MSF) ႏွင့္ Actions against Hunger (ACF)၊ ၿဗိတိန္ႏုိင္ငံမွ Muslim Aid တုိ႔ကုိဆက္လက္လုပ္ကုိင္ ခြင့္ မျပဳႏုိင္ေၾကာင္းဘဂၤလားေဒ့ရွ္အစုိးရမွေၾကညာခဲ့သည္။

ရခုိင္ျပည္နယ္တြင္ရုိဟင္ဂ်ာမြတ္စလင္မ်ား၏အတိဒုကၡကုိသုံးရက္ၾကာေလ့လာၿပီးေနာက္ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံေကာ့ဇ္ ဘာဇား ခရုိင္ရွိရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းမ်ားကုိေလ့လာ၍ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ မွကူညီေပးႏုိင္ မည့္အေျခအေနမ်ားကုိေလ့လာေဆြးေႏြး ရန္ေရာက္ရွိလာျခင္းျဖစ္သည္။ အန္ဂ်ီအုိသုံးဖြဲ႔လုပ္ပုိင္ခြင့္ျပန္ လည္ရရွိခြင့္ႏွင့္ပတ္သက္၍ယေန႔ေန႔လည္ပုိင္းတြင္ ဘဂၤလား ေဒ့ရွ္ႏုိင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီးဌာနမွ အႀကီးတန္း အရာရွိမ်ားႏွင့္ေတြ႕ဆုံေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔မွဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရွိရုိဟင္ဂ်ာဒုကၡသည္စခန္းမ်ား၏လူေနမွဳအဆင့္အတန္းမ်ားကုိလည္းတုိးျမွင့္ရန္ႀကဳိးစား သြားမည္ဟုသတင္းရရွိပါသည္။

RB News Desk

S	M	T	W	T	F	S
						1
2	3	4	5	6	7	8
9	10	11	12	13	14	15
16	17	18	19	20	21	22
23	24	25	26	27	28	29
30

႐ိုဟင္ဂ်ာ လူမ်ဳိးစု အသံ

The Voice of Rohingyas

Archive | September 12, 2012

Genocide ဆိုတာဘာလဲ(ရုိဟင္ဂ်ာလူမ်ဳိး သတ္ၿဖတ္မွဳအတြက္အေထာက္ အထားပုိ႔ေပးရန္) …

2012 Rohingya Massacre – Photos and Videos‘s photo.

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ အာဖရိကတိုက္ ရဝမ္ဒါႏိုင္ငံမွ လူမ်ိဳးတုန္းသတ္ျဖတ္မႈ (ယေန႔ ရုိဟင္ဂ်ာ ကုိ အစားထုိး ၾကည္႔ပါ)

မြတ္ဆလင္ေတြက ဘာလုပ္ေနလို႔လဲ | ေဌးလြင္ဦး

Muslim delegation visits Rakhine State in Burma

Mizzima News

UK Parliament,Treatment of Rohingya communities in Burma and Bangladesh (Debate) | Jonathan Ashworth

CSIS ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံခရီးစဥ္ အစီရင္ခံစာ

ဦးခင္ေမာင္ခ်ဳိ (တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန)၏ ပန္ၾကားတင္ျပခ်က္

ျပည္ေထာင္စုသမၼတျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ သမၼတႀကီးႏွင့္တကြ

ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ဥကၠဌႏွင့္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ဥကၠဌတုိ႔ထံ တင္ျပေသာ

ျမန္မာႏြယ္ဖြားတုိင္းရင္းသာ း အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္မ်ား၏ဆုံးရႈံးေနေသာ

တုိင္းရင္းသား အခြင့္အေရးမ်ား၊ လူ႔အခြင့္အေရးမ်ားကုိ

ကာကြယ္ေစာင့္ေ႐ွာက္ေပးပါရန္ ပန္ၾကားတင္ျပခ်က္။

ဦးခင္ေမာင္ခ်ဳိ(တရားလႊတ္ေတာ္ေ႔႐ွေန)တင္ျပသည္။

Buddha’s advice for the Rakhines and Bamas

Buddha’s advice for the Rakhines and Bamas

ရခုိင္ၿပည္ရွိမြတ္ဆလင္မ်ားသည္တုိင္းရင္းသား၊ နဳိင္ငံသားၿဖစ္ေၾကာင္းတင္ၿပသည္႔စာတမ္း ။ —

ရုိဟင္ဂ်ာအေရး ၊ျမေအးႏွင့္ရခိုင္ျပည္နယ္

ကိုကိုႀကီး (၈၈၈၈) ေခါင္းေဆာင္သို႔ ေပးစာအပိုင္း (၁ + ၂ )

ကိုကိုႀကီး (၈၈၈၈) ေခါင္းေဆာင္သို႔ ေပးစာ အပိုင္း (၁)

ကိုကိုႀကီး (၈၈၈၈) ေခါင္းေဆာင္သို႔ ေပးစာ အပိုင္း (၂)

Rohingya Youth Organization (RYO)‘s photo.

တနသၤာရီ တိုင္းၾကီးေဒသတြင္အမ်ားဆံုး ေနထုိင္ၾကသည့္ ပသ်ဴး လူမ်ိဳးမ်ား

News@MMSY‘s photo.

အေမရိကန္ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သုိ႔ေရာက္ရွိ …

အေမရိကန္ကုိယ္စားလွယ္အဖြဲ႔ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သုိ႔ေရာက္ရွိ